Gaius Allectus
Gaius Allectus (lotincha: Gaius Allectus; 296-yilda vafot etgan) - 293—296 yillarda Buyuk Britaniya va Shimoliy Galliyaning bir qismini boshqargan Rim imperatori sanaladi. U o'zidan oldingi Karuziyni hokimiyatdan ag'darib hokimiyatga keldi. Sezar Konstansiy Xlor bilan bo'lgan urushda mag'lubiyatga uchragan va o'ldirilgan.
Biografiya[tahrir | manbasini tahrirlash]
Gay Allectus o'zini Rim Britaniya imperatori deb e'lon qilgan Mark Avreliy Mauzey Valeriy Karauziyning atrofidagi yaqin insonlaridan biri edi. 293-yilda Karauziy qit'ada hukmronlik qilgan imperator Konstantiy Xlor bilan urushda mag'lubiyatga uchraganida, Allectus uning o'ldirilishini uyushtirdi va o'zi imperator bo'ldi[1]. Usurper Gaius Allectus Augustus[2] ismini oldi va butun Rim Britaniyasi ustidan nazorat o'rnatdi. Shimoliy Galliyaning bir qismi ham uning hokimiyatini tan olgan[1], Allectusning ittifoqchilari franklar edi[3].
Allekning hukmronligi atigi uch yil davom etdi. 295-yilga kelib Konstansiy Xlor o'zining mamlakatsdagi barcha mulklari ustidan nazorat o'rnatdi va franklarni zararsizlantirdi. lohida eskadronga qo'mondonlik qilgan Xlor prefekti Yuliy Asklepiodot tuman tufayli Allectus flotidan qochib, Vecta (Wight) oroliga o'tdi. Keyin Britaniya imperatori butun qo'shinini Asklepiodotga qarshi harakatga keltirdi. Hozirgi Xempshir yoki Berkshire shimolida Allectus mag'lubiyatga uchragan katta jang bo'ldi; u pjang paytida vafot etdi va shundan keyin Britaniya yana Rimga bo'ysuna boshladi[4]. Bu III asrdagi keng ko'lamli inqirozdan so'ng Rim imperiyasining to'liq birlashishini anglatardi[5] [6].
Adabiyotda[tahrir | manbasini tahrirlash]
Monmutlik Jefrining "Britaniyaliklar tarixi" (XII asr) asarida ma'lumot berilgan. Tarixiy syujetlar[7] bilan juda erkin boʻlgan Jefri Karauziy boshchiligidagi mahalliy aholi qoʻzgʻolonini bostirish uchun Allectus Rimdan Britaniyaga uchta legion boshchiligida yuborilganligini yozadi. Allectus "qirollik taxtini egalladi", lekin tez orada inglizlar tomonidan qo'llab-quvvatlangan Kornubiya hukmdori (Kornuoll) Asklepiodot unga qarshi isyon ko'tardi. Asklepiodot bilan jangda Allectus vafot etdi[8].
Allect Rozmari Sutkliffning "Kumush shox" (1957-yil) filmidagi qahramonga aylandi. U yerda u "uzun bo'yli, juda sariq sochli qalpoqli, ibodatxonalarda kumushrang" odam sifatida tasvirlangan.
Manbalar[tahrir | manbasini tahrirlash]
Adabiyotlar[tahrir | manbasini tahrirlash]
- Аврелий Виктор. О цезарях.
- Гальфрид Монмутский. История бриттов. М.: Наука, 1984.
- Флавий Евтропий. Бревиарий римской истории. СПб.: Алетейя, 2001. ISBN 5-89329-345-2.