Kontent qismiga oʻtish

Matsumoto qalʼasi

Koordinatalari: 36°14′20″N 137°58′09″E / 36.23889°N 137.96917°E / 36.23889; 137.96917
Vikipediya, ochiq ensiklopediya
Matsumoto Castle
松本城
Coordinates 36°14′20″N 137°58′09″E / 36.23889°N 137.96917°E / 36.23889; 137.96917
Turi Hirashiro (flatland castle)
Hudud tarixi
Qurilgan Current structures date from 1594 (429 yil avval) (1594)
Qurgan Shimadachi Sadanaga
Foydalanish davri 1504 (519 yil avval) (1504) to 1868 (155 yil avval) (1868)
Materials Qum, tosh, taxta















Dastlab Fukushi qalʼasi nomi bilan mashhur boʻlgan Matsumoto qal’asi, Himeji va Kumamoto bilan birga Yaponiya eng muhim tarixiy qalʼalaridan biridir. Bu Edo davri Tokugawa shogunati davrida Matsumoto domening qarorgohi edi. U Nagano prefekturasining Matsumoto shahrida joylashgan.

XVI oxirida tugallangan tinhukaku (teshukaku) qal’asi oʻzining asl yogʻoch interyeri va tashqi tosh ishlarini toʻliq saqlab qoladi U Yaponiyaning milliy xazinasi roʻyxatiga kiritilgan va Yaponiyada saqlanib qolgan oʻn ikki tenshudan biridi[1]. U 4 ta bino bilan oʻralgan, ular ham Milliy xazinalar sifatida belgilangan[2].

Matsumoto qal’asi – tekislik qal’asi 平城 (yaponcha: hirajiro?) chunki u tepada yoki daryolar orasida emas, balki tekislikda qurilgan. [1] Uning toʻliq himoyasi oʻzaro bogʻlangan devorlar, xandaklar va darvozalarning keng tizimini oʻz ichiga olgan boʻlar edi. [1]

Tarix[tahrir | manbasini tahrirlash]

Qish oyida Matsumoto qalʼasi

Qal’aning kelib chiqishi Sengoku davriga borib taqaladi. Bu joyda Eisho davri (1504-1520) paytida Shinano viloyati shugosi, Ogasawara urugʻidan boʻlgan Shimadachi Sadanaga tomonidan qurilgan. Ushbu kichik chegara postini dastlab Fukashi qal’asi deb atashgan. 1550-yilda u Fukashi qamal qilingandan keyin Takeda klanini tomonidan bosib olingan.

Takeda Shingen oʻzining himoyachisi Baba Nobuharuga kastilyan etib tayinladi. Qal’a Takeda dala shtab-kvartirasi boʻlib, ularning Matsumoto havzasini zabt etishi va Takeda va shimoldagi qudratli Uesugi urugʻi oʻrtasidagi doimiy toʻqnashuvda shubhasiz edi. 1582-yilda Takeda urugʻi Oda Nobunaga tomonidan magʻlubiyatga uchragach, qal’a Oda Nagamasuga topshirildi. Tez orada u Kiso Yoshimasaga qayta tayinlandi.

1582 yilda Oda Nobunaga oʻldirilishi bilan qal’ani Uesugi Kagekatsu koʻmagida Ogasawara Dosetsuzai egallab oldi. Uning jiyani Ogasawara Sadayoshi keyinchalik Tokugava Ieyasuga sadoqatga vaʼda berdi va qal’ani „Matsumoto qal’asi“ deb oʻzgartirdi.

1590-yilda Toyotomi Xideyoshi Odavarani zabt etgandan soʻng, Tokugava Ieyasu ota-bobolaridan Kanto viloyatiga koʻchirildi va Ishikawa Kazumasa Matsumotoga mas’ul etib tayinlandi. Kazumasa va uning oʻgʻli Yasunaga minora va qal’aning boshqa qismlarini, shu jumladan uchta minorani qurdilar: shimoli-gʻarbdagi Tenshu va kichik yagura, ikkalasi ham 1590-yilda boshlangan va Vatari Yagura, qarorgoh, baraban darvozasi, qora darvoza. , Tsukimi Yagura, xandaq, eng ichki beyley, ikkinchi beyley, uchinchi beyley va qal’adagi pastki qavatlar, xuddi bugungidek. Ular qal’a shaharchasi va uning infratuzilmasini qurishda ham muhim rol oʻynagan. Qal’aning katta qismi 1593-94 yillarda qurib bitkazilgan deb ishoniladi.

Edo davrida Tokugava syogunati Matsumoto domenini yaratdi. Ogasawara 1613-yildan 1617-yilgacha Matsumoto Daimyosi sifatida qisqa muddatga qaytib keldi. Ulardan keyin 1617 yildan 1633 yilgacha Toda-Matsudaira urugʻi, 1633 yildan 1638-yilgacha Matsudaira urugʻi, 1638 yildan 1642 yilgacha Hotta urugʻi va Mizu 642 dan 1642 yilga qadar va Mizu klani ergashdilar. Toda-Matsudaira klani yana 1725 yildan 1868 yilda Meiji restavratsiyasigacha

Saqlash[tahrir | manbasini tahrirlash]

1904 yilgacha egilib qolgan

1872 yilda yangi Meiji hukumati barcha sobiq feodal istehkomlarni yoʻq qilishga buyurdi. Qalaning aksariyat tuzilmalari vayron qilingan va Matsumoto Qalasi tashqi maydoni qayta qurish uchun auksionda sotilgan.[1] Tenshu buziladi degan xabar paydo boʻlganda, Matsumoto shahridan boʻlgan nufuzli shaxs Ichikava Ryozzo va Matsumoto aholisi bilan birga binoni saqlab qolish uchun kampaniya boshladi. Minora shahar hukumati tomonidan sotib olinganida, ularning saʼy-harakatlari taqdirlandi. [3]

Ni-no-Maru muhofazasidagi Daimyo qarorgohi Chikuma prefekturasining prefekturasi sifatida foydalanish uchun ham saqlanib qolgan. Biroq, u 1876 yilda oʻt qoʻyish natijasida yoqib yuborilgan, faqat Edo davrining oxiridagi ombor saqlanib qolgan.[4] Oʻshanda Chikuma va Nagano prefekturalari birlashtirilib, zamonaviy Nagano prefekturasini tashkil etish arafasida edi va prefektura poytaxtini qayerda joylashtirish masalasida bahs-munozaralar yuzaga keldi. Ushbu binoning yoʻqolishi joyni Nagano shahri foydasiga hal qildi va 1878-yilda bu erda Matsumoto tuman sudi qurilgan.

Meiji davrining oxirida tenshu bir tomonga egilib keta boshladi. Bu beparvolik va tuzilmaviy nuqson tufayli edi, lekin koʻp odamlar minora Tada Kasuke laʼnati tufayli egilganiga ishonishdi. U adolatsiz soliq qonunlari (Jokyo qoʻzgʻoloni) ustidan shikoyat qilishga uringani uchun ushlangan va qatl etilgan.[5] Mahalliy oʻrta maktab direktori Kobayashi Unari qal’ani taʼmirlashga qaror qildi va mablagʻ soʻrab murojaat qildi. Qal’a 1903 yildan 1913 yilgacha „buyuk Meiji taʼmirlash“ dan oʻtdi.

Qal’a 1930-yilda Milliy tarixiy obida sifatida belgilandi. Asosiy qoʻriqxona majmuasida saqlanib qolgan beshta asl inshoot (Tenshu, Inui-ko-tenshu (kichik shimoliy minora), Vatari-yagura (tomli oʻtish joyi), Tatsumi-tsuke-yagura (janubiy). qanoti) va Tsukimi-yagura (oyni koʻrish xonasi) 1952 yilda Yaponiyaning milliy xazinalari sifatida belgilandi. Bu 1950 yildan 1955 yilgacha boʻlgan yirik restavratsiya loyihasi uchun hukumatdan mablagʻ olish imkonini berdi, bu vaqt davomida bu binolar demontaj qilindi va qayta tiklandi. Ni-no-Maru Daimyo qarorgohidan saqlanib qolgan ombor hali ham Ni-no-Maruda turibdi [6]

1990 yilda Kuromon-Ninomon (Qora darvozaning ikkinchi darvozasi) va sodebei (yon devor) rekonstruksiya qilindi. Baraban kvadrat darvozasi 1999 yilda rekonstruksiya qilingan.

2006-yil 6 aprelda Matsumoto qal’asi Yaponiyaning eng yaxshi 100 ta qal’alaridan biri sifatida tanlandi[7].

Matsumoto qal’asi 2011-yil 30-iyun kuni sodir boʻlgan 5,4 magnitudali zilzila natijasida vayron boʻlgan. Zilzila asosiy minoraning ichki devorida taxminan oʻnta yoriq paydo boʻlishiga sabab boʻlgan[8].

Yashash zonasi uchun qayta tiklangan soto-borini (tashqi xandaq) qayta tiklash rejasi mavjud [9].

Asosiy qoʻriqxonaning ikkinchi qavatida qurol muzeyi, Teppo Gura, kollektsiyasi mavjud.

Rasmlar[tahrir | manbasini tahrirlash]

  • Yaponiyaning milliy xazinalari roʻyxati (qishloqlar)
  • Yaponiyaning tarixiy joylari roʻyxati (Nagano)
  • Yaponiyadagi turizm

Adabiyot[tahrir | manbasini tahrirlash]

  • Benesch, Oleg and Ran Zwigenberg. Japan's Castles: Citadels of Modernity in War and Peace. Cambridge: Cambridge University Press, 2019 — 375 bet. ISBN 9781108481946. 
  • De Lange, William. An Encyclopedia of Japanese Castles. Groningen: Toyo Press, 2021 — 600 pages bet. ISBN 978-9492722300. 
  • Mitchelhill, Jennifer. Castles of the Samurai:Power & Beauty. USA: Kodansha, 2013. ISBN 978-1568365121. 
  • Schmorleitz, Morton S.. Castles in Japan. Tokyo: Charles E. Tuttle Co., 1974. ISBN 0-8048-1102-4. 
  • Motoo, Hinago. Japanese Castles. Tokyo: Kodansha, 1986 — 200 pages bet. ISBN 0-87011-766-1. 

(Yapon tilida)

  • Nakagawa, Haruo (2005). Zusetsu Kokuhō Matsumoto-Jō (Matsumoto qalʼasi rasmda tasvirlangan milliy xazina).Issōsha nashriyot

Manbalar[tahrir | manbasini tahrirlash]

  1. 1,0 1,1 1,2 1,3 „The Three Famous Castles of Japan“. Kobayashi Travel Service. 2010-yil 22-martda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2010-yil 4-iyul. Manba xatosi: Invalid <ref> tag; name "kobayashi" defined multiple times with different content
  2. https://www.matsumoto-castle.jp/eng/about/tower#:~:text=Designated%20National%20Treasure%20structures%2C%20the, and%20Tsukimi%20Tower%2C
  3. Matsumoto City Official Website „Matsumoto Castle in History“. 2010-yil 24-martda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2009-yil 11-dekabr.
  4. https://www.mlit.go.jp/tagengo-db/common/001654040.pdf
  5. „Side Stories of the Uprising“. Qaraldi: 2009-yil 11-dekabr.
  6. https://www.mlit.go.jp/tagengo-db/common/001654040.pdf
  7. Japan Castle Foundation (yaponcha)
  8. „M5.4 quake jolts Nagano Pref., injuring 8“. 2011-yil 30-iyunda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2011-yil 30-iyun.
  9. Proposal presented by Matsumoto City (in Japanese)„(3)保存管理計画“. 2009-yil 14-avgustda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2009-yil 11-dekabr.

Tashqi havolalar[tahrir | manbasini tahrirlash]

Vikiomborda Matsumoto Castle mavzusiga oid fayllar bor

Andoza:100 Fine Castles of Japan