Neyromarketing

Neyromarketing — bu marketing, kognotiv psixologiya va neyrofiziologiya sohasidagi ishlanmalardan foydalangan holda xaridorlarning xulq-atvorini unga taʼsirini va ushbu hissiy va xulq-atvor reaksiyalarini oʻrganish usullari toʻplami.

Neyromarketingning maqsadi isteʼmolchining xohish-istaklarini ular toʻgʻrisida maʼlumot olishning subyektiv usullaridan foydalanmasdan obyektiv ravishda aniqlash usullarini izlash, shuningdek, reklama xabarlarini isteʼmolchini ularni amalga oshirishdan oldin sotib olishga koʻndiradigan tarzda shakllantirishdir.

Usullari

Neyromarketingda isteʼmolchining mahsulot/dizayn/reklamaga munosabatini aniqlashga yordam beruvchi koʻplab usullardan foydalaniladi. Mana, ularning baʼzilari:

• odamning yurak qon-tomir tizimini kuzatish (tomir urishi, qon bosim, tomirlar tonusini oʻlchash);
• terining elektr qarshiligini oʻlchash (yuqori darajadagi terlashni farqlash uchun);

yuz mushaklari qisqarishini nazorat qilish;

• aytreking (nigoh yoʻnalishi, qorachiq hajmining oʻzgarishi va nigohning qadalib turish davomiyligini roʻyxatga olish). Aytreking odamning u yoki ob’yektga eʼtibor qaratish darajasi hamda hissiy holatini aniqlashga yordam beradi.

Tarixi

„Neyromarketing“ atamasining oʻzi rasman 2002-yilda Rotterdam Erasmus Unversiteti professor Eyl Smidts tomonidan kiritilgan. Bu soʻz bilan u nevrologiya va neyroimaging texnologiyasining tijorat qoʻllanishini, miya xaritasini tasvirlashga qaror qildi. Oʻzining inauguratsiya nutqida Smidts neyromarketingning maqsadi „miya jarayonlarini toʻgʻridan-toʻgʻri oʻlchash orqali isteʼmolchi va marketing stimullariga munosabatini yaxshiroq tushunish“ va „miya reaksiyasini oʻrganish orqali marketing usullarini samaradorligini“ oshirish ekanligini aytdi.

Neyromarketing vositalari

Isteʼmolchi qarorlarini qabul qilish va xatti-harakatlarini oʻrganish uchun ishlatiladigan koʻplab isteʼmolchi nevrologiya vositalari mavjud. Odatda, isteʼmolchi nevrologiyasi vositalari hayotiy fiziologik funktsiyalarni (masalan, yurak urishi, nafas olish tezligi, qon bosimi) va reflekslarni (masalan, koʻzni fiksatsiya qilish, oʻquvchilarning kengayishi, yuz ifodasini) oʻlchashi mumkin boʻlgan asboblarni oʻz ichiga oladi. Ushbu vositalar marketing stimullariga taʼsir qilganda taassurotlar, reaktsiyalar (masalan, ijobiy, salbiy) va hissiy reaktsiyalar (masalan, ijobiy, salbiy) haqidagi maʼlumotlarni ochib beradi Isteʼmolchi nevrologiya vositalari, shuningdek, funktsional magnit kabi miya faoliyatini real vaqtda oʻlchash imkonini beradi. rezonans tomografiya (fMRI) va elektroensefalogramma (EEG). Isteʼmolchi nevrologiyasi vositalarini oʻlchovlar turiga qarab uchta toifaga boʻlish mumkin: (1) oʻz-oʻzidan hisobotlar va xatti-harakatlar, (2) fiziologik va (3) neyrofiziologik. Hozirgi vaqtda isteʼmolchi nevrologiyasini tadqiq qilishda foydalaniladigan vositalar EEG, fMRI, fNIRS, EKG, ET, GSR va fERS. EEG isteʼmolchi nevrologiyasi tadqiqotida eng koʻp qoʻllanadigan vositadir.

Foydalanish sohalari

Neyromarketing aloqalarida 4 ta usul qoʻllanadi:

• Eshitish orqali;
• Koʻrish orqali;
• Tegish orqali;
• Hid bilish orqali;

Neyromarketing usullari emotsional reaksiyani qayd etish, eʼtiborni, hissiy reaksiyalarni, xotirani, stressni va miyaning boshqa funksional holatlarini oʻrganish uchun ishlatiladi. Neyromarketing tadqiqotlari subyektiv tomonidan reklama roliklari, veb-saytlar, filmlar, tovarlar, taniqli shaxslarning tasvirlarini emotsional va kognitiv baholash xarakterini ochib beradi.

Havolalar

• „Evolution and Memes: The human brain as a selective imitation device“: article by Susan Blackmore.
• Susan Blackmore: Memes and „temes“, TED Talks February 2008
• Brand name psychology; How brand name psychology triggers customer engagement.
• A brief about neuromarketing by Shashira HP (Wayback Machine saytida 2021-02-25 sanasida arxivlangan)