Kubiz chertib chalinadigan musiqa asbobi
 |
Kubiz (boshqirdcha: ҡумыҙ, turk. kobuz [1]) — boshqird varganasining nomi. U Boshqirdistonda yogʻoch plastinli agas-kumiz va metall timer-kumiz sifatida maʼlum.
Ijrochi asbobni lablari bilan ushlab, chap qoʻli bilan uni tishlariga yaqinlashtiradi. Til oʻng qoʻlning barmogʻi bilan chimchilanadi va tebranish paytida burdon tovushini chiqaradi va natijada artikulyatsiya oʻzgarishi bilan obertonlar chiqadi. Asbobning ovozi sokin, diapazoni bir oktava ichida boʻladi.
Kumizda raqs kuylari, tovushga oʻxshash kuylar ijro etiladi. Va unda yakkaxon va ansambl cholgʻusi sifatida foydalaniladi.
Kubaning eng mashhur ijrochilari quyidagilar: R.A.Markasevich[2], M.Davletboyev, I.Tuymakayev, I.Gimadiyev, R.Gʻafiyatov, B.Hidoyatov, D.Chernov, P.va V. Kujerov va boshqalar.
Manbalar[tahrir | manbasini tahrirlash]
Adabiyotlar[tahrir | manbasini tahrirlash]
- „Кубыз“,Музыкальные инструменты. Энциклопедия. М.: Дека-ВС, 2008 — 313 bet.
- Lebedinskiy L. N. Boshqird xalq qoʻshiqlari va kuylari. M., 1962; Ufa, 1989-yil.
- Рахимов Р.Г. „Кубыз“,. Башкирская народная инструментальная культура. Этноорганологическое исследование, 2-е изд., доп, Уфа: БГПУ, 2010 — 73—87 bet.
- Rahimov R. G. Boshqird kubiz (vargan). Folklor toʻplami. — Ufa: Naqsh, 1997. — 36 p.
- Rahimov R. G. Boshqird kubiz (maultrommel). Folklor toʻplami. — M.: TA-MUSICA, 2004.- 46 b.
- Rahimov R. G. Boshqird kubiz // Asbobsozlik masalalari. — Sankt-Peterburg, 1995. — 2-son. — S. 95-98.
- Rahimov R. G. Boshqird kubiz / R. G. Rahimov // Vatandosh. — 2005. — No 6. — S. 180-186.
Havolalar[tahrir | manbasini tahrirlash]
- Р. Г. Рахимов. „Башкирский кубыз. Маультроммель. Прошлое, настоящее, будущее“. 2012-yil 7-iyulda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2009-yil 17-dekabr.
- „Башкирский кубыз“. 2012-yil 29-martda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2013-yil 15-sentyabr.