Lavangin
Lavangin[1][2][3][4] (lyavangi, lavangi, lyavyangi) (tolish. Ləvəngin) — Ozarbayjon va Eronda keng tarqalgan anʼanaviy tolish taomi[5]. Bu tovuq va baliq ichini toʻldirish uchun qiyma hisoblanadi. Koʻpincha bu qiymadan iborat boʻlgan barcha taomlarning nomi. Baliq lavangin lenkoranliklarning sevimli taomidir[6]. Tolish xalqi lavanginni yaxshi koʻradi va mehmonlar va doʻstlarni bu taom bilan mehmon qilishadi. Baʼzan lavangin Tolishistonning ramzi yoki mehmondoʻstlik ramzi sifatida tavsiflanadi. Lankoran shahrining shahar avtovokzaliga ushbu taomning nomi berilgan[3].
Turlari va xususiyatlari[tahrir | manbasini tahrirlash]
Gurgut va buglama bilan bir qatorda chuchuk suv baliqlaridan tayyorlanuvchi taomlarga lavangin ham kiradi[7]. Qorabogʻ lavangisiga Ozarbayjonning boshqa viloyatlaridan farqli oʻlaroq yasmiq va guruch qoʻshiladi, qiymaga pomidor, qalampir, selderey, koʻk piyoz, shuningdek, togʻolchadan lavashana kiradi va boshqa viloyatlardan farqli oʻlaroq bugʻda pishiriladi[7].
Nomining kelib chiqishi[tahrir | manbasini tahrirlash]
"Lavangin" soʻzining maʼnosi toʻldirilgan narsadir. Lavangin soʻzi ikki tolishcha „lәvә“ soʻzidan iborat boʻlib, qorin/oshqozon[1] va yoʻqolmoq maʼnosida „gin“ soʻzi[8], yaʼni qorinda yashiringan degan maʼnoni anglatadi. Qorni toʻla, toʻldirilgan nimadir (yoki kimdir) „lyavangi“ deyiladi. Rus tilida „lavangin“ yoki „ lavangi“ deb ham talaffuz qilinadi.
Tayyorlash usuli[tahrir | manbasini tahrirlash]
Lavangin mayda maydalangan piyoz, maydalangan yongʻoq, tursha (togʻolchadan tayyorlangan sharqona ziravor) va boshqa ziravorlardan (tuz, qalampir va boshqalar) tayyorlanadi. Baliq uchun ikra qoʻshiladi. Tovuq yoki baliqning tanasi qiyma bilan toʻldiriladi, keyin tikiladi, soʻngra butunligicha tandirda pishiriladi. Tovuq (yoki baliq) va lavanginning bir qismi bir porsiyada alohida joylashtiriladi.
Manbalar[tahrir | manbasini tahrirlash]
- ↑ 1,0 1,1 Пирейко Л.А.. Талышско-русский словарь. Москва: "Русский язык", 1976 — 131 bet.
- ↑ Мамедов Новрузали Ханмамед оглы. Талышско-русско-азербайджанский словарь, "Нурлан", Баку, 2006 — 234 bet.
- ↑ 3,0 3,1 Абосзода Ф.Ф.. Русско-талышский разговорник/Урусә-толышә гәпжемон, Санкт-Петербург, 2010 — 74 bet.
- ↑ „Талышская кухня на 41 канале Свердловского телевидения - 6 Июня 2012 - Информационный-аналитический портал Талыш“. www.talish.org. Qaraldi: 2020-yil 11-avgust.
- ↑ Talishskaya kuxnya na 41 kanale Sverdlovskogo televideniya. Lavangina kija (Kuritsa-lavangin) 8:15 min.
- ↑ Фазиль Рахманзаде. Дар судьбы. Язычы, 1990 — 280 bet.
- ↑ 7,0 7,1 Таир Амирасланов, Айнура Амирасланова. „Карабах – благодатный край и его яства“ (ru). IRS Heritage (2012). Qaraldi: 2016-yil 5-dekabr.
- ↑ Pireyko L.A. Talishsko-russkiy slovar. — Moskva: „Russkiy yazik“, 1976. — S. 53. — 352 s.