Kontent qismiga oʻtish

Natalya Xarlampiyeva

Vikipediya, ochiq ensiklopediya
Natalya Ivanovna Xarlampiyeva
Tavalludi 1-sentyabr 1952-yil (1952-09-01) (71 yosh)
Ijod qilgan tillari rus va yoqut tillari
Fuqaroligi

SSSR bayrogʻi SSSR

Rossiya bayrogʻi Rossiya
Mukofotlari

Natalya Ivanovna Xarlampiyeva (1952-yil, 1-sentyabr, Magan qishlogʻi, Yoqut Avtonom Sovet Sotsialistik Respublikasi) — rus-sovet va yoqut yozuvchisi, nosir va shoira. SSSR Yozuvchilar uyushmasi aʼzosi (1988-yildan). Yoqutiston xalq shoiri (2002). Rossiya Federatsiyasida xizmat koʻrsatgan madaniyat xodimi (2007). Rossiyaning katta adabiyot mukofoti (2003) va Delvig adabiyot mukofoti (2015) laureati.

Biografiyasi[tahrir | manbasini tahrirlash]

Natalya Xarlampiyeva 1952-yil 1-sentyabrda Yoqut Avtonom Sovet Sotsialistik Respublikasining Magan qishlogʻida tugʻilgan. 1973—1978-yillarda Yoqut davlat universitetining tarix-filologiya fakultetida tahsil olgan. 1978-yildan Yoqutistonning „Severnaya trassa“ gazetasida muxbir boʻlib, soʻngra KPSS Yakutsk viloyati qoʻmitasida matbuot sektori instruktori, KPSS Kobyay tuman qoʻmitasi kotibi va „Kiim“ gazetasining madaniyat boʻlimi mudiri lavozimida ishlagan. 1988-yildan 1990-yilgacha Yoqut kitob nashriyoti bosh muharriri. 2002-yildan 2012-yilgacha „Saxa sire“ respublika gazetasi bosh muharriri. 2012-yildan Yoqutiston rahbarining madaniyat masalalari boʻyicha maslahatchisi[1][2][3]. 1988-yildan SSSR Yozuvchilar uyushmasi aʼzosi. 1998-yildan Yoqutiston Yozuvchilar uyushmasi boshqaruvi raisi, 2003-yildan esa Rossiya Yozuvchilar uyushmasi kotibi. 1975-yilda Xarlampiyevaning birinchi sheʼriy asarlari nashr etiladi. 1976-yilda uning birinchi sheʼriy toʻplami „Aeroplan“ nashr etildi. 1979-yilda Xarlampiyeva Moskvada boʻlib oʻtgan yosh yozuvchilarning beshinchi Butunittifoq yigʻilishida ishtirok etadi. 1986-yilda Xarlampiyeva „Krasniy podsnejnik“ sheʼrlar kitobi uchun Yoqut komsomoli mukofotiga sazovor boʻlgan. 2003-yilda „Soʻnggi yillardagi sheʼriy nashrlari uchun“ Xarlampiyeva Rossiyaning katta adabiyot mukofotiga sazovor boʻladi. 2015-yilda „Priznaniye v lyubvi. Yakutiya v russkoy poezii vo vtoroy polovine XX veka“ kitobi uchun Delvig adabiyot mukofoti bilan taqdirlangan. 2020-yilda „Yosh gvardiya“ nashriyoti „Ajoyib odamlarning hayoti“ biografiyalar turkumi ostida uning Yoqutiston xalq shoiri S. P. Danilov hayoti haqidagi „Semyon Danilov“ kitobini nashr etadi. Xarlampiyevaning adabiy asarlari rus, tatar, ukrain va qozoq tillariga tarjima qilingan[1][2][3]. 2002-yilda Natalya Ivanovna Xarlampiyeva Yoqutiston xalq shoiri, 2007-yil 4-dekabrda esa Rossiya Federatsiyasida xizmat koʻrsatgan madaniyat xodimi faxriy unvoniga sazovor boʻldi[4]. 2022-yil yanvar oyida Expo 2020 Dubai koʻrgazmasi doirasida Natalya Xarlampiyeva nomi amirlikning shoiri va jurnalisti Adel Xozam muharrirligidagi jahon sheʼriyati antologiyasi „Jahon sheʼriy daraxti“ (inglizcha: The World Poetry Tree)ga kiritilgan. Emirates News Agency maʼlumotlariga koʻra, „bu kitob barcha qitʼalardan adabiyot namoyandalarining asarlarini antologiyaga jamlash boʻyicha birinchi tashabbus sifatida jahon koʻrgazmalari tarixiga kiradi“.

Bibliografiyasi[tahrir | manbasini tahrirlash]

  • ''Ночной полёт'': Стихи / Наталья Харлампьева; Пер. с якут. Я. Козловского. — М: Мол. гвардия, 1980 г. — 31 с.
  • ''Предчувствие счастья'': Стихи / Наталья Харлампьева. — Якутск: Кн. изд-во, 1981 г. — 31 с.
  • ''Красный подснежник'': Стихи, поэмы / Наталья Харлампьева; Худож. Ю. В. Спиридонов. — Якутск: Кн. изд-во, 1986 г. — 78 с.
  • ''Прозрачный вечер'': Стихи / Наталья Харлампьева; Худож. Ю. В. Спиридонов. — Якутск: Кн. изд-во, 1990 г. — 92 с. — ISBN 5-7696-0273-2
  • ''Август'': Стихи / Наталья Харлампьева. — Якутск: Нац. кн. изд-во «Бичик» Респ. Саха (Якутия), 1994 г. — 61 с. — ISBN 5-7696-0456-5
  • ''Талыллыбыт айымньылар'' / Наталья Харлампьева. — Дьокуускай: Бичик, 2003
  • T. 1: Хоһооннор, поэмалар: 1975—1994. — 366 с. — ISBN 5-7696-1839-6
  • T. 2: Хоһооннор, поэмалар, проза: 1994—2002. — 270 с. — ISBN 5-7696-1939-2
  • ''Кумыс счастья'' / Наталья Харлампьева. — М: Фонд им. И. Д. Сытина: Зарницы, 2004 г. — 302 с. — ISBN 5-94953-023-3
  • ''Стихов моих берег иной'' / Наталья Харлампьева. — Якутск: Бичик, 2007 г. — 254 с. — ISBN 978-5-7696-2741-5
  • ''Признание в любви: Якутия в русской поэзии второй половины XX века'' / Наталья Харлампьева. — Якутск: Бичик, 2012 г. — 159 с. — ISBN 978-5-7696-3868-8
  • ''Якутское время Вячеслава Штырева'' / Наталья Харлампьева. — Якутск: Бичик, 2013 г. — 133 с. — ISBN 978-5-7696-4265-4
  • ''Праматерь Азия'': [стихи: на якутском и русском языках] / Наталья Харлампьева; сост.: Н. А. Лугинов, Н. Н. Рыкунов; пер. с якут. Якова Козловского и др. — Якутск: Бичик, 2012 г. — 173 с. — ISBN 978-5-7696-3949-4
  • ''Мин аалым — балаҕаным'': [хоһооннор, сонет дьөрбөтө, поэма] / Наталья Харлампьева. — Дьокуускай : Бичик, 2017 г. — 158 с. — ISBN 978-5-7696-5217-2
  • ''Свобода и долг Алексея Томтосова'' / Наталья Харлампьева. — Якутск: Издательский дом СВФУ, 2017 г. — 59 с. — ISBN 978-5-7513-2418-6
  • ''Вячеслав Штыров сахасирин тардыыта'' / Наталья Харлампьева. — Дьокуускай : Бичик, 2017 г. — 172 с. — ISBN 978-5-7696-4904-2
  • ''Афанасий Осипов — гражданин мира'' / составители: Харлампьева Н. И., Осипова Т. К. — Якутск: Бичик, 2018 г. — 174 с. — ISBN 978-5-7696-5460-2
  • ''Любовь якута'' / Сергей Данилов; составитель Харлампьева Наталья Ивановна. — Якутск: Издательский дом Северо-Восточного федерального ун-та, 2019 г. — 223 с. — ISBN 978-5-7513-2468-1
  • ''Признание в любви'' / Наталья Харлампьева. — 2-е изд., испр. и доп. — Якутск: Бичик, 2019 г. — 254 с. — ISBN 978-5-7696-5686-6
  • ''Семен Данилов'' / Наталья Харлапьева. — Москва: Молодая гвардия, 2020 г. — 283 с. (Жизнь замечательных людей: серия биографий). — ISBN 978-5-235-04407-4[5]

Mukofotlari[tahrir | manbasini tahrirlash]

  • Doʻstlik ordeni (2024-yil 11-aprel) — milliy madaniyat va sanʼatni rivojlantirishga qoʻshgan ulkan hissasi, koʻp yillik samarali faoliyati uchun[6];
  • Rossiya Federatsiyasida xizmat koʻrsatgan madaniyat xodimi (2007-yil 4-dekabr) — madaniyat sohasidagi xizmatlari va koʻp yillik samarali mehnati uchun[4];
  • Yoqutiston xalq shoiri (2002);
  • Yoqutistonda xizmat koʻrsatgan madaniyat xodimi.
  • Delvig adabiy mukofoti (2015-yil — „Priznaniye v lyubvi. Yakutiya v russkoy poezii vo vtoroy polovine XX veka“ kitobi hamda rus va yoqut adabiyoti oʻrtasidagi ijodiy aloqalarni mustahkamlash, sheʼriyatdagi badiiy kashfiyotlar uchun"[7])
  • Rossiyaning katta adabiyot mukofoti (2003 — „Soʻnggi yillardagi sheʼriy nashrlar uchun“[8])
  • A. T. Tvardovskiy nomidagi Butunrossiya adabiy mukofoti
  • Qozogʻiston Respublikasining „Alash“ xalqaro adabiy mukofoti

Manbalar[tahrir | manbasini tahrirlash]

  1. 1,0 1,1 „Харлампьева Наталья Ивановна“. Литературная газета. 2021-yil 1-martda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2021-yil 30-yanvar.
  2. 2,0 2,1 „Наталья Ивановна Харлампьева“. Литературная Якутия. 2021-yil 27-fevralda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2021-yil 30-yanvar.
  3. 3,0 3,1 Kto est kto v Respublike Saxa (Yakutiya): spravochnik / sost.: V. K. Kuznesov, A. V. Petrov, L. R. Saxautdinova. — Yakutsk : Akademiya, 2007 g. — 297 s. — S.275 — ISBN 5-463-00131-6
  4. 4,0 4,1 „Указ Президента Российской Федерации от 04.12.2007 г. № 1630“. Президент России. 2017-yil 12-noyabrda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2021-yil 30-yanvar.
  5. „Харлампьева, Наталья Ивановна“. РГБ. 2019-yil 26-noyabrda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2021-yil 30-yanvar.
  6. Ukaz Prezidenta Rossiyskoy Federatsii ot 11 aprelya 2024 goda № 253 „O nagrajdenii gosudarstvennimi nagradami Rossiyskoy Federatsii“
  7. „Лауреаты Золотого Дельвига - 2015 и дипломанты премии“. Литературная газета. 2020-yil 25-noyabrda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2021-yil 30-yanvar.
  8. „Большая литературная премия России“. Русское Воскресенье. 2012-yil 11-mayda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2021-yil 30-yanvar.

Adabiyotlar[tahrir | manbasini tahrirlash]

  • ''Кто есть кто в Республике Саха (Якутия): справочник'' / сост.: В. К. Кузнецов, А. В. Петров, Л. Р. Сахаутдинова. — Якутск: Академия, 2007 г. — 297 с. — С.275 —
  • ''Наследники Ексекюляха. Интеллигенция Якутии'' / Вадим Дементьев. — Москва: ИТРК, 2009 г. — 255 с. —
  • ''Поэзия Натальи Харлампьевой'': динамика лирической книги стихов / Л. Н. Романова; отв. ред. Н. И. Данилова; Ин-т гуманитарных исслед. и проблем малочисленных народов Севера Сибирского отд-ния Российской акад. наук. — Новосибирск: Наука, 2014 г. — 127 с. —
  • Russkie pisateli. Sovremennaya epoxa / Vyacheslav Ogrizko. — M.: Literaturnaya Rossiya, 2004 g. — 544 s.

Havolalar[tahrir | manbasini tahrirlash]