Laos-Tailand munosabatlari

Vikipediya, ochiq ensiklopediya

Laos-Tailand munosabatlari Laos va Tailand oʻrtasidagi ikki tomonlama diplomatik munosabatlardir. Davlatlar oʻrtasidagi davlat chegarasining uzunligi 1845 km[1].

Tarix[tahrir | manbasini tahrirlash]

Bu mamlakatlar ikki tomonlama munosabatlarning uzoq tarixiga ega. 15-asrda Lan Xang va Ayutthaya oldingi shtatlari oʻrtasida aloqalar mavjud edi. 18-asr boshlarigacha Lan Xan zamonaviy Tailandning shimoli-sharqidagi hududlarni oʻz ichiga olgan, bu hudud aholisi isan tilida (Laos tilining dialektlaridan biri[2]. 1950-yilda ular oʻrtasida diplomatik munosabatlar oʻrnatilgan. zamonaviy davlatlar, lekin transchegaraviy hamkorlik faqat oxirida boshlangan Sovuq urush 1980-yilda Mekong daryosida bu davlatlarning chegara qayiqlari oʻrtasida qurolli toʻqnashuv boʻldi. 1984 va 1987-yillarda yanada jiddiy harbiy toʻqnashuvlar sodir boʻldi. Mojarolarning sababi oʻrmon resurslariga egalik qilish boʻyicha kelishmovchiliklar edi[3].

1988-yilda Tailand Bosh vaziri Chatchai Choonxavan Laosga nisbatan siyosatni tubdan oʻzgartirdi va bu davlat bilan savdo aloqalarini rivojlantira boshladi. 1989-yilda Laos Xalq Demokratik Respublikasi Prezidenti Kayson Phomvixan rasmiy tashrif bilan Bangkokga keldi. 1990-yil mart oyida Tailand malikasi Maha Chakri Sirindhorn Laosga tashrif buyurdi va 1992-yil iyun oyida Tailand valiahd shahzodasi Maha Vajiralongkorn Ventyanga keldi. 1990-yillarda ikkita muammoli lahzalar Laos-Tailand munosabatlarining rivojlanishini sekinlashtirdi: Tailandga kelgan koʻp sonli muhojirlar va qochqinlar, shuningdek, Laos va Xmong xalqlarining radikal vakillari Tailandda oʻquv lagerlarini joylashtirishni boshladilar. 1992-yil iyul oyida Tailand uyiga qaytmagan yoki uchinchi mamlakatlarda yangi yashash joyi topmagan laoslik qochqinlar 1995-yilda noqonuniy immigrantlar sifatida tasniflanib, Laosga deportatsiya qilinishini eʼlon qildi[3]. 2009-yil dekabr oyida 4000 dan ortiq Xmong Tailand askarlari tomonidan quvib chiqarilgan va Laosga majburan qaytarilgan. Bu harakatlar AQSh Davlat departamenti va Human Rights Watch tashkiloti tomonidan tanqid qilingan[4].

1990-2000-yillarda Mekong chegara daryosi orqali Tailand va Laosni bogʻlaydigan uchta koʻprik tashlangan[5]. 2008-yilda Tailanddan Laosga (Laos hududi boʻylab 3,5 km) birinchi Laos PDR temir yoʻli qurildi[5].

Savdo[tahrir | manbasini tahrirlash]

2012-yilda Tailand hukumati Laosga ikkita loyiha uchun kredit berishga rozi boʻldi. Qiymati 718 million bahtdan ortiq boʻlgan birinchi kredit Tailandning Uttaradit provinsiyasidan Laoning Sainyabuli provinsiyasigacha boʻlgan 33 km uzunlikdagi yoʻlni qurishga sarflandi. 84 million bahtdan ortiq ikkinchi kredit Laoning Champasak provinsiyasidagi Pakse shahridagi aeroport qurilishiga yoʻnaltirildi[6]. 2011-yil oktabr oyida Laos hukumati Tailandning markaziy qismidagi toshqin qurbonlari bilan birdamlik sifatida Tailand hukumatiga 1,5 million bat xayriya qildi[7].

Manbalar[tahrir | manbasini tahrirlash]

  1. ↑ „The World Factbook“. 2010-yil 29-dekabrda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2017-yil 4-fevral.
  2. ↑ Ward, Oliver. „"They're so Lao": Explaining the Thai sense of superiority“. ASEAN Today (2016-yil 3-dekabr). 2020-yil 20-fevralda asl nusxadan arxivlangan.
  3. ↑ 3,0 3,1 „Laos - Thailand“. 2016-yil 3-noyabrda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2017-yil 22-avgust.
  4. ↑ Mydans, Seth. „Thailand Evicts 4,000 Hmong to Laos“. New York Times (2009-yil 28-dekabr). 2017-yil 22-avgustda asl nusxadan arxivlangan.
  5. ↑ 5,0 5,1 Morev L. N. Laos: na puti k statusu „razvivayuщeysya strani“ // Aziya i Afrika segodnya. — 2010. — № 2. — S. 35.
  6. ↑ „Laos, Thailand deepen cooperation“ (PDF). Laoembassy.com. 2016-yil 3-martda asl nusxadan arxivlangan.
  7. ↑ „Lao govt assists Thai flood victims“. Asiaone.com (2011-yil 17-oktyabr). 2017-yil 10-mayda asl nusxadan arxivlangan. 
"https://uz.wikipedia.org/w/index.php?title=Laos-Tailand_munosabatlari&oldid=4209698" dan olindi