Karson uyi

Vikipediya, ochiq ensiklopediya

 

Karson uyi Viktoriya Old Town bilan birga Kaliforniyada joylashgan. Qoʻshma Shtatlardagi Qirolicha Anne uslubidagi arxitekturaning eng yaxshi namunalaridan biri sifatida qaraladi[1][2]. Bu Kaliforniyadagi va Qoʻshma Shtatlardagi Viktoriya davrining eng koʻp yozilgan va suratga olingan uylaridan biridir.

Bino haqida[tahrir | manbasini tahrirlash]

Dastlab Shimoliy Kaliforniyaning birinchi yirik yogʻoch baronlaridan biri boʻlgan Uilyam Karsonning uyi boʻlib, u 1950-yildan beri xususiy klub hisoblanadi[3]. Uy va maydonlar jamoatchilikka ochiq emas[4]. Hozirda u Ingomar klubiga tegishli va bu yerga egalik qiladi.

Karson oilasi tarixi[tahrir | manbasini tahrirlash]

1902-yilda Karson saroyi

Uilyam Koulman Karson (1825-yil 15-iyul, Nyu-Brunsvik — 1912-yil 20-fevral, Evrika), u uchun uy qurilgan, 1849-yilda boshqa bir guruh oʻrmonchilar bilan Kanadaning Nyu-Brunsvik shahridan San-Frantsiskoga keldi[5]. San-Frantsiskoda oltin shlyuzlarni chiqargandan soʻng, ular shimoliy oltin shov-shuviga qoʻshilib, Eel daryosi va Gumboldt koʻrfazi orqali Trinity togʻlariga etib kelishdi. Ular Gumboldt koʻrfazida qishlash uchun Trinity togʻlarini tark etishdi va kichik arra tegirmoni uchun loglar bilan taʼminlash uchun shartnoma tuzdilar. 1850-yil noyabr oyida Karson va Jerri Uitmor Gumboldt koʻrfazida tijorat maqsadlarida birinchi boʻlib daraxt kesdilar. Butun qish davomida Karson va uning jamoasi Chumbolt koʻrfazi qirgʻogʻidagi Pioner tegirmoniga Chuchuk suv boʻyidan yogʻochlarni tashirdi. Bahorda, partiya ular ilgari Trinity by Big Bar uchun daʼvo qoʻygan edi konlarga qaytib ketdi. Ular toʻgʻon qurdilar va Humboldt koʻrfazida katta arra tegirmoni qurilayotganini eshitmaguncha, kon qazishda davom etdilar. Ular Sakramento vodiysi orqali janubga borishdi, hoʻkizlarni sotib olishdi va 1852-yil avgustgacha Gumboldt koʻrfaziga qaytib kelishdi, u erda Karson yolgʻiz oʻzi doimiy ravishda yogʻoch ishlab chiqarish bilan shugʻullangan. 1863-yilda Karson va Jon Dolbeer Dolbeer va Karson Lumber kompaniyasini tuzdilar. Oʻn sakkiz yil oʻtgach, 1881-yilda, kompaniya jurnalga kirish qiyinroq boʻlgan hududlarga kirib borar ekan, Dolbeer, ayniqsa, borish qiyin boʻlgan joylarda, loglarni olib tashlashda inqilob qilgan Steam Eshak Dvigatelini ixtiro qildi. Taxminan bir vaqtning oʻzida Karson Jon Vens bilan Eel daryosi va Evrika temir yoʻlini qurishda ishtirok etgan.[6] Karson oʻz qasrini qurishni boshlashdan oldin shunday dedi: „Agar men uni yomon qursam, ular meni laʼnatlangan badbaxt deb aytishadi; agar uni qimmat qursam, ular meni shov-shuvli deb aytishadi; men shunchaki quraman, bu oʻzimga mos keladi“[7]. 1884-yilda, buyuk uy qurilishi arafasida kompaniya 15000000 metr kub ishlab chiqargan. Tegirmon operatsiyalari Janubiy Kaliforniyagacha qoʻshimcha investitsiyalar va hech boʻlmaganda qisman egalik qilish bilan birga yogʻochni gʻarbiy qirgʻoq va butun dunyo boʻylab gullab-yashnayotgan bozorlarga koʻchirish uchun foydalanilgan[8] cheksiz byudjet uchun zamin yaratdi va. quruvchilarning resurslariga kirish. Pacific Lumber Company kompaniyani 1950-yilda sotib oldi[9] va 1970-yillargacha uydan pastda joylashgan Humboldt koʻrfazining asl joyida frezalash ishlarini olib bordi. 1950-yilda Karson oilasi qolgan oilaviy mulkni (shu jumladan uyni) olib qoʻygandan soʻng, oila bu hududni tark etdi.

Bino 1950-yilda mahalliy hamjamiyat biznes rahbarlari tomonidan 35 000 dollarga sotib olingan[10] va hozirda Ingomar klubi, xususiy klub[11] joylashgan boʻlib, u Karsonning Ingomar teatri nomi bilan atalgan, oʻzi Karsonning sevimli spektakli Ingomar the Barbarian nomi bilan atalgan[12][13].

Arxitektura[tahrir | manbasini tahrirlash]

Uy Viktoriya meʼmorchiligining har bir asosiy uslubining aralashmasidir[14]. Milliy arxitektura tarixchilaridan biri bu uyni „Redwooddagi baron qal’asi“ deb taʼrifladi va „Uydagi ulugʻvorlik illyuziyasi miqyosda oʻylash, hayoliy detallardan foydalanish va massaga ishlov berish orqali kuchayadi“ dedi[15]. Uyning uslubi „eklektik“ va „oʻziga xos amerikacha“ deb taʼriflangan[16]. Oʻsha davrdagi boshqa koʻplab uylardan farqli oʻlaroq, bino har doim saqlanib qolgan va u qurilgan paytdagi holatda boʻlgan.

Arxitektorlar[tahrir | manbasini tahrirlash]

San-Fransiskodagi Newsom va Newsom firmalaridan Samuel Nyusom va Jozef Keter Nyusom 1883-yilga kelib Karson tomonidan uy qurish uchun shartnoma tuzgan 19-asr quruvchi-arxitektorlari edi[17][18]. Ularning Kaliforniyadagi koʻplab komissiyalaridan Karson uyiga qoʻshimcha ravishda koʻplab asl binolar, jumladan Napa vodiysi opera teatri va San-Dimas mehmonxonasi saqlanib qolgan[19].

Qirolicha Anna uslubidagi Viktoriya davriga oid uylardan biri Evrikada loyihalashtirilgan „Pushti xonim“ deb nomlangan boʻlib, Uilyam Karson 1889-yilda oʻgʻli Miltonga toʻy sovgʻasi sifatida sovgʻa qilgan[20]. 1920-yilda sotilgandan soʻng, u Germaniyadagi opa-singillar tomonidan meros boʻlib qolgunga qadar bir nechta egalardan oʻtdi. U 1942-yilda fashistlar mulki sifatida tortib olinmaguncha xonali uy sifatida faoliyat yuritgan 1964-yilda u Evrikadagi restavratsiya qilingan birinchi tarixiy bino boʻldi[21]. Qirolicha Anne uslubidagi yana bir dizayn Evrika shahrida 1982-yilda Carter House Inn tomonidan qurilgan[22]. Bu San-Fransiskodagi 1885-yilda Newsom va Newsom tomonidan ishlab chiqilgan, 1906-yilda San-Fransiskodagi zilzila natijasida yoʻqolgan Merfi uyining nusxasi.

Ommaviy madaniyatda[tahrir | manbasini tahrirlash]

Uyning tasvirlari veb-sayt dizayni va video animatsiyalarida, shuningdek, afishalarda, rasmlarda va kitob muqovalarida keng tarqalgan. Bu mashhurlik, shuningdek, koʻngilochar bogʻlarda, jumladan, Disneylenddagi temir yoʻl stantsiyasidagi soat minorasida nusxalarning yaratilishiga olib keldi[23]. Uy, shuningdek, perili uy sanʼati va dizayni uchun namuna boʻlib xizmat qiladi.

Manbalar[tahrir | manbasini tahrirlash]

  1. ↑ Sacks, Benjamin. Carson Mansion and Ingomar Theatre: Cultural adventures in California. Valley Publishers, 1979 — 35 bet. ISBN 978-0-913548-64-6. 
  2. ↑ „Carson House, Eureka, Humboldt, CA“. Historic American Building Surveys, Engineering Records, Landscape Surveys Prints and Photographs Online Catalog. Library of Congress (2013). Qaraldi: 21-sentabr 2011-yil.
  3. ↑ „Carson House, Eureka, Humboldt, CA“. Historic American Building Surveys, Engineering Records, Landscape Surveys Prints and Photographs Online Catalog. Library of Congress (2013). Qaraldi: 21-sentabr 2011-yil.
  4. ↑ Sanderson, Helen; Easthouse, Keith. „The Eureka icon that's off limits: Tourists feel misled by promotion of Carson mansion“. North Coast Journal (7-avgust 2003-yil). Qaraldi: 9-yanvar 2021-yil.
  5. ↑ Leigh Hadley Irvine. History of Humboldt County, California: With Biographical Sketches of the Leading Men and Women of the County who Have Been Identified with Its Growth and Development from the Early Days to the Present. Historic Record Company, 1915. 
  6. ↑ Carranco, Lynwood. Logging the Redwoods. Caxton Press, 1-yanvar 1975-yil — 112– bet. ISBN 978-0-87004-536-3. 
  7. ↑ Brown, Scott H.. Eureka. Charleston, South Carolina: Arcadia Publishing, 2013. ISBN 978-0-7385-9676-1. 
  8. ↑ Sacks, Benjamin. Carson Mansion and Ingomar Theatre: Cultural adventures in California. Valley Publishers, 1979 — 35 bet. ISBN 978-0-913548-64-6. 
  9. ↑ „Colorful past, uncertain future for Engine No. 9“ (PDF). The Scotia Independent. 1-jild, № 1. 28–mart 2011–yil. 1-bet. 29–oktabr 2013–yilda asl nusxadan (PDF) arxivlandi. Qaraldi: 24–oktabr 2013–yil.{{cite magazine}}: CS1 maint: date format () (Wayback Machine saytida 2013-10-29 sanasida arxivlangan)
  10. ↑ „Carson House, Eureka, Humboldt, CA“. Historic American Building Surveys, Engineering Records, Landscape Surveys Prints and Photographs Online Catalog. Library of Congress (2013). Qaraldi: 21-sentabr 2011-yil.
  11. ↑ „Welcome“. Ingomar Club (2013). Qaraldi: 24-oktabr 2013-yil.
  12. ↑ Stansberry, Linda. „Five Things You Might Have Missed in This Weeks' Cover Story“. North Coast Journal (2016-yil 14-mart).
  13. ↑ LeBaron. „Gayle LeBaron's Notebook, Step Inside“ (en). Newspapers.com. The Press Democrat (6-iyul 1988-yil). 11-yanvar 2021-yilda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2021-yil 10-yanvar.
  14. ↑ Sacks, Benjamin. Carson Mansion and Ingomar Theatre: Cultural adventures in California. Valley Publishers, 1979 — 35 bet. ISBN 978-0-913548-64-6. 
  15. ↑ De Long, David G.. American Architecture: Innovation and Tradition. Rizzoli, 1986. ISBN 978-0-8478-0645-4. 
  16. ↑ Overholt, Ken. Eureka, an Architectural View. Eureka Heritage Society, 1987. ISBN 978-0-9615004-0-5. 
  17. ↑ Michelson. „Newsom and Newsom, Architects“. Pacific Coast Architecture Database (PCAD), Built Environments Library, University of Washington. 10-yanvar 2021-yilda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2021-yil 8-yanvar.
  18. ↑ Overholt, Ken. Eureka, an Architectural View. Eureka Heritage Society, 1987. ISBN 978-0-9615004-0-5. 
  19. ↑ Newsom, Samuel. Samuel and Joseph Cather Newsom: Victorian architectural imagery in California, 1878–1908 : UCSB Art Museum, Santa Barbara, April 4 through 6-may 1979-yil, the Oakland Museum, Oakland, May 22 through 12-avgust 1979-yil. The CSB Museum and The Oakland Museum, 1979. 
  20. ↑ Penn. „The Pink Lady“ (en). Humboldt Insider. Qaraldi: 2021-yil 10-yanvar.
  21. ↑ Brown, Scott H.. Eureka. Charleston, South Carolina: Arcadia Publishing, 2013 — 63 bet. ISBN 978-0-7385-9676-1. 
  22. ↑ Naverson, Kenneth. Beautiful America's California Victorians. Beautiful America Publishing Co., 1998 — 1858– bet. ISBN 978-0-89802-701-3. 
  23. ↑ Stenger, Richard. „The Creepy Carson“. North Coast Journal (28-oktabr 2010-yil). Qaraldi: 24-oktabr 2013-yil.

Qoʻshimcha adabiyotlar[tahrir | manbasini tahrirlash]

Havolalar[tahrir | manbasini tahrirlash]

"https://uz.wikipedia.org/w/index.php?title=Karson_uyi&oldid=2778031" dan olindi