Aktinometr

Aktinometr (aktino... va metr) – Quyoshdan bevosita keluvchi radiasiya jadalligini ulchaydigan asbob. Ishlash tarzi tushayotgan radiatsiyaning qoraytirilgan sirtga yutilishiga va nur energiyasining issiqlik energiyasiga ay-lanishiga asoslangan. Bunday A.larda radiatsiyani qabul qiluvchisi sifatida qoraga bo‘yalgan yupqa metall bo‘lagi (plastinka) ishlatiladi. Yutilgan radiatsiya issiqligini bir necha usul bilan, mas, radiatsiya ta’sirida asbob qabul qiluvchisi temperaturasining oshish qiymatini (kumush diskli A.), qabul qiluvchi bilan uning atrofidagi muhit temperaturasi orasidagi farq natijasida hosil bo‘luvchi termotokni (Yanishevs-kiy termoustuni, Moll A.i), bimetall plastinkaning quyosh nuri ta’sirida deformatsiyalanish kattaligini (Mixelson A.i) o‘lchab to-piladi. No‘rning ayrim spektri (rangi) quvvatini o‘lchashda fotokimyoviy, foto-elektrik hamda fotografik kabi selek-tiv usullar ishlatiladi. Bir necha nur filtrlari bilan ta’minlangan A. ham shu maqsadda qo‘llaniladi.

Adabiyotlar

• OʻzME. Birinchi jild. Toshkent, 2000-yil