Mirtilus
Yunon mifologiyasida Mirtilus (qadimgi yunoncha: Μυρτίλος) ilohiy qahramon va Germesning oʻgʻli sifatida tasvirlanadi. Uning onasi Amazon Mirto ekanligi aytiladi[1]. Shuningdek, uning onasi Danausning qizi Faetus[2] yoki nimfa yo Clitie[3], Climene yoki Kleobul[4][5] (Teobule[6]) ismli oʻlik ayol boʻlishi mumkinligi haqidagi taxminlar ham mavjud. Mirtilus Peloponnesning shimoli-gʻarbiy qirgʻogʻida joylashgan Elis shahridagi Piza qiroli Oenomausning aravakashi boʻlgan.
Mifologiya
[tahrir | manbasini tahrirlash]Pelops va Gippodamiya oʻrtasidagi nikohni hal qiladigan ot poygasi arafasida, Mirtilusga Pelops (yoki baʼzi maʼlumotlarga koʻra, Gippodamiya) oʻz xoʻjayini Oenomausning poygada gʻalaba qozonish harakatlariga toʻsqinlik qilishini xohlashini aytadi. Mirtilusga Gippodamiya bilan birinchi kechani birga oʻtkazishdek sharaf pora sifatida taklif qilinadi.
Gipodamiyani yaxshi koʻrgan, lekin otasidan qoʻlini soʻrashga juda qoʻrqqan Mirtilus bu shartga rozi boʻladi va podshohning aravasini sabotaj qilib, bronza mixlarni asalari mumidan yasalgan soxta mixlar bilan almashtiradi. Keyinchalik sodir boʻlgan baxtsiz hodisa sabab Oenomaus halokatga uchraydi va vafot etishidan avval Mirtilusni laʼnatlaydi. Koʻp oʻtmay, Mirtilus Gippodamiyani yoʻldan ozdirmoqchi boʻladi, u yigʻlab Pelopsga shikoyat qiladi. Mirtilus avvalgi shartlashuv haqida maʼlum qilishiga qaramay gʻazablangan Pelops Mirtilusni Peloponnesning sharqiy qirgʻogʻidagi dengizga tashlab oʻldiradi. Keyinchalik u qahramon sharafiga Mirto dengizi deb nomlanadi. Oradan biroz vaqt oʻtgach, uning jasadi topilib, Germes ibodatxonasiga olib kelinadi va u yerda har yili Mirtilus uchun qurbonliklar keltiriladigan boʻladi. Baʼzilarning aytishicha, Mirtilus Auriga yulduz turkumiga aylangan.
Mirtilus oʻlganida, u Pelopsni laʼnatlaydi. Bu laʼnat Pelops oilasining kelajak avlodlarini, jumladan Atreus, Fiestes, Agamemnon, Egisfus, Menelaus, Orest va Xrisippusni taʼqib qiladi. Shuningdek, Mirtilusning dafn qilingan joyi Olimpiyadagi taraxippus – havfli sharpalar makoni hisoblangan.
Manbalar
[tahrir | manbasini tahrirlash]- ↑ Scholia on Apollonius Rhodius, Argonautica 1.752
- ↑ Pherecydes, fr. 37a
- ↑ Hyginus, De Astronomica 2.13
- ↑ Tzetzes on Lycophron, Alexandra 157
- ↑ Scholia on Euripides, Orestes 990
- ↑ Hyginus, Fabulae 224
Adabiyotlar
[tahrir | manbasini tahrirlash]- Gaius Julius Hyginus, Meri Grant tomonidan tarjima qilingan va tahrirlangan Hyginus afsonalaridan Astronomica . Kanzas universiteti gumanistik tadqiqotlar boʻyicha nashrlari. Topos matn loyihasida onlayn versiya.
- Gaius Julius Hyginus, Fabulae „The Myths of Hyginus“ dan Meri Grant tomonidan tarjima qilingan va tahrirlangan. Kanzas universiteti gumanistik tadqiqotlar boʻyicha nashrlari. Topos matn loyihasida onlayn versiya.
- Ser Uilyam Smit, Yunon va Rim tarjimai holi, mifologiyasi va geografiyasining yangi klassik lugʻati: qisman Yunon va Rim biografiyasi va mifologiyasi lugʻatiga asoslangan, Harper va birodarlar, 1862, 621-bet.
Ogʻzaki saqlanib qolgan yunon afsonalari
[tahrir | manbasini tahrirlash]| Mirtilus afsonalari hikoyachilar tomonidan aytilgan |
|---|
| Qayta qurish bibliografiyasi: Pindar, Olympian Ode, I (miloddan avvalgi 476); Sofokl, (1) Electra, 504 (miloddan avvalgi 430 – 415-yillar) va (2) Oenomaus, Fr. 433 (miloddan avvalgi 408); Yevripid, Orest , 1024-1062 (miloddan avvalgi 408); Bibliotheca, Epitome 2, 1-9; Diodorus Siculus, Histories, 4.73 (miloddan avvalgi 1-asr); Hyginus, Fables, 84: Oinomaus; 224: Oʻlmas boʻlgan oʻlganlar; Poetik astronomiya, II (milodiy 1-asr); Pausanias, Gretsiyaning tavsifi, 5.1.3 – 7; 5.13.1; 6.21.9; 8.14.10 – 11 (taxminan milodiy 160 – 176 yillar); Filostrat fikricha I.30: Pelops (milodiy 170 – 245); Yosh Filostrat, fikricha 9: Pelops (taxminan eramizning 200-245-yillari); Birinchi Vatikan mifografi, 22: Mirtilus; Atreus va Thyestes; Ikkinchi Vatikan mifografi, 146: Oenomaus; Scholia on Apollonius Rhodius, Argonautica, 1. 752; Lycophron Tzetzes, 157 |