Meteniy

Meteniy
Ismlar
	Afzal IUPAC nomi Metiliy
	Boshqa ismlar metil kation: Karbaniliy
Identifikatorlar
CAS raqami	14531-53-4;
3D model (JSmol)	Interaktiv tasvir;
ChEBI	CHEBI: 29437;
PubChem <abbr title="<nowiki>Compound ID</nowiki>">CID	644094;
UNII	IM9JMM7N0Y[sayt ishlamaydi] ;
	InChI InChI=1S/CH3/h1H3/q+1 Key:UHDUIDUEUEQND-UHFFFAOYSA-N;
	TABASS [CH3+];
Xususiyatlari
Kimyoviy formula	CH3
Molyar massa	15.035g·mol−1
Tegishli birikmalar
Tegishli izoelektronik	boran
	Agar boshqacha ko'rsatilmagan bo'lsa, ma'lumotlar materiallar uchun standart holatda berilgan (at 25°C [77°F], 100kPa). Infobox ma'lumotnomalari

Organik kimyoda meteniy (metiliy, karbeniy^[2], metil kation yoki protonlangan metilen deb ham ataladi) CH3⁺ formulali kationdir. Uni metilen radikali sifatida ishlatish mumkin. Proton (H+) yoki metil radikali sifatida (CH2) bitta elektron olib quyilsa, karbokatyon va enium ioni hosil qiladi va karbenyum ionlari ichida eng oddiy bo'lib qoladi.

Tuzilishi[tahrir | manbasini tahrirlash]

Tajribalar va hisob-kitoblar qaraganda, meteniy ioni uch karrali simmetriyaga ega bo'lgan tekislikdir. U uglerod atomining sp² gibridizatsiyasini prototip misolida kuzatish mumkin.

Tayyorgarlik va reaksiyalari[tahrir | manbasini tahrirlash]

Past bosimdagi massa spektrometriyasini o'rganish uchun meteniyni metil radikalining ultrabinafsha fotoionlashi, yoki C+ kabi monotomik kationlarning to'qnashuvi orqali olish mumkin. C⁺ va Kr⁺ neytral metan bo'lib, bunday sharoitda u asetonitril CH3CN bilan reaksiyaga kirishib CH3(CN2) ionini hosil qiladi. Agar atom bir yoki bir nechta elektronni yoʻqotsa, u musbat zaryadlanadi va musbat ion yoki kation deb ataladi. Aksincha, agar atom bir yoki bir nechta qoʻshimcha elektron olgan boʻlsa, u manfiy zaryadlanadi va manfiy ion yoki anion deb ataladi. Agar oʻzaro taʼsir yetarlicha katta boʻlsa, unda bu tortishish bogʻlangan bipolyaronga olib keladi. Kuchli tortishish uchun bipolyaronlar kichik boʻlishi mumkin. Kichkina bipolyaronlar butun son aylanishiga ega va shuning uchun oʻz xususiyatini yuqotmaydi. Shu sababli kam energiyali elektron tutilganda (6981160217648700000♠1 eV dan kam), u o'z-o'zidan ajralib chiqadi.

Kondensatsiyalangan fazada oraliq mahsulot sifatida kamdan-kam uchraydi. FSO₃H-SbF₅ bilan metanni protonlash yoki gidrid olish natijasida hosil bo'ladigan reaktiv, oraliq mahsulot sifatida hosil bo'ladi. Meteniy ioni, hatto alkanlarga nisbatan ham juda reaktiv modda hisoblanadi^[3].

Yana qarang[tahrir | manbasini tahrirlash]

Manbalar[tahrir | manbasini tahrirlash]

↑ International Union of Pure and Applied Chemistry (2014). Nomenclature of Organic Chemistry: IUPAC Recommendations and Preferred Names 2013. The Royal Society of Chemistry. p. 1089. doi:10.1039/9781849733069. ISBN 978-0-85404-182-4.
↑ „Ions, Free Radicals, and Radical-Ion“, Nomenclature of Organic Compounds, Advances in Chemistry (inglizcha), 126-jild, AMERICAN CHEMICAL SOCIETY, June 1974, 216–224-bet, doi:10.1021/ba-1974-0126.ch028, ISBN 978-0841201910
↑ Hogeveen, H.; Lukas, J.; Roobeek, C. F. (1969). "Trapping of the methyl cation by carbon monoxide; formation of acetic acid from methane" (en). Journal of the Chemical Society D: Chemical Communications (16): 920. doi:10.1039/c29690000920. ISSN 0577-6171.

[1] International Union of Pure and Applied Chemistry (2014). Nomenclature of Organic Chemistry: IUPAC Recommendations and Preferred Names 2013. The Royal Society of Chemistry. p. 1089. doi:10.1039/9781849733069. ISBN 978-0-85404-182-4.

[2] „Ions, Free Radicals, and Radical-Ion“, Nomenclature of Organic Compounds, Advances in Chemistry (inglizcha), 126-jild, AMERICAN CHEMICAL SOCIETY, June 1974, 216–224-bet, doi:10.1021/ba-1974-0126.ch028, ISBN 978-0841201910

[3] Hogeveen, H.; Lukas, J.; Roobeek, C. F. (1969). "Trapping of the methyl cation by carbon monoxide; formation of acetic acid from methane" (en). Journal of the Chemical Society D: Chemical Communications (16): 920. doi:10.1039/c29690000920. ISSN 0577-6171.

[1]

[2]

[3]