Mehmed Şevkî Efendi

Mehmed Şevkî Efendi (usmonli turkcha: محمد شوقي افندي; Turkcha: Mehmed Şevkî Efendi; 1829-yil Kastamonu – 1887-yil Istanbul) atoqli Usmonli xattoti. Uning uslubi Shevki maktebiy xattotlik maktabiga aylangan, bu uslubni koʻplab zamonaviy xattotlar oʻziga asos qilib olgan^[1].

Hayot va faoliyat

Mehmed Şevkî Efendi 1829-yili Qoradengiz boʻyidagi Kastamonu shahrida tugʻilgan^[2]. U yoshligida Istanbulga joʻnatilgan va u yerda amakisining qoʻlida tarbiyalangan^[3].

U birinchi rasmiy taʼlimni amakisi Mehmed Hulusiy afandidan olgan. U sulus va nasx yozuvlarini oʻrgangan. Keyinchalik amakisi uning tajribali bir ustadan taʼlim olishini xohlagan. Shundan soʻng Qozoq Mustafo Izzet afandiga shogirdlikka bermoqchi boʻlgan. Biroq, bola amakisidan boshqa ustozdan taʼlim olmasligini aytgan. Oxir-oqibat, u Hofiz Usmon va boshqa buyuk xattotlarning xattotlik asarlaridan ilgʻor uslublarni oʻrgandi. Mehmed Şevkî boshqa maktabga oʻqishdan koʻra amakisi bilan qolib, oʻz uslubini rivojlantirish erkinligiga ega boʻldi^[4]. Bu uslub Şevki mektebi nomi bilan mashhur boʻldi^[5]. U bir qator xattotlarni yetishtirdi.

Mehmed Şevkî Seyh Hamdullohdan keyin sulus va nasx yozuvlarini takomillashtirgan xattotlarning oxirgisi edi. U „ilgari erishilmagan va undan keyin ham oshib ketmagan komillik choʻqqisiga“ erishdi^[6].

U Urush vazirligida qalamkashlikdan dars bergan, u yerda harbiy ulamolar tayyorlagan, bir qancha maktablarda ham ishlagan^[7]. U Sulton Abdulhamid IIning oʻgʻillariga ham xattotlikdan dars bergan^[8].

U 1887-yil 7-mayda insultdan vafot etdi va markazefendi qabristonida amakisi Hulusiy afandi yoniga dafn qilindi. Uning uch qizi va bir oʻgʻli qolgan^[9].

Ish

U Qur’onning 25 nusxasini yozgan^[10]. U "Sulus va Nasx Mashqlari" asarining muallifidir^[11]. Uning ijodida „Muhammed Shavkiy“ imzosi bilan yozilgan xattotlik kompozitsiyalari ham mavjud^[12].

Manbalar

↑ Mehmed Şevkı Efendi’nin Sülüs-Nesih Hat Meşkleri, IRCICA, İstanbul, 2010
↑ "Calligrapher Mehmed Şevki Efendi", Online: (Wayback Machine saytida 2018-09-18 sanasida arxivlangan)(translated from Turkish); Turkish Biographical Index, Walter de Gruyter, 2011, p. 678
↑ Cotter, Holland. „The Power of the Word In Darting Flames of Gold“. The New York Times (1998-yil 11-sentyabr), s. 39. Qaraldi: 2011-yil 17-dekabr.
↑ M. Uğur Derman, Letters in Gold: Ottoman Calligraphy from the Sakıp Sabancı Collection, N. Y., Metropolitan Museum of Art, 1998, p. 124
↑ "Mehmed Şevkî Efendi" [Biographical Notes], Islam Encyclopedia Online Online:
↑ M. Uğur Derman, Letters in Gold: Ottoman Calligraphy from the Sakıp Sabancı Collection, N. Y., Metropolitan Museum of Art, 1998, p. 20
↑ Bloom, J. and Blair, S. S. (eds), Grove Encyclopedia of Islamic Art & Architecture, Volume 1, Oxford University Press, 2009, p. 475
↑ M. Uğur Derman, Letters in Gold: Ottoman Calligraphy from the Sakıp Sabancı Collection, N. Y., Metropolitan Museum of Art, 1998, p. 124
↑ "Mehmed Şevkî Efendi" [Biographical Notes], Islam Encyclopedia Online Online:; „Calligrapher Mehmed Şevki Efendi“, Online: (Wayback Machine saytida 2018-09-18 sanasida arxivlangan) (translated from Turkish)
↑ M. Uğur Derman, Letters in Gold: Ottoman Calligraphy from the Sakıp Sabancı Collection, N. Y., Metropolitan Museum of Art, 1998, p. 124
↑ Mehmed Şevkî Efendi and Mohammed Tamimi (editor),The Thuluth & Naskh Mashqs, reprinted in 2010
↑ Bloom, J. and Blair, S. S. (eds), Grove Encyclopedia of Islamic Art & Architecture, Volume 1, Oxford University Press, 2009, p. 475; Christies Auctions, Online:

[1] Mehmed Şevkı Efendi’nin Sülüs-Nesih Hat Meşkleri, IRCICA, İstanbul, 2010

[2] "Calligrapher Mehmed Şevki Efendi", Online: (Wayback Machine saytida 2018-09-18 sanasida arxivlangan)(translated from Turkish); Turkish Biographical Index, Walter de Gruyter, 2011, p. 678

[3] Cotter, Holland. „The Power of the Word In Darting Flames of Gold“. The New York Times (1998-yil 11-sentyabr), s. 39. Qaraldi: 2011-yil 17-dekabr.

[4] M. Uğur Derman, Letters in Gold: Ottoman Calligraphy from the Sakıp Sabancı Collection, N. Y., Metropolitan Museum of Art, 1998, p. 124

[5] "Mehmed Şevkî Efendi" [Biographical Notes], Islam Encyclopedia Online Online:

[6] M. Uğur Derman, Letters in Gold: Ottoman Calligraphy from the Sakıp Sabancı Collection, N. Y., Metropolitan Museum of Art, 1998, p. 20

[7] Bloom, J. and Blair, S. S. (eds), Grove Encyclopedia of Islamic Art & Architecture, Volume 1, Oxford University Press, 2009, p. 475

[8] M. Uğur Derman, Letters in Gold: Ottoman Calligraphy from the Sakıp Sabancı Collection, N. Y., Metropolitan Museum of Art, 1998, p. 124

[9] "Mehmed Şevkî Efendi" [Biographical Notes], Islam Encyclopedia Online Online:; „Calligrapher Mehmed Şevki Efendi“, Online: (Wayback Machine saytida 2018-09-18 sanasida arxivlangan) (translated from Turkish)

[10] M. Uğur Derman, Letters in Gold: Ottoman Calligraphy from the Sakıp Sabancı Collection, N. Y., Metropolitan Museum of Art, 1998, p. 124

[11] Mehmed Şevkî Efendi and Mohammed Tamimi (editor),The Thuluth & Naskh Mashqs, reprinted in 2010

[12] Bloom, J. and Blair, S. S. (eds), Grove Encyclopedia of Islamic Art & Architecture, Volume 1, Oxford University Press, 2009, p. 475; Christies Auctions, Online:

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]

[12]