Hazrati dovud

King Davids Cave (3914497189)

Hazrati Dovud — har yili oʻziga minglab ziyoratchilarni jalb qiladigan ziyoratgohdir. U Oʻzbekiston Respublikasi Samarqand viloyati Nurobod tumanidagi Oqsoy va Mehnatkash shahridan 30 kilometr janubi-sharqda joylashgan. Hazrati Dovud "Bani Isroil' qavmidan chiqqan paygʻambarlardan biridir. Dovud paygʻambar temirchi boʻlgan. Shuning uchun temirchilar piri hisoblanadi. Afsonalarga koʻra, Dovud paygʻambar dushmanlaridan qochib, yashirinish uchun togʻga yuguradi va toshlarni qoʻllari bilan surib ajrata boshlaydi. Toshlar uning qoʻlida 'mumday' eriydi va gʻor paydo boʻladi. Gʻorning oʻrtasiga borganida gʻoyib boʻladi. Gʻorda haligacha ulkan panja izlari saqlanib qolgan. Gʻor uzun tunelga oʻxshaydi va yozda salqin, qishda esa issiq boʻladi.

Geografiya va joylashuv

Gʻor taxminan 1250 metr balandlikda joylashgan boʻlib, unga chiqish uchun 1303 ta zinapoya bosib oʻtiladi. Hazrati Dovud Turkiston va Zarafshon tizmalarining gʻarbiy etagida joylashgan boʻlib, Qarshi dashtiga qoyali xanjardek chiqib turadi. Gʻor va uning atrofi koʻplab afsonalar bilan qoplangan boʻlib, ular avloddan-avlodga mahalliy aholi tomonidan gʻorni koʻrish uchun kelgan va kasalliklardan davolanishga yoki paygʻambarning izlaridan istaklarini bajarishga harakat qiladigan ziyoratchilar va sayohatchilarga aytib berishadi. Qoyalar etagida turistlar uchun uylar koʻrinishida dam olish uchun sharoitlar yaratilgan boʻlib, ularda gʻorga chiqishdan oldin va keyin qolish mumkin. Bu yerda xorijlik sayyohlar uchun qulayroq boʻlgan oziq-ovqat doʻkonlari va sayyohlik doʻkonlari mavjud. Gʻorga koʻtarilishning qiyinligini hisobga olib, qiyalik boʻylab dam olish uchun skameykalar mavjud. Yaqin atrofdagi qishloqlarning koʻplab aholisi togʻning butun yonbagʻrida joylashgan suvenir doʻkonlarida ishlaydi.

Tepadagi masjidni ziyorat qilgach, gʻorga kirish uchun qarama-qarshi qiyalik boʻylab 200 ta zinapoyadan pastga tushiladi. Xalq orasidagi afsonalarga koʻra, 1303 ta zinapoya soni chiqishingizda ham, tushishingizda ham bir xil chiqsa niyatingiz amalga oshar ekan. 1000dan ortiq zinalarni hamma ham yengib oʻtolmaydi. Shuning uchun maqbara yonida 'navbatchi' otlar va tuyalar bor. Har bir zinada esa esdalik sovgʻalari sotiladigan kichkina savdo rastalari mavjud. Hazrati Dovud manzilgohida ziyoratchilar uchun turli dam olish joylari tashkil qilingan. Joylar ijaraga berilib, hamma oʻz-oʻziga xizmat koʻrsatadi. Mehmonxona ham tashkil qilingan boʻlib, chet ellik sayyohlar va uzoq viloyatlardan tashrif buyurgan ziyoratchilar uchun qulaylik yaratilgan. U yerlik aholi muqim yashashmaydi. Erta tongda borishib, kechga tomon esa oʻz uylariga qaytishadi. Ziyoratgoh hududidan chiqish ketish yoʻlida esa Hazrati Dovud ustaxonasi joylashgan. Tosh eritish uskunalari, oʻchoq qoldiqlari mavjud. Manzilgoh borib koʻrishga arziydigan joydir. U yerdan hech kim quruq qoʻl bilan qaytmaydi, albatta, yaqinlari uchun esdalik sovgʻalari va ajoyib taassurotlar bilan qaytadi.

Kelib chiqishi

Bir rivoyatga koʻra, yahudiy shohi va paygʻambar Dovud (musulmonlar orasida Dovud) dushmanlardan yashirinib, bu joylarga yetib kelgan. Har tomondan oʻralganini bilgan holda, u ibodat qilishga qaror qildi va tiz choʻkdi. Dovud gʻayritabiiy kuchga ega edi. U qoʻllari bilan toshni yorib, paydo boʻlgan gʻorga gʻoyib boʻldi. Aynan ziyorat ob’ektiga aylangan bu gʻor soʻnggi bir necha asrlarda dindorlarni oʻziga tortadi.

Gʻorga kiraverishda bahaybat tizzalarning izlari koʻrinadi va uning devorlarida ulkan barmoqlarning izlari bor. Gʻor taxminan 1250 metr balandlikda joylashgan boʻlib, gʻorga chiqish uchun togʻ yonbagʻiriga 1303 qadam yurish kerak. Tepadagi kichik masjidni ziyorat qilib, u yerda namoz oʻqigandan soʻng, qarama-qarshi qiyalik boʻylab yurish va gʻorga kirish joyi joylashgan 200 zinapoyadan pastga tushishingiz kerak. Oʻzi toqqa chiqa olmaydigan keksalar va nogironlar eshak yoki otga chiqishadi. Kengligi 0,5-4 metr, balandligi taxminan 15 metr va uzunligi taxminan 60 metr boʻlgan gʻor qorongʻu tunnel boʻlib, bir nechta chiroqlar bilan yoritilgan, uning oxirida Dovudning kafti va oyoq izlari koʻrinib turadi. Ziyoratchilar bu izlarga teginish orqali tilaklar bildiradilar va uning mojizaviy kuchiga ishonishadi. Butun koʻtarilish boʻylab zinapoyalar boʻylab ziyoratchilar suv, shifobaxsh togʻ oʻtlari, yovvoyi hayvonlarning terilari va tishlari va turli xil suvenirlar sotib oladigan savdo rastalari mavjud.

Arab afsonasiga koʻra, Dovud paygʻambar Alloh tomonidan Sharqqa tavhidni targʻib qilish uchun yuborilgan. Hazrati Dovud oʻz vaʼzlari bilan bu yerda yashovchi zardushtiylarni gʻazablantirdi va ular uni taʼqib qila boshladilar. Dovud Allohga iltijo qilib, qoʻllari bilan toshlarni itarib, hosil boʻlgan togʻ gʻoriga yashirinishga muvaffaq boʻladi.

Boshqa bir afsonaga koʻra, Dovud Goʻliyot bilan jang qilishdan oldin dam olish uchun joy qidirayotgan edi. Jinlar Dovudni Samarqand yaqinidagi togʻli hududga olib ketishadi, lekin Ifritlar uni topib, jangga bahaybat Goʻliyotni olib kelishdi. Keyin Dovud Xudoga iltijo qilib, uni yashirishini soʻradi, chunki u hali jangga tayyor emas edi. Dovud mumga oʻxshab qolgan toshni kovlay boshladi. U qoyaga chuqurroq kirib boradi.