Hajigak koni

Hajigak koni
34°40′0″N 67°57′0″E
[[File:|290px|Hajigak koni xaritada]]

Hojigak koni Afg'onistondagi eng mashhur va eng yirik temir oksidi koni bo'lib, Hojigak dovoni yaqinida joylashgan bo'lib, uning maydoni Maydan Vardak va Bamyon viloyatlari o'rtasida bo'lingan. U Osiyodagi eng katta foydalanilmagan temir javhari konlariga ega.

Qisqacha mazmuni

U 16 ta alohida zonani o'z ichiga oladi, 5 km uzunlikda, eni 380 m va 550 m pastga choʻzilgan. Ulardan yettitasi batafsil oʻrganilgan. Ruda ham birlamchi, ham oksidlangan holatda bo'ladi. Birlamchi ruda konning 80% ni tashkil qiladi va magnetit, pirit va kichik xalkopiritdan iborat. Qolgan 20% oksidlanadi va uchta gematitli ruda turidan iborat. 2006-yilda kon qazib olinmagan. Dar-l-Suf tumanidagi Shabashak yaqinida kokslanadigan ko'mir mavjudligi va yirik temir rudasi zaxiralari konni kelajakda Afg'oniston po'lat sanoatini rivojlantirish uchun yaroqli qildi. Ochiq usulda qazib olish va yuqori o'choqda eritish operatsiyalari dastlabki texnik-iqtisodiy asoslash asosida ko'zda tutilgan.   Hajigak shuningdek, o'ta o'tkazuvchan po'lat ishlab chiqarishda ishlatiladigan yumshoq metall bo'lgan noodatiy niobiyni ham o'z ichiga oladi.  

Tarixi

Tarix shuni ko'rsatadiki, nemislar Birinchi jahon urushi paytida yoki undan ko'p o'tmay po'lat tegirmonini qurishni rejalashtirgandan so'ng, bu kondan muntazam ravishda birinchi bo'lib foydalanishgan. Ammo Great Game bu tashabbusga to'sqinlik qildi. 1960-yillarda ruslar Afg'onistonning mineral resurslari haqida keng qamrovli hisobot tayyorladilar va ulardan foydalanishga harakat qilishdi, ammo ular ham muvaffaqiyatsizlikka uchradilar.

1960-yillarning oxirida Pokistonda Kala Bagh po'lat zavodi qurilishi rejalashtirilganda, Pokiston konlari sifatli bo'lmagani uchun Hojigak temir rudasining ma'lum foizidan foydalanish kerak deb o'ylangan, ammo bu sxema ham muvaffaqiyatsizlikka uchragan.

2011-yil noyabr oyida Afg‘oniston hukumati Hojigakdagi besh blokdan to‘rttasini Hindistonning Steel Authority of India (SAIL) boshchiligidagi yettita hind firmasidan iborat konsortsiumga va bitta blokni Kanadaning Kilo Goldmines kompaniyasiga berdi.

2016-yil may oyida Hindiston, Eron va Afg‘oniston Chabahor portida ikkita to‘xtash joyini rivojlantirish, Trans-Eron temir yo‘li bilan bog‘lash orqali Shimoliy-Janubiy transport koridorining bir qismi sifatida Chabahor-Zahidan yangi temir yo‘lini qurish, 1 million INRgacha sarmoya kiritish bo‘yicha kelishuv imzoladilar.