Lalla az-Zahar masjidi
| Masjid | |
Lalla az-Zahar masjidi
جامع لالة الزهر | |
 | |
| Joylashuvi | 34°03′18.7″N 4°59′29.1″W / 34.055194°N 4.991417°W G OKoordinatalari: 34°03′18.7″N 4°59′29.1″W / 34.055194°N 4.991417°W G O |
| Manzil | Fos, Marokash |
| Meʼmoriy uslub | Mariniy, Marokash, Islom |
| Binokorlik | ???—1357 |
| Minoralar soni | 1 |
Lalla az-Zahar masjidi (arabcha: جامع لالة الزهر), yoki az-Zahar masjidi[1] — Marokashning tarixiy eski shahridagi Fos al-Jadidda joylashgan masjid. U, shuningdek , Jamaʼ al-Hajjar („Tosh masjidi“) nomi bilan ham tanilgan, ehtimol uning tosh portaliga kirishi bilan bogʻliq[2]:100. Masjid 1357-yilda (hijriy 759-yil) Mariniylar sultoni Abu Inon tomonidan asos solingan yoki qurib bitkazilgan[2]:64[3].
Arxitekturasi[tahrir | manbasini tahrirlash]
Tuzilishi[tahrir | manbasini tahrirlash]
Masjidning janubi-sharqiy burchakida minora bor[4][3]. Ichida uchta yoʻlak joylashgan. Eng shimoliy yoʻlakning oʻrtasini kichik kvadrat shakldagi ochiq hovli (sahn) egallagan boʻlib, uning oʻlchami 6,6 metr, markaziy favvora joylashgan[3]. Masjidning shimoliy devori boʻylab hovlining sharqida chuqurligi 12 metr boʻlgan quduq ham suv bilan taʼminlangan. Masjidning asosiy eshigi shu hovliga olib boradi. Janubdagi yoʻlak masjidning orqa devorining oʻrtasida joylashgan mehrobni oʻz ichiga oladi. Xona toʻrtburchaklar shaklidagi suv havzasi boʻlgan hovlidan iborat boʻlib, uning yon tomonida hojatxonalar uchun kichikroq xonalar joylashgan[3].
Dekoratsiyasi[tahrir | manbasini tahrirlash]
Masjid oʻzining kattaligiga qaramay, bezaklari bilan ajralib turadi[3][4]. Ayniqsa, uning kirish eshigi oʻyilgan toshdan qilingan (Mariniy masjidlari uchun nisbatan kam uchraydi) geometrik naqshlar va muqarnaslar bilan. Kirish eshigi ustidagi toshga oʻyilgan arabcha yozuvda Abu Inonni maqtagan va masjidning barpo etilgan sanasi yozilgan[3].
Yana qarang[tahrir | manbasini tahrirlash]
Manbalar[tahrir | manbasini tahrirlash]
- ↑ Almela, Iñigo (2019). „Religious Architecture as an Instrument for Urban Renewal: Two Religious Complexes from the Saadian Period in Marrakesh“. Al-Masāq. 31-jild, № 3. 272–302-bet.
- ↑ 2,0 2,1 Le Tourneau, Roger. Fès avant le protectorat: étude économique et sociale d'une ville de l'occident musulman. Casablanca: Société Marocaine de Librairie et d'Édition, 1949.
- ↑ 3,0 3,1 3,2 3,3 3,4 3,5 Maslow, Boris. Les mosquées de Fès et du nord du Maroc. Paris: Éditions d'art et d'histoire, 1937 — 65–73 bet. Maslow, Boris (1937). Les mosquées de Fès et du nord du Maroc. Paris: Éditions d’art et d’histoire. pp. 65-73.
- ↑ 4,0 4,1 Marçais, Georges. L'architecture musulmane d'Occident. Paris: Arts et métiers graphiques, 1954 — 278 bet. Marçais, Georges (1954). L’architecture musulmane d’Occident. Paris: Arts et métiers graphiques. p. 278.
Havolalar[tahrir | manbasini tahrirlash]
- Boris Maslou (1893-1962) haqidagi virtual koʻrgazma, Cité de lʼarchitecture et du patrimoine; masjid minorasining eski rasmlarini oʻz ichiga oladi (pastdagi oxirgi 2 rasmga qarang)