Kuba qirolligi

Kuba Qirolligi, shuningdek, Bakuba yoki Bushongo Qirolligi sifatida ham tanilgan. Markaziy Afrikada joylashgan. Kuba qirolligi hozirgi Kongo Demokratik Respublikasining markazida Sankuru, Lulua va Kasai daryolari bilan chegaradosh mintaqada XVII-XIX asrlar orasida gullab-yashnagan.

Kuba qirolligi Bushongo tilida soʻzlashuvchi bir necha kichik knyazliklarga boʻlinadi. Shuningdek, Kete, Coofa, Mbeengi va Kasai Tva qabilalarining tarixiy hududi ham hisoblanadi. Haligacha mavjud boʻlgan va qirol (nyim) tomonidan boshqariladigan qirollikka oʻn toʻqqiz turli etnik guruhlar kiradi.

Tarixi[tahrir | manbasini tahrirlash]

Shyaam a-Mbul[tahrir | manbasini tahrirlash]

Qirollik haqiqiy markaziy hokimiyatga ega boʻlmagan turli etnik guruhlarga boʻlingan boʻlib, bir nechta boshliqlarning birlashmasi hokimiyatni boshqaradi. Taxminan 1625-yilda Shyaam a-Mbul a Ngoong nomi bilan tanilgan shaxs hudud hukmdorlaridan birining mavqeini egallab oladi va barcha boshliqlarni oʻz rahbarligi ostida birlashtiradi. Shyaam a-Mbul Kuba malikasining asrab olingan oʻgʻli edi.

Shyaam a-Mbul Kuba hukumatida xizmatga asoslangan unvon tizimiga qarab hokimiyatni qayta tashkil etdi. Biroq hokimiyat aristokratiya qoʻlida to'plandi.

Rivojlanishi[tahrir | manbasini tahrirlash]

Kuba oʻzining raffiya naqshli matolari, tolali va bonuklu shlyapalari, oʻyilgan palma sharob stakanlari, kosmetik qutilari bilan mashhur hisoblanadi. Shuningdek, ular nafis geometrik naqshlar, ajoyib matolar, urugʻlar, bonchuklar va qobiqlarni oʻz ichiga olgan monumental dubulgʻa niqoblari bilan mashhur.

Kuba qutilar odatda qirrali qopqoqli kvadrat, yarim doira (baʼzan „yarim oy“ deb ataladi), toʻrtburchaklar yoki niqob shaklida boʻladi. Baʼzan ular rafiya, soch turmagi yoki marosim buyumlarini kesish uchun ustaralarni ushlab turish uchun ishlatganlar^[1].

Tukula (Kuba tomonidan ikkiol deb ataladi) – maydalangan yogʻochdan yasalgan qizil kukun. Qizil rang Kuba goʻzallik kontseptsiyasi uchun juda muhim va shuning uchun raqslar va muhim marosimlar paytida yuz, soch va koʻkrakni bezashda, shuningdek dafn qilish uchun jasadlarni moylash uchun ishlatilgan. Tukula, shuningdek, rafiya matosini boʻyash uchun boshqa pigmentlar bilan aralashtiriladi.

Kuba dini va afsonalari[tahrir | manbasini tahrirlash]

Kubaliklar quyosh, oy, yulduzlar va sayyoralarni yaratgan Osmon Otasi Bumbaga ishonishgan. U ham Yer Ona bilan hayotni yaratdi. Biroq, bular birmuncha uzoqdagi xudolar edi,Kuba hayvonlar va boshqa narsalarni nomlagan Vut ismli gʻayritabiiy mavjudotga koʻproq eʼtibor qaratdi^[1]. Vut birinchi inson va tsivilizatsiya olib kelgan^[2]. Kuba baʼzan „Vut bolalari“ deb nomlanadi^[3].

Manbalar[tahrir | manbasini tahrirlash]

↑ ^1,0 ^1,1 „BBC Inside Science Clean Air Strategy, Fast Radio Bursts and Kuba Kingdom“. Qaraldi: 2019-yil 20-yanvar.
↑ Birmingham Museum of Art. Birmingham Museum of Art : guide to the collection. [Birmingham, Ala]: Birmingham Museum of Art, 2010 — 74 bet. ISBN 978-1-904832-77-5.
↑ University of Kansas Anthropology site^{[sayt ishlamaydi]}

[bbc.co.uk-1] 1,0 ^1,1 „BBC Inside Science Clean Air Strategy, Fast Radio Bursts and Kuba Kingdom“. Qaraldi: 2019-yil 20-yanvar.

[BMA-2] Birmingham Museum of Art. Birmingham Museum of Art : guide to the collection. [Birmingham, Ala]: Birmingham Museum of Art, 2010 — 74 bet. ISBN 978-1-904832-77-5.

[3] University of Kansas Anthropology site^{[sayt ishlamaydi]}

[1]

[2]

[3]