Indoneziya — Italiya munosabatlari

Indoneziya va Italiya 1950-yillarning boshlarida diplomatik munosabatlar oʻrnatgan. Italiya Indoneziya bilan munosabatlarini, ayniqsa madaniyatlararo oʻzaro tushunish va savdo sohasida yaxshilash istagini bildirgan^[1]. Indoneziya Italiyaning Oʻrta yer dengizi mintaqasi markazidagi strategik mavqei va muhim rolini tan oladi, Italiya esa Indoneziya bilan aloqalarni davom ettiradi va Indoneziyani Janubi- Sharqiy Osiyodagi yetakchi deb biladi^[2]. Ikki davlat oʻrtasidagi munosabatlar nafaqat ikki mintaqaviy hamjamiyat (Yevropa Ittifoqi va ASEAN) oʻrtasida bogʻlanish, balki madaniyatlararo va dinlararo muloqot uchun ham muhim^[3], chunki Indoneziya dunyodagi eng koʻp musulmon aholisiga ega. Italiya esa katolik oqimining yuragi hisoblanadi.

Indoneziyaning Rimda elchixonasi mavjud boʻlib, u Malta, Kipr, San-Marino va FAO, IFAD, WFP va UNIDROIT kabi xalqaro tashkilotlarda akkreditatsiyadan oʻtgan, Italiya esa Jakartada elchixonasiga ega.

Tarixi[tahrir | manbasini tahrirlash]

Italiyalik tadqiqotchilar Indoneziya arxipelagiga birinchi boʻlib kelgan yevropaliklar boʻlgan. Tadqiqotchilar hisobotlari Buyuk geografik kashfiyotlar davridan keyingi yevropalik kishilar uchun Osiyo haqida dastlabki maʼlumotlarni taqdim etdi. XIII asrning oxirida Marko Polo Sharqiy Osiyodan qaytayotganda Shimoliy Sumatra, Ache, Samudra -Pasayda toʻxtadi. XIV asrning boshlarida ruhoniy Mattiussi zamonaviy Indoneziyaning bir nechta joylariga tashrif buyurgan: 1318—1330-yillarda Kalimantandagi Sumatra, Java va Banjarmasinga sayohat qilgan. Mattiussi oʻz maʼruzasida Yava shohining zarhallangan saroyini va Yuan imperiyasining Buyuk xoni Xubilayxonga qarshi urushni tasvirlab bergan^[4].

Diplomatik munosabatlar Italiyaning Indoneziya Respublikasini 1949-yil 29-dekabrda tan olishi bilan boshlangan. Indoneziyaning Rimda rasmiy vakolatxonasi 1952-yil mart oyida, Italiya Respublikasi esa 1952-yil oktyabr oyida Jakartada oʻzining rasmiy vakolatxonasini ochdi. 1953-yil dekabr oyida ikkala hukumat ham Rim va Jakartadagi oʻz vakillarining maqomini elchixonalar darajasiga koʻtarishga kelishib oldilar^[5].

Davlat tashriflari[tahrir | manbasini tahrirlash]

1997-yilda Italiya Bosh vaziri Romano Prodi Indoneziyaga, 2002-yilda Indoneziya Prezidenti Abdurahmon Vohid, 2003-yilda esa Prezident Megavati Sukarnoputri Italiyaga rasmiy tashrif bilan kelgan^[5]. 2009-yil mart oyida ikki davlat tashqi ishlar vazirlari ikki tomonlama maslahatlashuv forumini tashkil etish boʻyicha oʻzaro kelishuv memorandumini imzolagan edi. 2012-yil 23-24-aprel Italiya tashqi ishlar vaziri Giulio Terzi Yevropa Ittifoqi-ASEAN sammitida ishtirok etish uchun Indoneziyaga tashrif buyurgan^[2].

Savdo va investitsiyalar[tahrir | manbasini tahrirlash]

2012-yilda oʻzaro tovar ayirboshlash hajmi 4,5 milliard AQSh dollariga yetdi. Italiya hukumati Indoneziyaning ikki tomonlama savdoni koʻpaytirish boʻyicha taklifini qabul qiladi va har ikki davlat ham oʻsish uchun joy mavjudligini taʼkidlaydi^[2].

Madaniyatlararo va dinlararo muloqot[tahrir | manbasini tahrirlash]

Aholisi eng koʻp qismi musulmon boʻlgan, xilma-xillikni qadrlaydigan demokratik hukumatga ega boʻlgan mamlakat sifatida Italiya 2009-yilda Indoneziyani dinlararo muloqot orqali dunyo tinchligiga erishishga jalb qildi. Italiya va Indoneziya Yaqin Sharqda tinchlikka erishish, inson huquqlariga gʻamxoʻrlik qilish va fundamentalistlar tomonidan uyushtirilgan terrorizmga qarshi kurashda oʻzlarining qatʼiyliklarini baham koʻrishadi. Italiya Indoneziyaning madaniy xilma-xilligini va uning Gʻarb va Islom oʻrtasidagi koʻprik rolini hurmat qiladi^[6].

Manbalar[tahrir | manbasini tahrirlash]

↑ png/dic. „Italy to boost relations with RI, honors 3 Indonesians“. The Jakarta Post (2-iyun 2012-yil). Qaraldi: 14-iyun 2013-yil.
↑ ^2,0 ^2,1 ^2,2 „Italy-Indonesia: possible trade increase from $4.5 to 25 billion - partnership for major investments, says Terzi“. Ministry of Foreign Affairs of Italy (24-aprel 2012-yil). 2020-yil 5-iyunda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 14-iyun 2013-yil.
↑ Mathias Hariyadi. „Jakarta and Rome promoting interfaith dialogue to counter extremism“. Asia News (24-aprel 2012-yil). Qaraldi: 14-iyun 2013-yil.
↑ „Ritual Networks and Royal Power in Majapahit Java, page:100“. Persee (1996). Qaraldi: 14-iyul 2010-yil.
↑ ^5,0 ^5,1 „Kerjasama Bilateral - Italia“. Ministry of Foreign Affairs of Republic of Indonesia. 2013-yil 15-iyunda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 14-iyun 2013-yil.
↑ „Italy-Indonesia: dialogue resumes with moderate Islamic state. Frattini: Indonesia can act as a bridge between the West and Islam“. Ministry of Foreign Affairs of Italy (5-mart 2009-yil). Qaraldi: 14-iyun 2013-yil. ^{[sayt ishlamaydi]}

Havolalar[tahrir | manbasini tahrirlash]

Indoneziya Respublikasining Rim shahridagi elchixonasi, Italiya
Jakarta, Indoneziyadagi Italiya elchixonasi (Wayback Machine saytida 2013-06-02 sanasida arxivlangan)

[JakartaPost1-1] png/dic. „Italy to boost relations with RI, honors 3 Indonesians“. The Jakarta Post (2-iyun 2012-yil). Qaraldi: 14-iyun 2013-yil.

[Farnesina1-2] 2,0 ^2,1 ^2,2 „Italy-Indonesia: possible trade increase from $4.5 to 25 billion - partnership for major investments, says Terzi“. Ministry of Foreign Affairs of Italy (24-aprel 2012-yil). 2020-yil 5-iyunda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 14-iyun 2013-yil.

[AsiaNews-3] Mathias Hariyadi. „Jakarta and Rome promoting interfaith dialogue to counter extremism“. Asia News (24-aprel 2012-yil). Qaraldi: 14-iyun 2013-yil.

[4] „Ritual Networks and Royal Power in Majapahit Java, page:100“. Persee (1996). Qaraldi: 14-iyul 2010-yil.

[Deplu-5] 5,0 ^5,1 „Kerjasama Bilateral - Italia“. Ministry of Foreign Affairs of Republic of Indonesia. 2013-yil 15-iyunda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 14-iyun 2013-yil.

[Farnesina2-6] „Italy-Indonesia: dialogue resumes with moderate Islamic state. Frattini: Indonesia can act as a bridge between the West and Islam“. Ministry of Foreign Affairs of Italy (5-mart 2009-yil). Qaraldi: 14-iyun 2013-yil. ^{[sayt ishlamaydi]}

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]