Ilohiy Onaning Vatoped tasviri
Ilohiy Onaning Vatoped tasviri (grekcha: Παραμυθία — Paramitiya, slavyan anʼanalarida „quvonch“ yoki „Tasalli“ deb nomlangan) — Afon togʻidagi Vatoped monastiridagi Bokira qizning surati. Tavir joylashgan ibodatxonada monastir birodarlarining rohiblari sifatida tonzilalar uzoq vaqtdan beri bajarilgan. Belgini nishonlash 21-yanvarda boʻlib oʻtadi.
Ikonografiya[tahrir | manbasini tahrirlash]
Ilohiy ona yuzi oʻng yelkasiga burilgan holda tasvirlangan, chunki afsonaga koʻra, 807-yil 21-yanvarda u oʻzining yonida ibodat qilayotgan abbatga oʻgirilib, uni monastirga hujum qilayotgan qaroqchilar haqida ogohlantirgan[1]. Xudoning onasi aytdi: „Bugun monastirning eshiklarini ochmang, balki monastir devorlariga chiqing va qaroqchilarni haydab yuboring.“ Shundan soʻng abbot Xudoning onasi va chaqaloq Isoning yuzlari jonlanganini koʻrdi. Bola qoʻlini choʻzib, onasining ogʻzini qoʻyib, yuzini unga qaratdi va: „Yoʻq, onam, ularga buni aytma, jazosini olishsin“, dedi. Ammo Xudoning onasi Oʻgʻlining qoʻlini ushlab turishga urinib, yana ikki marta oʻsha soʻzlarni aytdi: „Bugun monastirning eshiklarini ochmang, balki monastir devorlariga chiqing va qaroqchilarni haydab yuboring.“ Shunda abbat birodarlarni yigʻib, boʻlgan voqeani hammasini aytib berdi. Shundan soʻng ular Xudoning onasi va Isoning yuzlari va bu ikonaning tasviri oʻzgarganini payqashdi. Ular monastir devorlariga shoshilib, qaroqchilarning hujumini qaytarishdi. Oʻshandan beri Xudo onasining Vatoped ikonasi „quvonch“ yoki „Tasalli“ nomi bilan mashhur boʻldi va Xudoning onasi va ilohiy chaqaloqning yuzlarining pozitsiyasi u bilan boʻlgan shaklda qoldi[2].
Monastirda hurmatga sazovor boʻlgan Vatoped ikonasining tasviri XIV asrga toʻgʻri keladi[3]. Belgida Bokira qizning yuzi oʻngga qaraydi va oʻng qoʻli bilan u ilohiy chaqaloqning oʻng qoʻlini ogʻzidan rad etadi, chap qoʻlida esa buklangan oʻram bor.
Ushbu moʻjizadan soʻng ikona devordan ajratilgan, kumush va zarhal riza bilan bezatilgan va soborning xorlarida maxsus tashkil etilgan ibodatxonaga (paraklis) koʻchirilgan va u hozirgacha saqlanib qolgan. Belgining oldida oʻchmas lampada yonadi va har kuni maxsus ibodat xizmati kuylanadi. Moʻjizaviy najot xotirasi uchun Vatoped monastirining aholisi faqat shu ibodatxonada monastir qasamyodini qiladilar[4].
Roʻyxatlar[tahrir | manbasini tahrirlash]
Rossiyada tasvirlarning mahalliy hurmatga sazovor roʻyxatlari Spaso-Yakovlevskiy monastirida joylashgan boʻlib, u Rostovlik Muqaddas Demetriyning belgisidir[4], Borisoglebskdagi Znamenskaya cherkovida (1902-yilda Afon togʻida yozilgan Tavoljanskaya monastiridan kelib chiqqan), Sankt-Peterburg qizlik Tirilish monastirida (Afosdan olib kelingan, 1854-yilda muqaddas qilingan) va Tolyattidagi Tirilish monastirida.
Manbalar[tahrir | manbasini tahrirlash]
Adabiyotlar[tahrir | manbasini tahrirlash]
- Тальберг Н. Д.. Пространный месяцеслов Святых в Земле Российской просиявших. В каких нуждах каким иконам надлежит поклонятся, Репринтное воспроизведение издания, Вера, 1997 — 291-292 bet.