Letitia Christian Tyler
| Letitia Christian Tyler | |
|---|---|
 | |
| Amerika Qo'shma Shtatlarining birinchi xonimi | |
|
Mansab davri 1841-yil 4-aprel – 1842-yil 10-sentyabr | |
| Prezident | John Tyler |
| Shaxsiy maʼlumotlari | |
| Tavalludi |
Letitia Christian 1790-yil 12-noyabr Sidar Grove, Virjiniya, AQSh |
| Vafoti |
1842-yil 10-sentyabr (51 yosh) Vashington, Kolumbiya okrugi, AQSh |
| Turmush oʻrtogʻi | John Tyler |
| Bolalari | 8 ta |
Letitia Tyler (1790-yil 12-noyabr — 1842-yil 10-sentyabr) 1841—1842-yillarda AQSh prezidenti John Tylerning rafiqasi va davlat birinchi xonimi edi[1].
U 1808-yilda oʻzining oilasidagi Sidar Groveda oʻsha paytda huquqshunos boʻlgan Taylerga turmushga chiqdi. Ularning yigirma toʻqqiz yillik nikohi baxtli boʻlgan koʻrinadi, garchi Letitia erining siyosiy yuksalishi paytida eʼtibordan qochgan, Kongressdagi koʻp vaqtlarida Virjiniyada qolgan. Uning keyingi hayoti kasallikka chalingan. 1839-yilda boshdan kechirgan falaj insult uni nogiron qilib qoʻydi. Birinchi xonim sifatida u Oq uyning turar joyida qoldi va ularni faqat 1842-yil yanvar oyida qizi Elizabetning toʻyida qatnashish uchun qoldirdi. 1842-yil sentyabr oyida u yana insultni boshdan kechirdi va vafot etdi va oʻz vazifasini bajarayotganda vafot etgan birinchi xonim boʻldi.
Yoshligi[tahrir | manbasini tahrirlash]
Virjiniya shtatining Nyu-Kent okrugidagi Sidar Grove plantatsiyasida tugʻilgan Letitia Christian Mary va polkovnik Robert Christianning qizi edi. Christian gulchi bogʻbon edi[2]. Letitia uyatchan, sokin, taqvodor va har jihatdan fidoyi va oilasiga sadoqatli edi[3].
Shaxsiy hayoti[tahrir | manbasini tahrirlash]
U 1808-yilda oʻsha paytda huquqshunos boʻlgan John Tyler bilan uchrashdi. Ularning besh yillik tanishuvi cheklandi va toʻydan uch hafta oldin Tyler uni qoʻlidan oʻpdi. Tyler oʻzining toʻylaridan bir necha oy oldin unga yozgan yagona sevgi maktubida shunday deb vaʼda bergan: „Men omad oqimida suzsam yoki choʻkib ketsam ham, men sizni hech qachon sevishdan toʻxtamasligimga amin boʻlishingiz mumkin“[4][5].
Nikoh[tahrir | manbasini tahrirlash]
Ular Tylerning 23 yoshga toʻlgan kunida uning oilasining uyidagi Cedar Groveda turmush qurishdi. Letitia Tyler erining siyosiy yuksalishi davrida eʼtibordan qochdi, uy vazifalarini jamoat xotinlik masʼuliyatidan afzal koʻrdi. Kongressdagi xizmati davomida u 1828—1829-yillar qishida Vashingtonga bir marta tashrif buyurishdan tashqari Virjiniyada qoldi. 1839-yilda u falaj insultiga duchor boʻlib, nogiron boʻlib qoldi. Birinchi xonim sifatida u Oq uyning yuqori qavatidagi turar joyida qoldi. U 1842-yil yanvarda qizining (Elizabet) toʻyiga qatnashish uchun bir marta xonasidan pastki qavatga tushgan[6].
Oʻlim va meros[tahrir | manbasini tahrirlash]
Oq uyda vafot etgan birinchi xonim Letitia Tyler 1842-yil 10-sentyabr oqshomida 51 yoshida insultdan vafot etdi[7]. U tugʻilgan plantatsiyada dafn qilish uchun Virjiniyaga olib ketilgan. Tyler, Caroline Harrison (1892) va Ellen Wilson (1914) Oq uyda vafot etgan yagona birinchi xonimlardir.
Uning kelini Prissilla Kuper Tyler uni „siz tasavvur qila oladigan eng fidoyi odam“ deb esladi. Sogʻligʻi juda nozik boʻlishiga qaramay, ona uyning barcha ishlarini va hammasini shunday jimgina kuzatib boradi va tartibga soladiki, u buni qachon qilganini bilib boʻlmaydi" deb tariflagan.
Manbalar[tahrir | manbasini tahrirlash]
- ↑ „Letitia Tyler | American first lady“ (inglizcha). britannica.com. Encyclopedia Britannica. Qaraldi: 17-noyabr 2017-yil.
- ↑ „Letitia Tyler Biography :: National First Ladies' Library“ (inglizcha). www.firstladies.org. 9-noyabr 2017-yilda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 17-noyabr 2017-yil.
- ↑ Barden, Cindy. Meet the First Ladies. Carthage, IL: Teaching & Learning Company, 1996 — 29 bet. ISBN 9781429111218. 17-noyabr 2017-yilda qaraldi.
- ↑ Waldrup, Carole Chandler. Wives of the American Presidents, 2d ed. (inglizcha). McFarland, 2006 — 63 bet. ISBN 9780786424153. 17-noyabr 2017-yilda qaraldi.
- ↑ May, Gary. John Tyler: The American Presidents Series: The 10th President, 1841-1845 (inglizcha). Macmillan, 2008 — 16 bet. ISBN 9781429939218. 17-noyabr 2017-yilda qaraldi.
- ↑ Lindsay, Rae. The Presidents' First Ladies (inglizcha). R & R Writers / Agents, Inc., 2001. ISBN 9780965375337. 17-noyabr 2017-yilda qaraldi.
- ↑ Jeffrey M. Jones, Joni L. Jones. „Presidential Stroke: United States Presidents and Cerebrovascular Disease“. CNS Spectrums. Qaraldi: 31–avgust 2014–yil.
{{cite magazine}}: Cite magazine requires|magazine=(yordam)CS1 maint: date format ()