Gregory Chamitoff

Vikipediya, ochiq ensiklopediya
Gregory Errol Chamitoff
Tavalludi 6-avgust 1962-yil (1962-08-06) (61 yosh)
Montreal, Quebec, Canada
Fuqaroligi AQSh
Kasbi Muhandis
Millati Amerikalik
Kosmik karyera
Kosmosdagi vaqt
 198 kun 18 soat 02 daqiqa
Tanlash 1998-yil NASA guruhi
Missiyalar STS-124/126 (17-ekspeditsiya/18-ekspeditsiya
Missiya belgisi

Gregory Errol Chamitoff (1962-yil 6-avgustda tugʻilgan) — Kanadada tugʻilgan amerikalik[1][2] muhandis va sobiq NASA astronavti. U koinotda ikki marta, 2008-yilda 17 va 18-da — ekspeditsiyalarda HKS bortida 6 oy boʻlgan va 2011-yilda STS-134da yana 15 kun boʻlgan. STS-134 Alpha magnit spektrometrini yetkazib bergan va AQSh orbital segmentini yakunlagan Space Shuttle Endeavour kosmik kemasining oxirgisi edi.[3]

2008-yilda Chamitoff[4] koinotdan ovoz berdi.[5] U Londondagi maktabda tahsil olayotgan talabalar bilan kosmosdan sunʼiy yoʻldosh orqali jonli suhbat oʻtkazdi.[6]

Erta hayot va taʼlim[tahrir | manbasini tahrirlash]

Chamitoff 1962-yil 6-avgustda Monrealda (Kvebek, Kanada) rus millatiga mansub yahudiy oilasida tugʻilgan.[7][8][9] U olti yoshida raketani Oyga qoʻnayotganini koʻrganidan soʻng kosmonavt boʻlishga ilhomlangan.[10]

Uning taʼlimi quyidagilarni oʻz ichiga oladi:

Erta martaba[tahrir | manbasini tahrirlash]

Ekspeditsiya 17 portreti B

Cal Poly bakalavriat talabasi sifatida Chamitoff elektron dizayn boʻyicha laboratoriya kurslarida qatnashgan va Four Phase Systems, Atari Computers, Northern Telecom va IBM kompaniyalarida yozgi amaliyotlarda ishlagan. U bakalavriat dissertatsiyasi loyihasi uchun oʻzini oʻzi boshqaradigan robot ishlab chiqdi. MIT va Draper laboratoriyalarida (1985-1992) Chamitoff NASAning bir nechta loyihalarida ishlagan. U Hubble kosmik teleskopini joylashtirish uchun barqarorlik tahlillarini oʻtkazdi, Space Shuttle avtopiloti uchun parvozlarni boshqarishni yaxshilashni ishlab chiqdi va Space Station Freedom uchun munosabatlarni boshqarish tizimida ishladi. Uning doktorlik dissertatsiyasi gipertovushli transport vositalarining mustahkam aqlli parvozini boshqarishga yangi yondashuvni ishlab chiqdi.

1993-yildan 1995-yilgacha Chamitoff Avstraliyaning Sidney universitetida tashrif buyurgan professor boʻlib, u yerda avtonom parvoz vositalarini ishlab chiqish boʻyicha tadqiqot guruhiga rahbarlik qilgan va parvoz dinamikasi va boshqaruvi boʻyicha kurslardan dars bergan. U samolyotlar va kosmik kemalarni boshqarish va boshqarish, traektoriyani optimallashtirish va Mars missiyasini loyihalash boʻyicha koʻplab maqolalarni nashr etgan.[11]

NASA karyerasi[tahrir | manbasini tahrirlash]

Gregoriy Chamitoff Xalqaro kosmik stansiyada (XKS), 2008-yil noyabr oyi boshi.

1995-yilda Chamitoff Jonson Koinot markazining Missiya operatsiyalari boshqarmasining Harakatlarni boshqarish tizimlari jamoasiga qoʻshildi va u yerda kosmik kemaning holatini kuzatish, bashorat qilish, tahlil qilish va manyovr qilish uchun dasturiy taʼminotni ishlab chiqdi.

NASA tomonidan 1998-yilda astronavtlar toifasi uchun tanlangan Chamitoff 1998-yil avgust oyida mashgʻulotlarni boshladi va 2000-yilda missiya mutaxassisi sifatida uchish huquqini oldi. U Koinot stansiyasining robototexnika boʻlimida ishlagan, ISS 9 ekspeditsiyasida CAPCOMni boshqargan, ISS 6 ekspeditsiyasida ekipajni qoʻllab-quvvatlovchi astronavt boʻlib xizmat qilgan va kosmik stansiya tizimi operatsiyalari uchun bortdagi protseduralar va displeylarni ishlab chiqishda yordam bergan.[11]

Chamitoff STS-134 missiyasining soʻnggi kosmik yurishi paytida.

2002-yil iyul oyida Chamitoff NEEMO 3 missiyasi (NASA Extreme Environment Mission Operations) doirasida 9 kun davomida Aquarius dengiz osti tadqiqot muhitida ekipaj aʼzosi boʻldi.[12]

U Kleyton Anderson uchun 15/16 parvoz muhandisi 2 va STS-117/STS-120 missiyasi boʻyicha mutaxassis 5 zaxira ekspeditsiyasi boʻlib xizmat qilgan edi.

Kosmik kema bortida u Maykl Sobell Sinay maktabi oʻquvchilari bilan sunʼiy yoʻldosh orqali suhbatlashdi.[13][14]

Ekspeditsiya 17 va 18[tahrir | manbasini tahrirlash]

Chamitoff va Garriott ISS bortida oʻynagan tennis toʻplari

Chamitoff Xalqaro kosmik stansiyaga uzoq muddatli missiyada xizmat qilgan. U STS-124 Space Shuttle missiyasida missiya mutaxassisi sifatida ishga tushirilgan. U 2-bort muhandisi va 17-ekspeditsiyada tadqiqotchi boʻlgan. U olti oylik sayohatni yakunladi va STS-126da missiya mutaxassisi sifatida uyga qaytdi.[11]

Chamitoff oʻzining shaxsiy nafaqasi sifatida koinotga birinchi simitni, amakivachchasining simit pechidan 3 qop (18 kunjut) Fairmount simitini olib keldi. U shuningdek, shaxmat toʻplamini sotib oldi va juda raqobatbardosh boʻlgan missiya nazoratiga qarshi oʻyin oʻynay boshladi.[15] Chamitoff, shuningdek, ingliz-isroillik kumush usta Laura Kovan tomonidan raketaga oʻxshash Mezuzani Xalqaro kosmik stansiyaning „Kartotoshi yonidagi eshik ustuniga“ qoʻydi.[16][17]

Richard Garriott 18-ekspeditsiyaning boshida XKS bortida boʻlganida, Chamitoff va Garriott koinotda birinchi sehrli shouni suratga olishdi va Yuriy Lonchakov, Maykl Finke va Richard Garriott bilan birgalikda „Qoʻrquv choʻqqisi“ ilmiy-fantastik filmini suratga olishdi.[18]

Oʻz missiyasi davomida SPHERES bilan tajriba oʻtkazgandan soʻng, u oʻrta maktab oʻquvchilari robotlarni dasturlashtirgan Zero Robotics tanloviga asos soldi.[19]

STS-134[tahrir | manbasini tahrirlash]

Chamitoff STS-134 kosmik kemasining soʻnggi missiyasi boʻyicha ekspert boʻlib xizmat qildi, shu vaqt ichida u ikkita kosmik missiyani amalga oshirdi, oxirgisi HKS qurilishini yakunladi.[20]


NASAdan keyingi martaba[tahrir | manbasini tahrirlash]

STS-134 Mark Kelli, Roberto Vittori va Greg Chamitoff Birlik tugunidagi tanaffus paytida

Chamitoff hozirda Avstraliyaning Sidney universitetida Aviatsiya muhandisligi boʻyicha Lourens Xargrave professori va Texas A&M kolleji Station, Texas universitetining Aerokosmik muhandislik boʻlimida muhandislik stajirovkalari professori darajalarini oldi. U keng koʻlamli dizayn, insonning kosmik parvoz operatsiyalari va aerokosmik transport vositalarining dinamikasi va boshqaruvi boʻyicha koʻrsatmalar beradi.[11]

Mukofot va unvonlar[tahrir | manbasini tahrirlash]

  • Kaliforniya astronavtlari shon-sharaf zali
  • NASAning „Buyuk xizmatlari uchun“ medali
  • NASAning alohida xizmatlari uchun medali
  • NASA kosmik parvoz medali
  • Faxriy bitiruvchi CalPoly 
  • AIAA dotsenti 
  • AIAA Texnik mukammallik mukofoti 
  • NASA Silver Snoopy mukofoti 
  • NASA/AQSh Kosmik parvozlardan xabardorlik mukofoti 
  • CS Draper laboratoriyasi bitiruvchilari stipendiyasi 
  • IEEE magistratura stipendiyasi 
  • Tau Beta Pi faxriy jamiyati stipendiyasi
  • Phi Kappa Phi sharaf jamiyati 
  • Eta Kappa Nu sharaf jamiyati 
  • Amaliy magnit boʻyicha stipendiyalar 
  • Akademik mukammallik mukofoti 
  • Eng yaxshi keksa mukofot 
  • Mukammallik darajasi va Kaliforniya shtatidagi nutq finalchisi
  • Eagle Scout.[21]

Shaxsiy hayot[tahrir | manbasini tahrirlash]

Chamitoff Alison Chantal Caviness bilan turmush qurgan, MD, MPH, Ph.D. Ularning Natasha va Dimitri ismli ikki farzandi bor.[11]

Chamitoffning dam olish faoliyati shoʻngʻin, ryukzak, uchish, changʻi sporti, raketka, aykido, jonglyorlik, sehr va gitara chalishni oʻz ichiga oladi. U sertifikatlangan shoʻngʻin ustasi va asboblar uchuvchisidir. Chamitoff, shuningdek, shaxmatni yaxshi koʻrardi va ISSda yashagan va yer yuzidagi odamlar bilan oʻynagan.[22]

Manbalar[tahrir | manbasini tahrirlash]

  1. ↑ Lazarus. „Former Montrealer heading into space“. The Canadian Jewish News (26-mart 2008-yil).
  2. ↑ „Shuttle lifts off with Montreal-born astronaut aboard“. CBC News (31-may 2008-yil). „Now a U.S. citizen, Chamitoff was born in Montreal …“.
  3. ↑ „Biographical Data:GREGORY ERROL CHAMITOFF (PH.D.) NASA ASTRONAUT“. NASA (2011-yil iyul). Qaraldi: 10-yanvar 2021-yil.
  4. ↑ and fellow astronaut Michael Fincke
  5. ↑ „Texans have been able to vote from space for nearly two decades, NASA says“. LATimes.com Los Angeles Times (8-noyabr 2016-yil).
  6. ↑ „Pupils talk to astronaut“. BBC (25-sentabr 2008-yil).
  7. ↑ Lazarus. „Former Montrealer heading into space“. The Canadian Jewish News (26-mart 2008-yil). Lazarus, David (March 26, 2008). „Former Montrealer heading into space“. The Canadian Jewish News.
  8. ↑ „Shuttle lifts off with Montreal-born astronaut aboard“. CBC News (31-may 2008-yil). „Now a U.S. citizen, Chamitoff was born in Montreal …“.„Shuttle lifts off with Montreal-born astronaut aboard“. CBC News. 31 May 2008. Now a U.S. citizen, Chamitoff was born in Montreal …
  9. ↑ „Preflight Interview: Gregory Chamitoff“. National Aeronautics and Space Administration. — „my whole family's from Montreal, although a generation before that they're from Russia“. 2008-yil 28-iyunda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2022-yil 27-iyun.
  10. ↑ Alkira Reinfrank. „Former NASA astronaut Greg Chamitoff talks deep space with Canberra students“. ABC News (23-iyul 2016-yil). Qaraldi: 18-may 2018-yil.
  11. ↑ 11,0 11,1 11,2 11,3 11,4 11,5 „Biographical Data:GREGORY ERROL CHAMITOFF (PH.D.) NASA ASTRONAUT“. NASA (2011-yil iyul). Qaraldi: 10-yanvar 2021-yil. „Biographical Data:GREGORY ERROL CHAMITOFF (PH.D.) NASA ASTRONAUT“ (PDF). NASA. July 2011. Retrieved January 10, 2021.
  12. ↑ NASA. „Life Sciences Data Archive : Experiment“. NASA (21-aprel 2011-yil). 24-oktabr 2011-yilda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 22-sentabr 2011-yil.
  13. ↑ „Pupils talk to astronaut“. BBC (25-sentabr 2008-yil).„Pupils talk to astronaut“. BBC. September 25, 2008.
  14. ↑ „Astronaut does live chat with children at north London school“. The Guardian (25-sentabr 2008-yil).
  15. ↑ DYLAN LOEB McCLAIN. „Space Station to Mission Control: It's Your Move“. New York Times (7-sentabr 2008-yil). Qaraldi: 18-may 2018-yil.
  16. ↑ „The 'Apollo Mezuza'“. Jerusalem Post JPost.com (2-iyun 2008-yil).
  17. ↑ „The kosher space shuttle“ (en). Ynetnews (2008-yil 4-iyun). Qaraldi: 2020-yil 13-aprel.
  18. ↑ „NASA Relents: Apogee of Fear, First Sci-Fi Film Shot in Space, Will Be Released“. {{cite magazine}}: Cite magazine requires |magazine= (yordam)
  19. ↑ „Zero Robotics History“.
  20. ↑ NASA. „STS-134 Mission Summary“. NASA (2011-yil may). Qaraldi: 14-yanvar 2012-yil.
  21. ↑ „Astronauts and the BSA“. Boy Scouts of America. 2011-yil 22-iyunda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2010-yil 7-iyun.
  22. ↑ „Chess in Space: Houston, we have a checkmate“. ChessBase (29-avgust 2008-yil). Qaraldi: 10-oktabr 2013-yil.

Havolalar[tahrir | manbasini tahrirlash]

"https://uz.wikipedia.org/w/index.php?title=Gregory_Chamitoff&oldid=3920969" dan olindi