Mivoki

Miwokee, Miwok, Miwuk, Mi- Vuk, Me- Vuk — bu Shimoliy Kaliforniya hindularining Utian tillar oilasi, Miwok guruhining turli tillarida gaplashadigan bir nechta guruhlarining umumiy nomi. Mivok soʻzi ularning tillarida „xalq“ degan maʼnoni anglatadi.^[1]

Kichik guruhlari[tahrir | manbasini tahrirlash]

Mivok etnosi doirasida 4 ta madaniy-geografik guruh ajratiladi:

Tekisliklar va Sierra mivoklari — en:Plains and Sierra Miwok: Syerra-Nevada, Sakramento vodiysi, San-Xoakin vodiysining gʻarbiy yon bagʻirlari va togʻ etaklaridan Sakramento va San-Xoakin daryosi quyilish joyigacha.
Sohilboʻyi mivoklari- en:Coast Miwok: hozirgi Marin okrugidan Sonoma okrugigacha.
Koʻllik mivoklar — en:Lake Miwok: Leyk okrugidagi Clear Lake koʻli havzasi.
Boʻgʻoz mivoklari — en:Bay Miwok : Contra Costa County.

Madaniyati[tahrir | manbasini tahrirlash]

1769-yilda Yevropaliklar bilan tanishuvgacha mivoklar anʼanaviy ravishda ovchilik-yigʻuvchilik bilan mashgʻul boʻlib, markaziy hokimiyatsiz kichik guruhlarda yashashgan.

Umuman olganda, mivoklar mifologiyasi va anʼanalari Shimoliy Kaliforniyaning boshqa xalqlari mifologiyasiga juda ham oʻxshash. Ular odamlar va hayvonlarning ruhiga eʼtiqod qilishgan. Hayvonlarning ruhini oʻzlarining ajdodlari deb ishonishgan. Ular Koyotni qabilaning yaratuvchi tangrisi va timsoliy ajdodi deb hisoblashgan.

A. Kroeberning maʼlumotlariga koʻra, 1770-yilda 11 000 ga yaqin mivoklar boʻlgan. Shundan 500 ga yaqin koʻl mivoklari, 1500 qirgʻoq mivoklari, 9 ming nafari tekisliklar va sierra mivoklari hisoblangan. Tadqiqotchi koʻrfaz mivoklarini inobatga olmagan^[2]. 1910-yilgi aholini roʻyxatga olish maʼlumotlarida qayd etilganidek, bu vaqtda atigi 670 mivok boʻlgan va 1930-yilgi aholi roʻyxatiga koʻra — 491 nafar qolgan^[3].^[4].

Arxeologiya[tahrir | manbasini tahrirlash]

2008-yilda Kaliforniyaning Kalaveras okrugida taxminan 5000-yillik osori-atiqalar topilgan. Ular mivoklarning ajdodlariga tegishli ekani taxmin qilinadi. Mahalliy amerikaliklarning qabrlarni himoya qilish va repatriatsiya qilish toʻgʻrisidagi qonunga koʻra, kelgusida artefaktlarni tantanali ravishda qayta dafn etish kutilmoqda.

Manbalar[tahrir | manbasini tahrirlash]

↑ „California Indians and Their Reservations. Miwok“ (deadlink). 2009-yil 11-martda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2010-yil 30-iyun.
↑ Kroeber, 1925
↑ Cook, 1976, pages 236—245.
↑ Ancient Artifacts Found At Construction Site (Wayback Machine saytida 2008-05-21 sanasida arxivlangan) Retrieved: April 26, 2008

Adabiyotlar[tahrir | manbasini tahrirlash]

Genealogiyaga kirish: hind qabilalari yozuvlari, Mivok hindu qabilasi. 2006-08-01 da olindi. „Autentifikatsiya qilingan qishloq“ nomlari va joylarining asosiy manbai.
Barrett, S.A. va Gifford, E. V. Miwok moddiy madaniyati: Yosemit mintaqasining hind hayoti. Yosemit assotsiatsiyasi, Yosemit milliy bogʻi, Kaliforniya, 1933-yil. ISBN 0-939666-12-X
Kuk, Sherbern. Kaliforniya hind va oq tsivilizatsiya oʻrtasidagi ziddiyat. Berkeley va Los-Anjeles, Kaliforniya: Kaliforniya universiteti matbuoti, 1976-yil. ISBN 0-520-03143-1.
Kroeber, Alfred L. 1925-yil. Kaliforniya hindularining qoʻllanmasi. Vashington, DC: Amerika etnologiya byurosi byulleteni №. 78. (30-bob, Miwok); Yosemite onlayn kutubxonasida mavjud.
Silliman, Stiven. Kolonial Kaliforniyadagi yoʻqolgan ishchilar, tubjoy amerikaliklar va Rancho Petaluma arxeologiyasi. Tucson, AZ: Arizona universiteti matbuoti, 2004-yil. ISBN 0-8165-2381-9.

Havolalar[tahrir | manbasini tahrirlash]

Mivoki haqida Vikipediyaning qardosh loyihalarida koʻproq bilib oling
	Maʼno va tarjimalari Vikilugʻatda
	Media fayllar Vikiomborda
	Taʼlim resurslari Vikiversitetda
	Xabarlar Vikiyangiliklarda
	Iqtibos, maqol va matallar Vikiiqtibosda
	Asarlar matnlari Vikimanbada
	Kitob va darsliklar Vikikitobda