Frantsuaza de Fua Shatobrian
Fransuaza de Fua, Chateaubriand grafinyasi (fransuzcha: Françoise de Foix, comtesse de Châteaubriant;1495-yil,16-oktyabr) qirol Frensis Ining sevimlisi.
Biografiyasi[tahrir | manbasini tahrirlash]
Fransuaza Jan de Foix Vikomt de Lautrek va Janna d'Aydining qizi edi. Uning otasi Per de Foixning o'g'li Vikomt de Lautrek. Per Navarra qirolichasi Leonorga uylangan Foixlik Gaston IVning ukasi. Shunday qilib, Fransuaza Brittani gertsogi va Fransiya qirolichasi Annaning ikkinchi amakivachchasi bo'lib, uning onasi Gaston IV va Leonorning qizi bo'lgan. Fransuaza Anna saroyida tarbiyalangan, u yerda u 1505-yilda unashtirilgan grafi Shatobriant Jan de Laval bilan uchrashgan. 1508-yil 11-martda u Anna ismli qizni dunyoga keltirdi va 1521-yil 12-aprelda vafot etdi. Er-xotin rasmiy ravishda 1509-yilda turmush qurgan[1], 1516-yilda Frensis I ularni sudga chaqirgunga qadar, Châteaubriantda birga yashagan[2]. Uzun bo'yli va qora sochli, u ham madaniyatli, lotin va italyan tillarini bilgan va she'r yozgan.
Rasmiy bekalar[tahrir | manbasini tahrirlash]
Qirollik saroyiga kelganida, Fransuazaning fazilatlari va sovg'alari uni bir xil qobiliyatli va madaniyatli qirolni o'ziga jalb qildi va u darhol uni yo'ldan ozdirishga harakat qildi. Uning oilasiga yaxshilik qildi va sovg'alar bera boshladi. Uning eri rota komandiri boʻldi. Uning katta akasi viskont Lautrek Milan gersogligi gubernatori lavozimini oldi, yana ikki ukasi, Leskun lord Tomas va Lespar yoki Asparros lordlari Andre ham qirol tomonidan harbiy sohada yuqori lavozimlarga koʻtarilgan. Fransuaza 1518-yilga yaqin qarshiliklardan so'ng oxir-oqibat qirolning bekasi bo'ldi.
1519-yil dekabrda Frensis Thomasni soliq to'g'risida muzokaralar olib borish uchun Bretaniyaga yuborganida, graf Frensisga minnatdorchilik bildirdi va bu masalani ko'tarmadi. Bu vaqt ichida Fransuaza sudda qoldi, u erda uni Brittani gersoginyasi qirolicha Klodning kutish xonimi qildi.
Hayotining so'ngi damlari va vafoti[tahrir | manbasini tahrirlash]
Fransuaza o'n yil davomida Frensisning rasmiy bekasi bo'lib qoldi. Uning siyosiy ta'siri yo'q edi, faqat qirolni Bikokka jangidagi mag'lubiyatdan keyin ukasini sharmanda qilmaslikka ko'ndira oldi. Biroq, 1525-yilda qirol Pavia jangida qo'lga olindi va Madridda asirga olindi. Fransiyaga qaytib kelganida, uning e'tiborini yosh va sarg'ish Ann de Pisseleu d'Xeyli tortdi. Fransuaza taslim bo'lib, 1528-yilda Chateaubriantga qaytib kelguniga qadar, ikki ayol qirolning mehr-muhabbatlari uchun ikki yil kurashdi.1526-yil 18-martda ozod qilingan qirolni Bayonnada onasi va mulozimlari kutib olishdi. Fransua esa u yerda yoʻq edi. Savoylik Luiza qirolga oʻn sakkiz yoshli goʻzallikni taqdim etdi — Anna de Pissle. Ikki favorit oʻrtasida qirol uchun ikki yillik raqobat boshlandi. Oxir-oqibat, Fransua magʻlubiyatga uchradi va Brittanidagi mulkiga qaytdi.1532-yilda Frensisni yana bir bor koʻrishga qaror qildi, ular uch hafta davomida munosabatlarini tikladilar.
Grafinyaning oʻlimi haqida afsona bor. Variyas, Chateaubriand arxiviga tayanib, eriga qaytganidan soʻng, u qora mato bilan qoplangan xonaga qamalganini va olti oylik qamoqdan soʻng, graf uni tomirlarini ochib oʻldirishni buyurganini yozgan. Ushbu versiyaga koʻra, graf oʻz mulklarining bir qismini Ann de Montmorencyga oʻtkazib, barcha ayblovlarni oʻzidan chiqarib tashlagan. Variyas voqeani 1526-yilga[3] ishora qiladi, ammo bu Fransuaza qabri toshidagi sanaga zid keladi (1537-yil 16-oktyabr). Variyas voqealardan bir yarim asr oʻtib yozganini hisobga olsak, uning dalillari shubhali. Navarralik Margaretda, na Brantomda bu haqda hech qanday eslatma yoʻq. Grafinya Chateaubrianddagi Trinitarians cherkovida dafn etilgan, qabr toshida bir vaqtning oʻzida homiylik qilgan Klement Marotning epitafiyasi oʻrnatilgan.
Fransuaza de Fua, admiral Bonivetga xiyonat qilgani uchun qirol tomonidan deyarli qoʻlga olingan Brantome latifasidagi „Frensisk I ning nomaʼlum metressi“ bilan tanilgan.
Manbalar[tahrir | manbasini tahrirlash]
- ↑ On the baptismal certificate of her daughter, Françoise is designed socie seu dilecte, friend or partner, rather than uxoris, wife. The couple was probably married after the birth for an unknown reason.
- ↑ Or up to the earlier months of 1517. See Bordonove (2003).
- ↑ Varillas, Antoine de. Histoire de François Premier. Livre Sixieme, Paris, 1685 — 475-483 bet.
Adabiyotlar[tahrir | manbasini tahrirlash]
- Шоссинан-Ногаре Г.. Повседневная жизнь жён и возлюбленных французских королей (от Агнессы Сорель до Марии-Антуанетты), 6000 экз, Живая история: Повседневная жизнь человечества, М.: Молодая гвардия. Палимпсест, 2003 — 39—41 bet. ISBN 5-235-02521-0.
- Georges Bordonove. Les rois qui ont fait la France. Les Valois, de François Ier à Henri III, 1515—1589. — 2003. — ISBN 2-85704-836-X.
- Brantôme. Oeuvres complètes, Tome XII, (1894). — Kraus Reprint, 1977.
- Abbé J.-J. de Expilly. Dictionnaire géographique, historique et politique des Gaules et de la France (1763). — Kraus Reprint, 1978.
- Abbé Goudé. Châteaubriant, baronnie, ville et paroisse. — 1869.
- Louis-Gabriel Michaud. Biographie universelle ancienne et moderne. — 1854.