Loa loa
| Loa loa | ||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| ||||||||||||||
| Biologik klassifikatsiya | ||||||||||||||
| ||||||||||||||
Loa loa (koʻz qurti) – odam paraziti boʻlib, Onchocercidae oilasi, Filarioidea kichik oilasi, Spirurida turiga mansub nematoda tipidagi qurt (yumaloq qurtlar) hisoblanadi. Teri osti yogʻ toʻqimalarida parazitlik qiladi va loiasis hastaligini keltirib chiqaradi. Inson tanasining toʻqimalari boʻylab harakatlanadi va u koʻzlarga yetib boradi. Shuning uchun u „koʻz qurti“ norasmiy nomi bilan ham ataladi. Parazit Gʻarbiy va Markaziy Afrikada endemik hisoblanadi va boshqa mamlakatlarga tarqalishi mumkin. Pashsha va chivinlar bu parazitni olib yuradi deb hisoblashadi. Odam parazitlarning oraliq xoʻjayini boʻlgan ot chivinlari chaqishi hisobiga loiasis bilan kasallanadi.
Klinik manzarasi[tahrir | manbasini tahrirlash]
Voyaga yetgan (makrofilariae) nematodalarga oxshash boʻlgan tashqi koʻrinishga, oq rangga ega. Erkaklar uzunligi 30-35 mm va yogʻonligi taxminan 0,4 mm, urgʻochilarni uzinligi 40-70 mm va yogʻonligi 0,5 mm ga etadi. Qobiq bilan qoplangan lichinkalar (microfilariae) uzunligi esa bor yoʻgʻi 300 mikronni tashkil qiladi.
Tarqalishi[tahrir | manbasini tahrirlash]
Bu qurtlar faqat Gʻarbiy va Markaziy Afrikada uchraydi. Ularning diapazoni 10° shimoliy kenglik va 5° janubiy kenglik bilan chegaralangan, yaʼni Kongo, Gabon, Chad, Sudan, Janubiy Sudan, Markaziy Afrika Respublikasi, Kamerun, Nigeriya va Angola shimolidagi hududlarda uchraydi.
Yashash tarzi[tahrir | manbasini tahrirlash]
Loa loa parazit hayot tarzini olib boradi, xoʻjayinlarining teri osti yogʻ toʻqimalarida parazitlik qiladi. Inson-tashuvchisining tanasi boʻylab harakatlari davomida u koʻzning oq qismiga yetib boradi va shu bilan xarakterli kon'yunktivitni keltirib chiqaradi.
Xojayin turlari[tahrir | manbasini tahrirlash]
Parazit nafaqat insonlarning, balki Afrika odamsimon maymunning ayrim turlarni[1] toʻqimalarida parazitlik qiladi. Masalan: burgʻulash (Mandrillus leucophaeus), anubis babunlari (Papio anubis) va hussar maymunlari (Erythrocebus patas)[2] kiradi. tajribada isbotlanganki kemiruvchilarning baʼzi turlari – masalan, moʻgʻul gerbilini (Meriones unguiculatus) ham yuqtirishga qodir ekanligi[2].
Yana qarang[tahrir | manbasini tahrirlash]
- Britannica entsiklopediyasidagi maqola.
- Spiegel Online Geheimnisvolle Wurmkrankheit: Tropenmediziner wollen Loa Loa Enträtseln[1]
Manbalar[tahrir | manbasini tahrirlash]
- ↑ Ramiro Morales-Hojas: Molecular systematics of filarial parasites, with an emphasis on groups of medical and veterinary importance, and its relevance for epidemiology. Infection, Genetics and Evolution 9 (5), September 2009; S. 748—759.
- ↑ 2,0 2,1 C. D. Mackenzie, R. R. Suswillo, D. A. Denham: Survival of Loa loa following transplantation from drills (Mandrillus leucophaeus) into jirds (Meriones unguiculatus): parasitology and pathology. Transactions of the Royal Society of Tropical Medicine and Hygiene 76 (6), 1982; S. 778—782.