Foydalanuvchi munozarasi:Lutfullo Shomuqimov

Tez boshlash uchun qoʻllanma	Vikipediyaga xush kelibsiz, Lutfullo Shomuqimov!
Birinchi qadam	Vikipediya ishtirokchilari nomidan uning oʻzbek tilidagi boʻlimiga kelganingiz bilan qutlayman. Umid qilamizki, siz loyihada ishtirok etishdan behad mamnun boʻlasiz. Ishtirok etishning asosiy tamoyillariga eʼtibor bering: bemalol tahrirlang va ezgu maqsadni koʻzlang. Muhokama sahifalarida shunday imzo qoʻyish mumkin Vikipediyada maqolalar ostiga imzo qoʻyilmaydi (mualliflar roʻyxati avtomatik shakllanib boradi va maqolaning tahrirlar tarixidan olinishi mumkin boʻladi), biroq forumdagi muhokamalarda yoki alohida sahifalarning munozaralarida ishtirok etishni istasangiz — iltimos, toʻrtta tilda belgisi bilan (~~~~) yoki unsurlar darchasidagi mos tugmachani bosish yoʻli bilan imzo cheking. Bunda taxallusni qoʻlda kiritish talab etilmaydi. Ishtirokchi sahifangizda oʻzingiz haqingizdagi ayrim maʼlumotlar haqida xabar berishingiz mumkin — masalan, tillarni bilishingiz yoki qiziqishlaringiz. Endi boshlayotganlarning tez-tez qiladigan xatolaridan biri — mualliflik huquqlarini buzishdir. Vikipediyada mualliflik huquqi egasining ruxsatisiz matnlardan nusxa koʻchirish taqiqlanadi! Batafsil koʻring — Vikipediya:Mualliflik huquqlari. Yozilgan matn imlosini tuzatish kabi koʻp mehnat talab qiladigan amallarni bajarish uchun tahrirlash oynasining tagida joylashgan Vikifikator funksiyasidan foydalanishingiz mumkin. Agar siz bitta tahrir bilan maqola yarata olmasangiz va uni yozishni keyinroq davom ettirmoqchi boʻlsangiz, bu haqda boshqa ishtirokchilarni xabardor qilish uchun matn boshiga {{subst:L}} soʻzini qoldiring. Agar sizda savollar tugʻilib qolsa, Yordam sahifasidan foydalaning. Agar savollaringizga u yerda javob topa olmagan boʻlsangiz, unda uni loyiha forumida yoki Telegram chatda bering yoki shaxsiy munozara sahifangizni tahrirlang: u yerga {{helpme}} soʻzini va savolingiz matnini yozing — sizga albatta yordam berishadi. Vikiiqtibos, Vikilugʻat, Vikimaʼlumotlar, Vikiombor kabi Vikipediyaga qardosh boshqa loyihalar ham bor. Ularni boyitishga ham hissa qoʻshishingiz mumkin. Va yana bir marotaba, xush kelibsiz! Hello and welcome to the Uzbek Wikipedia! We appreciate your contributions. If your Uzbek skills are not good enough, that’s no problem. We have an embassy where you can inquire for further information in your native language. We hope you enjoy your time here!
Maqolalarni nomlash
Maqola qanday yoziladi?
Qoida va koʻrsatmalar
Tasvirlar bilan bezash
Mualliflik huquqlari
Glossariy

DarkHorse^(munozara) 07:21, 25-Noyabr 2022 (UTC)

Nikkolo di Bernardo Makiavelli

Nikkolo di Bernardo Makiavelli (Machiavelli, italyan.  Niccolò di Bernardo dei Machiavelli ; 1469 yil 3 may , Florensiya  — 1527 yil 22 iyun , oʻsha yerda) — italyan  mutafakkiri, siyosatchi, faylasuf , yozuvchi -harbiy asarlar muallifi. Makiavelli Florensiya hukumatida bir qancha lavozimlarni egallagan , ularning eng muhimi respublikaning diplomatik aloqalari uchun mas'ul bo'lgan ikkinchi idoraning kotibi edi. Suveren Makiavellining asosiy asari hisoblanadi . Biroq, uning siyosiy qarashlari ancha yaxshi aks ettirilgan " Florensiya tarixi "va" Titus Liviyning birinchi o'n yilligidagi nutqlar ", uni "suverenning kuchli qo'li" emas, balki respublika g'oyalari tarafdori sifatida tavsiflaydi .

Makiavelli ko'pincha zamonaviy siyosiy falsafa va siyosatshunoslikning otasi hisoblanadi. Makiavelli shaxsiy yozishmalari tarixchilarning tadqiqot mavzusidir  . “Hukmdor” asarida keyinchalik u bilan aloqador boʻlgan hukmdorlarning nopok xatti-harakatlari koʻrsatilgan . U siyosat doimo yolg'on, xiyonat va jinoyatlar bilan birga kelganligini ta'kidladi. "Imperator" Makiavelli aralash reaktsiyaga sabab bo'ldi. Ba'zilar bu asarni yomon hukmdorlar tomonidan qo'llaniladigan yovuz vositalarning bevosita tavsifi sifatida qabul qildilar; boshqalar buni zolimlarga o'z hokimiyatini saqlab qolishga yordam berish uchun berilgan tavsiyalar to'plami sifatida ta'riflagan . Makiavellining yana bir asari "Tit Liviyning birinchi o'n yilligi haqidagi nutqlar" zamonaviy respublikachilikka yo'l ochdi. Asar klassik respublikachilik g'oyalarini qayta tiklashga ham sezilarli ta'sir ko'rsatdi , masalan, Xanna Arendt. Mashhur " Florensiya tarixi " kitobining muallifi .

BiografiyaTahrirlash

Makiavelli siyosiy hayotida ikki bosqichni ajratish mumkin. Birinchi bosqichda, 1498 yilda Florensiya Respublikasining ikkinchi kotibi lavozimini egallashdan boshlab , u asosan davlat ishlari bilan shug'ullanadi. 1512 yilda Makiavelli faol siyosatdan majburan chetlashtirilgach, keyinchalik uning nomini mashhur qilgan asarlar yozgan ikkinchi bosqich boshlandi.

rivojlanishi mumkin va hokazo.Machiavelli Rim Respublikasini boshqaruvning aralash shakllaridan foydalangan eng yaxshi boshqaruv shakliga ega davlat deb hisoblagan . U insoniyat tarixini tahlil qilish asosida hokimiyatni saqlab qolish va yangi zabtlarni amalga oshirish imkonini beruvchi davlat boshqaruvi tamoyillarini ham shakllantirdi. Bundan tashqari, siyosatning bu tamoyillari, ma'lum bo'lishicha, axloqiy tamoyillarga amal qilmagan. Lekin bu Nikolo Makiavellining xizmati bo'lib, u siyosiy tuzumlarning barcha nozik tomonlarini ochiq ko'rsatgan . Makiavellining siyosiy axloqi har qanday davlat hayotida muqarrar ravishda yuzaga keladigan maxsus choralarni talab qiladigan favqulodda vaziyatlarni anglatadi. U tomonidan e'lon qilingan suverenning xulq-atvorining qat'iy tamoyillari xristian axloqiga mutlaqo zid, ko'p yillar davomida ko'plab urushayotgan davlatlarga bo'lingan Italiyani birlashtirish uchun zarur edi. Makiavelli axloqi fuqarolarning davlatdagi tartibsizliklar va qon to'kilishini oldini olish uchun o'z burchi va siyosiy hamjamiyatiga nisbatan o'z taqdirini o'zi belgilashini nazarda tutadi . Ba'zi zamonaviy olimlar, masalan, Leo Strauss , Makiavelli "yovuzlik o'qituvchisi" bo'lgan va bu nuqtai nazarga jiddiy munosabatda bo'lish kerak degan an'anaviy nuqtai nazarga qo'shiladi . Ph.D. Kapustinning taʼkidlashicha, siyosat va axloq oʻrtasida tubsizlik bor va shuning uchun Makiavellini axloqqa zid siyosatni “voʼz etayotganlikda” ayblab boʻlmaydi. Makiavelli "Shahzoda" asarini Italiya uchun favqulodda vaziyat davrida, birlashish zarurati tug'ilganda yozgan. "Omon qolish uchun shoshilinch va murosasiz kurash" sharoitida . Rossiya Fanlar akademiyasining akademigi A. A. Kokoshin va t.f.n. N. A. Dolgopolova ta'kidlaganidek, "Machiavelli ham siyosatshunos, ham zamonaviy tilda, ham bir vaqtning o'zida tarixchi sifatida yozadi, lekin ko'proq darajada uni doimiy ravishda tarixiy bilimlarga tayanadigan va o'z tarixiy tadqiqotlarini olib boradigan siyosatshunos deb hisoblash mumkin. Lutfullo Shomuqimov (munozara) 17:45, 6-Dekabr 2022 (UTC)

Tomas Robert Maltus

Tomas Robert Maltus ( ing.  Thomas Robert Malthus ; 1766 - 1834 ) - ingliz ruhoniysi va olimi , demograf va iqtisodchi , aholining nazoratsiz o'sishi farovonlikning pasayishiga va ommaviy ochlikka olib kelishi mumkinligi haqidagi nazariya muallifi . Ba'zi manbalarda u o'z nazariyasi Jon Meynard Keynsga ta'siri tufayli klassik makroiqtisodiyotning asoschisi hisoblanadi (ko'pchilik manbalarda klassik makroiqtisodiyotning asoschisi hisoblanadi).

London Qirollik jamiyati aʼzosi (1818) , Fransiya axloqiy va siyosiy fanlar akademiyasining xorijiy aʼzosi (1833) , Imperator Sankt-Peterburg Fanlar akademiyasining xorijiy faxriy aʼzosi (1826).

Robert Maltus 1766 -yil 13-fevralda Gildford shahri yaqinidagi Dorking (inglizcha Surrey okrugi) Rukeri ("Rookery") mulkida, Doniyor va Genrietta (niyasi Grem) Maltusning boy zodagon oilasida tug'ilgan. Olimning otasi Daniel Maltus Devid Yum va Jan-Jak Russoning izdoshi bo'lib , ikkalasi bilan ham shaxsan tanish edi. Maltus oilaning kenja o'g'li edi, shuning uchun o'sha davrdagi Angliya an'analariga ko'ra, u merossiz qoldi, u ota-onasining erlarini olmadi. 1784 yilda Robert Kembrij universitetidagi Iso kollejiga o'qishga kirdi va u erda matematika, ritorika , lotin va yunon tillarini o'rgandi . 1788 yilda uni tugatgan. Bir yil o'tgach, u Angliya cherkovida deakon etib tayinlandi va Votton okrugidagi Okvud qishlog'idagi cherkovda ikkinchi ruhoniy lavozimini oldi. 1791 yilda u ruhoniylikka tayinlangan va Uelsbi shahridagi cherkovga pastor etib tayinlangan. 1793 yilda u Iso kollejida o'qituvchi bo'ldi va turmushga chiqmaguncha (kollejga a'zo bo'lish sharti turmush qurmaslik edi). 1796 yilda u Alberi ( Surrey ) shahrida ruhoniy bo'ldi. 1804 yilda u amakivachchasiga uylandi  - bu nikohda uchta bola tug'ildi (ammo Maltusning nabiralari bo'lmaydi). 1805 yilda Sharqiy Hindiston kompaniyasi kollejida tarix va siyosiy iqtisod professori lavozimini egalladi va u erda ruhoniy bo'lib xizmat qildi  . Muloqotda Tomas Robert Maltus odatda o'z ismini tashlab qo'ygan, faqat Robertning ota ismini ishlatishni afzal ko'rgan, u o'z asarlarini imzolagan "T. Robert Maltus”  . Robert Maltus nafaqat g'ayratli nasroniy edi, balki u ma'rifatparvarlik g'oyalariga sadoqat va qobiliyat bilan xizmat qildi . U aqlga bo'lgan imonni Xudoga bo'lgan ishonch bilan qanday qilib eng organik tarzda birlashtirish mumkinligini ajoyib tarzda ko'rsatdi.  Butun umri davomida Maltus juda kamtarona yashadi, yomon deyish mumkin emas, lekin ilmiy ishni hayotining asosiy ishi deb hisoblab, hukumat unga taklif qilgan yuqori davlat lavozimlaridan ham, cherkov karerasidan ham izchil va tubdan rad etdi. Maltus 1834 yil 23 dekabrda yurak xastaligidan to'satdan vafot etdi va Bat shahridagi abbatlikda dafn qilindi . Vodovozovning "R. Maltus. Uning hayoti va faoliyati" (1895) kitobida o'lim sanasi 29 dekabr . Meyerning Collegiate Dictionary ( 4-nashr) ro'yxati 15 dekabr .

Nazariya qoidalari

"Aholi qonuni bo'yicha esse" ning uchta asosiy tezislari  :

Insonning nasl qoldirishga bo'lgan biologik ehtiyoji tufayli, tirikchilik manbalari mavjud bo'lsa, aholi doimiy ravishda o'sib boradi.

Aholi yashash vositalari bilan qat'iy cheklangan.

Aholi o'sishini faqat ma'naviy tiyilish yoki baxtsizliklar (urushlar, epidemiyalar , ocharchilik) bilan bog'liq bo'lgan qarshi sabablar bilan to'xtatish mumkin .

Maltus shuningdek, aholi soni eksponent ravishda o'sib bormoqda (har chorak asrda urushlar va kasalliklar bo'lmaganda ikki baravar ko'payadi) va Yer resurslari cheklangan (xususan, oziq-ovqat ishlab chiqarish eksponent ravishda o'sib bormoqda ) degan xulosaga keladi. aholi o'sishini to'xtating, keyin juda erta yoki kech bo'ladi, ular hamma uchun etarli bo'lmaydi. U o'z qarashlarini Angliya tarixidan misollar bilan tasvirlab berdi , o'latdan so'ng ishchilarning real daromadlari ko'tarildi , bu 14-asrda Evropada aholini deyarli yarmiga qisqartirdi, keyin esa aholi asta-sekin tuzalgach, daromadlar pasayib ketdi. tug'ilish darajasi kamaydi. Aholining o'sishi ishlab chiqarish o'sishidan yuqori bo'lgan vaziyat (ko'pincha sanoatdan oldingi iqtisodiyotda qishloq xo'jaligi cheklangan maydon va ekin maydonlarining unumdorligi tufayli) Maltus tuzog'i deb ataladi . Jamiyat farovonligini ta'minlash choralari sifatida Maltus tug'ilishni nazorat qilishning turli xil variantlarini taklif qildi . Maltusning o'zi "Insho ..." ning asosiy maqsadini mulkdorlar sinfi (er egalari, ijarachilar) va ishchilar sinfiga bo'lgan ehtiyojni asoslash uchun ko'rib chiqdi , garchi u ijtimoiy tengsizlik yomon ekanligini tan oldi. U har qanday tsivilizatsiyalashgan jamiyatda mulkdorlar sinfi va ishchilar sinfi bo'lishi kerak, deb hisoblagan. Shu bilan birga, u davlatning boylar va kambag'allar o'rtasidagi daromad taqsimotiga aralashishini noo'rin deb hisobladi, chunki hukmron sinf kambag'allarning katta massasi bilan solishtirganda juda ahamiyatsiz va boyliklarni qayta taqsimlashga urinishlar. kambag'allar foydasiga hukmron sinf kambag'allar soni juda ko'p bo'lganligi sababli qashshoqlik muammosini hal qilmaydi. Mulkdorlar sinfi ishchilar sinfi mehnatining ortiqcha mahsulotining asosiy iste'molchisi bo'lib, ishchilar sinfi iste'molining chegarasi faqat yashash minimumi hisoblanadi . Kambag'allar tirikchilik qilishning yagona yo'li jismoniy mehnatini sotishdir va kambag'allar sonining ko'payishi (ortiqcha ishlab chiqarish) bu mehnatni qadrsizlantiradi. Maltusning fikriga ko'ra, kambag'allar daromadlarining oshishi quyi tabaqalarning takror ishlab chiqarishini rag'batlantiradi, "mavjudlik uchun kurash" ni kuchaytiradi va aholining ko'payishi daromadlarning teskari pasayishiga va kamayishiga olib keladi. aholi .

 Tim Blek. Maltus to'g'rimi? www.mn.ru_ 2020-yil 8-oktabrda olindi. Asl nusxadan 2021-yil 22-yanvarda arxivlangan.

↑Orqaga o'tish:1 2 Bu "inson zotiga tuhmat"ning davom etayotgan  murojaati. www.spiked-online.com. 2020-yil 8-oktabrda olindi. Asl nusxadan 2020-yil 8-oktabrda .

↑Orqaga o'tish:1 2 Jon Averi, Jan-Antuan-Nikolas de Karitat Kondorset (marks de), Uilyam Godvin, Tomas Robert Maltus. Taraqqiyot, qashshoqlik va aholi: Kondorset, Godvin va Maltusni qayta o'qish. - Psixologiya matbuoti, 1997. - S. 64. - 194 b. -ISBN 978-0-7146-4750-0.

↑ Palgrave (Pullen), 2018 , p. 8133-34. Lutfullo Shomuqimov (munozara) 09:02, 31-Yanvar 2023 (UTC)