Jizel Freund

Vikipediya, ochiq ensiklopediya
Gisèle Freund
Fayl:Self Portrait of Gisele Freund.jpg
Self-portrait
Tavalludi 19-dekabr 1908-yil
Vafoti 31-mart 2000-yil(2000-03-31)
(91 yoshda)
Paris, France
Millati nemis
Sohasi Fotograf

Gisèle Freund 1908-yil 19-dekabr[1] Berlin, Schöneberg tumanida tugʻilgan. Ammo 2000-yil 31-mart [1] Parijda vafot etgan, chunki uning ota-onasi Fransiya koʻchib oʻtishgan va shu yerda istiqomat qilishgan. Asli millati nemis boʻlasada, uni fransuz fotografi va fotojurnalisti deb bilishadi. Uning hujjatli fotografiyasi hamda yozuvchilar va rassomlarning portretlarini olgan fotosuratlari ancha mashhur.[2][3][4][5] Uning eng mashhur kitobi Photographie va société(1974) asaridir. 1977-yilda u Fransiya Fotosuratchilar uyushmasining prezidenti boʻlgan va 1981-yilda u Fransiya Prezidenti Fransua Mitteranning rasmiy portretini olgan.

U 1982-yilda „Officier des Arts et Lettres“ unvoniga sazovor boʻlgan va 1983-yilda Fransiyadagi eng yuqori mukofot — Chevalier de la Legion d’honneurni olishga muvaffaq boʻlgan. 1991-yilda u Parijdagi Milliy d’art Moderne muzeyida (Jorj Pompidu markazi) retrospektiv unvon bilan taqdirlangan birinchi fotograf hisoblanadi.[6]

Freundning hujjatli reportaj uchun Leica Camera (36 kadrni bitta plyonkaga joylashtira olish) va Kodachrome va 35 kameralari bilan dastlabki tajribalaridan foydalanganligi fotografiyaga qoʻshgan katta hissasi hisoblanadi. Agfacolor uslubi, unga 20-asr fotografiyasida „oʻziga xos samimiy portret uslubini“ rivojlantirishga imkon bergan[7]

U Fransiyaning Parij shahridagi Monparnas qabristonida dafn etilgan.

Biografiyasi[tahrir | manbasini tahrirlash]

Maks Slevogt, Jizelning otasiYuliy Freundning portreti, 1925-yil

Freund 1908-yil 19-dekabrda Berlinning Sheneberg tumanidagi badavlat yahudiylarJulius va Klara (niyasi Dressel) Freundlarning oilasida tug‘ilgan.

Uning otasi Yuliy Freund fotografiya sohasiga qiziqadigan sanʼat kollektori boʻlgan. Jizelga oʻzining birinchi kamerasi Voigtländerni otasi 1930-yilda uning bitiruv marosimi uchun sovg‘a sifatida bergan. [8]

1931-yilda Freund Germaniyada Albert-Ludwigs-Universität Freiburg, Breisgau universitetlarida sotsiologiya va sanʼat tarixi boʻyicha tahsil olgan. 1932 va 1933-yillarda Frankfurt Ijtimoiy fanlar institutida Teodor V. Adorno, Karl Mannxaym va Norbert Elias qoʻl ostida tahsil olgan. [7] Universitetda u talabalar sotsialistik guruhining faol aʼzosi boʻladi va fotografiyadan sotsialistik amaliyotining ajralmas qismi sifatida foydalanishga qaror qiladi.[9]

Koʻrgazmalari[tahrir | manbasini tahrirlash]

Mishel Dieuzaide (1981) Gisèle Freund (oʻngda ikkinchi) Galerie municipale du Château d’eau koʻrgazmasining ochilishida, Tuluza, 1981-yil mart (chapdan) Mishel Turnier, Jan Dieuzaide, Mishel Delaborde, nomaʼlum ayol.
  • 1938-yil Jeyms Joysning Parijdagi kvartirasida shaxsiy koʻrgazmasi (uning ishi unga yoqadimi yoki yoʻqligini bilish uchun uning iltimosiga binoan)
  • 1939-yil La Maison des Amis des Livres, Parij, Fransiya
  • 1942-yil Galerie Amigos del Arte, Buenos-Ayres, Argentina
  • 1945-yil Palasio de Bellas Artes, Valparaiso Galeria de Arte, Buenos-Ayres, Argentina
  • 1946-yil Maison de l’Amerique latine, Parij, Fransiya
  • 1962-yil Parijdagi goʻzal sanʼat muzeyi — Petit saroyi, Fransiya
  • 1963-yil „Le portrait francais au xxe siecle“ [XX asrdagi fransuz portreti]" Bibliothèque Nationale de France, Cabinet des estampes, Parij, Fransiya va Berlin va Dyusseldorf, Germaniya
  • 1964-yil „Ecrivains va artistes francais va britanniques“. Institut Francais du Royaume-Uni, London, Buyuk Britaniya
  • 1965-yil Prinson sanʼat muzeyi, AQSh
  • 1966-yil Amerika markazi, Parij, Fransiya
  • 1968-yil „Au pays des visages, 1938-1968: Trente ans d’art and de literature a travers la camera de Gisèle Freund“. [Yuzlar sohasida: Jizel Freundning ob’ektivida oʻttiz yillik sanʼat va adabiyot]. Parijdagi zamonaviy sanʼat muzeyi va Rayaumont fondi, Asnieres-sur-Oise
  • 1973-yil Dekart muzeyi, Amsterdam, Niderlandiya
  • 1975-yil „Jizelle Freund [sic]“, Robert Schoelkopf galereyasi, Nyu-York, AQSh
  • 1976-yil Focus Gallery, San-Fransisko, Kaliforniya, AQSh
  • 1977-yil „Retrospektiv“, Rheinisches Landesmuseum, Bonn, Germaniya [Gisèle Freund: Fotographien 1932-1977]; Musée Réattu, Arles; Fotoforum, Frankfurt; Documenta 6, Kassel, Germaniya; David Mirvich galereyasi, Toronto, Kanada.
  • 1978-yil Vatari zamonaviy sanʼat muzeyi, Tokio, Yaponiya; Shadai galereyasi, Tokio, Yaponiya; Markus Krakov galereyasi, Boston, AQSh
  • 1979-yil Sidney Janis galereyasi, Nyu-York, AQSh
  • 1980 yil Galerie Agathe Gaillard, Parij, Fransiya; Art Bazel fotosurati, Shveysariya
  • 1981-yil Galerie municipale du Chateau d’Eau, Tuluza, Fransiya; Ijodiy fotosuratlar markazi, Tucson, Arizona, AQSh; Axiom galereyasi, Sidney, Avstraliya.
  • 1982-yil Koplin galereyasi, Los-Anjeles, AQSh; Fotograflar galereyasi, London
  • 1983-yil Boston Milliy kutubxonasi, AQSh; Ijodiy sanʼat markazi, Nyu-Orlean, AQSh; Stenford universiteti muzeyi
  • 1984-yil Fotoforum, Frankfurt, Germaniya
  • 1986-yil „Itinéraires“, Galerie de France, Parij
  • 1987-Galerie zur Stockeregg, Tsyurix, Shveysariya; „Jeyms Joys va doʻstlarining fotosuratlari“ Gotham Book Mart & Gallery, Nyu-York, AQSh
  • 1988-yil „Jisèle Freund“, Werkbund-Archiv, Muzey der Alltagskultur des 20. Berlin, Germaniya
  • 1989-yil „Jisèle Freund: Jeyms Joys, 1939“, Galerie de France, Parij, Fransiya; „Jizèle Freund, Jeyms Joys Parijda“, Galerie Anita Neugebauer, Photo Art Basel, Shveysariya va Beyl, Fransiya
  • 1991-yil Fotogalereyasi, Beyl, Fransiya
  • 1991-yil „Jisèle Freund, Itinéraires“, Musée National Art Moderne, Jorj-Pompidu markazi, Parij, Fransiya; [10] „Frida Kahlo va ses amis“, Galerie de France, Parij.
  • 1992-yil Zamonaviy sanʼat markazi, Meksika
  • 1993-yil „Jisèle Freund“, Seul muzeyi, Janubiy Koreya
  • 1994-yil Galerie Clairefontaine, Lyuksemburg
  • 1995-yil Zamonaviy sanʼat muzeyi, Frankfurt, Germaniya
  • 1996-yil „Jizèle Freund, Madaniyatni himoya qilish uchun yozuvchilarning 1-xalqaro kongressi, Parij 1935-yil“, Gyote instituti, Parij, Fransiya; Sprengel muzeyi, Gannover, Germaniya; "Malraux sous le regard de Gisele Freund, Galerie du Jeu de Paume, Parij, Fransiya; Verso Gallery, Tokio, Yaponiya; Galerie Michiko Matsumoto, Tokio, Yaponiya; "Jisel Freund: Berlin, Frankfurt, Parij: Fotografiya 1929-1962, Berliner Festspeil, Berlin, Germaniya
  • 1999-yil „Adrienne Monnier, Saint John Perse va les amis des des livres“, Musee Municipal Saint Jon Perse; Point-a-Pitre va Sent-Jon Perse fondi, Eks-en-Provens, Fransiya
  • 2002-yil „El mon i la meva kamerasi-Jisèle Freund“, Cultura Contemporanea markazi, Barselona; Fundacio Sa Nostra, Palma-de-Majork, Ispaniya
  • 2006-yil „Susana Soka va uning doiralari Gisèle Freund tomonidan koʻrilgan“, Maison de l’Amerique latine, Parij, Fransiya; Montevideo, Urugvay; Soka, Urugvay [11]
  • 2008-yil „Jisèle Freund, ritrattti d’autore“ Galleria Carla Sozzani, Milan, Italiya; [12] „Jizèle Freund Berlin, 1957-1962 yilni qaytadan oʻzgartiradi“, Efraim-Palais, Berlin. [13]
  • 2011-2012-yil „Jisèle Freund: L'Œil frontière, Parij 1933-1940“ [14]
  • 2014-yil „Parijdan Viktoriyagacha: Jizel Freundning Jeyms Joys fotosuratlari“. Viktoriya universiteti, Kanada
  • 2014-yil „Jisel Freund: Fotografik sahnalar va portretlar“ [15]
  • 2015-yil „Frida Kahlo: Oyna, oyna“. [16]

Gisèle Freund tomonidan nashr etilgan kitoblar[tahrir | manbasini tahrirlash]

  • „La photographie en France au dix-neuvieme siècle“ [19-asrdagi fransuz fotosurati], Parij, La Maison des Amis des Livres, (1936)
  • „Fransiya“ (1945)
  • Guia Arquitectura Mexicana Contemporánea [Zamonaviy Meksika arxitekturasi boʻyicha qoʻllanma]
  • „Mexique precolombien“ [Kolumbiyadan oldingi Meksika] (1954)
  • „Jeyms Joys Parijda. Uning soʻnggi yillari“ (1965)
  • „Le monde et ma camera“ [Dunyo va mening kameram] (1970)
  • „Photographie va societe“ [Fotografiya va jamiyat] (1974)
  • „Memoires de l’Oeil“ [Mening koʻzimning xotiralari] (1977)
  • „Portfolio: Au pays des visages“ [Portfolio: yuzlar manzarasi] (1978)
  • „Trois Jours avec Joys“ [Joys bilan uch kun] (1982)
  • „Marshrutlar“ [Marshrut yoʻnalishi] (1985)
  • „Jizèle Freund, fotograf“ (1985)
  • "Jisèle Freund, Portraits d’ecrivains et d’artistes [Jizèle Freundning yozuvchilar va rassomlarning portretlari] (1989)
  • "Jisel Freund, portret. Entretiens avec Rauda Jamis [Portret: Rauda Jamis bilan intervyu] (1991)
  • „Portret sheʼriyati: yozuvchilar va rassomlarning fotosuratlari“ (1998)
  • „La Photographie en France au dix-neuvieme siecle“ [Andre Guntert bilan qayta koʻrib chiqilgan va kengaytirilgan nashr] (2011)

Mukofotlari[tahrir | manbasini tahrirlash]

  • 1989-yil Doktor faxriy, Bredford universiteti Milliy fotografiya muzeyi [17]
  • 1983-yil Chevalier de la Legion d’Honneur (Fransiya)
  • 1982-yil Officier des Arts et Lettres (Fransiya)
  • 1980-yil Milliy des Arts pour la Photographie Gran-prisi (Fransiya)
  • 1978-yil Germaniya jamiyatining madaniy fotografiya mukofoti (Germaniya) [17]
  • 1977-yil Fransiya Ijodiy fotosuratchilar federatsiyasi (Fransiya) prezidenti etib saylandi [17]

Kino va televidenie[tahrir | manbasini tahrirlash]

1996-yilda suratga olingan " Parij ayol edi " hujjatli filmi Jizel Freundning 1930-yillarda Parijdagi hayoti va ijodiy faoliyatini oʻz ichiga olgan.

Manbalar[tahrir | manbasini tahrirlash]

  1. ↑ 1,0 1,1 „Gisele Freund Obituary“. The Guardian (2000-yil aprel). Qaraldi: 2018-yil 22-yanvar.
  2. ↑ http://www.thetimes.co.uk/tto/magazine/article4363063.ece „Frida Kahloʻs last years“
  3. ↑ https://web.archive.org/web/20150529064723/https://lfi-online.de/ceemes/en/blog/photo-stories/gisele-freund-on-the-streets-on-may-1st-611.html „Gisèle Freund — On the Streets On May 1st“
  4. ↑ https://www.theguardian.com/books/2014/jun/20/virginia-woolf-portraits-in-art-modern-writer „Portraits of Virginia Woolf: here, the true face of the modern writer“
  5. ↑ https://www.nytimes.com/2009/01/08/arts/design/08abroad.html?pagewanted=all „A Berliner’s Portraits of People and Her Familiar, and Foreign, Home“
  6. ↑ Meeker, Carlene. Jewish Womenʼs Archive
  7. ↑ 7,0 7,1 Zox-Weaver, Annalisa. „Gisele Freund“. Encyclopedia of Twentieth-Century Photography. Ed. Lynne Warren. (564-566).
  8. ↑ Stiftung Stadtmuseum Catalogue for „Gisèle Freund: A Revisit to Berlin, 1957-1962“
  9. ↑ „Gisèle Freund et Walter Benjamin, les amis retrouvés | on est là pour voir | Rue89 les blogs“. 2014-yil 6-iyunda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2014-yil 29-may.
  10. ↑ Knorr, Katherine. „The Elegance of Gisèle Freund“. The New York Times (2011-yil 19-oktyabr).
  11. ↑ Encyclopedia of Twentieth-Century Photography, Volume 1
  12. ↑ Freund, Gisèle. Gisèle Freund: ritratti d'autore : [1908-2008, cento anni dalla nascita. Silvana, 29 March 2018. OCLC 190838214. 
  13. ↑ „Gisèle Freund in Berlin“. The New York Times (2011-yil 24-iyun).
  14. ↑ Fondation Pierre Bergé — Yves Saint Laurent
  15. ↑ Berlin, Academy of Arts
  16. ↑ Throckmorton Fine Art, New York
  17. ↑ 17,0 17,1 17,2 Hopkinson. „Gisele Freund“. the Guardian (2000-yil 1-aprel). 
"https://uz.wikipedia.org/w/index.php?title=Jizel_Freund&oldid=4079640" dan olindi