Kontent qismiga oʻtish

Foydalanuvchi:Otaxonov Rahmatjon/qumloq

Vikipediya, ochiq ensiklopediya
Evin Çiçek

Sevê Evin Çiçek in 2010
Tavalludi 31-mart 1961-yil (1961-03-31) (63 yosh)
Kasbi jurnalist,
tergov muxbiri,
muallif,
shoira
Fuqaroligi Kurdlar

Evin Chichek: jurnalist, tadqiqotchi, yozuvchi va shoira.

Evin Aydar nomi bilan ham tanilgan Aydar sobiq erining familiyasi edi[1].

U 1961-yilda Kochgiri Kamilava-Maciran-Chit (Imranli) da tugʻilgan. Turkiya Respublikasi eʼlon qilingandan soʻng Kochgiri tumani uch xil viloyatlar: Sevaz, Erzinjon, Gumusxane chegaralariga boʻlingan.

Evin Chichekning Çime(a)n (kurdcha plato degani) yoki turkchada „Yoncabayıri“ qishlogʻi Chengeli togʻi etagida joylashgan. Bu togʻni koʻpxudolik dini tufayli mahalliy xalq muqaddas deb biladi. Mintaqada kurdlarning oʻziga xos diniy eʼtiqodining barcha xususiyatlari koʻzga tashlanadi. Mahalliy aholi Milan oilasining aʼzolaridir.

Evin Chichek taʼlim hayotini qishlogʻidagi boshlangʻich maktabda boshlaydi. Birinchi sinfdan soʻng Istanbuldagi Kilich Ali Pasha boshlangʻich maktabida oʻqishni davom ettirdi, keyin esa Aksaray Oruchgazi boshlangʻich maktabini tamomladi. 1974-yilda Cibali Qiz Lisesida oʻqishni boshlagan va 1980-yilda shu oʻrta maktabni tamomlagan. 1981-yilda Marmara Universitetining Iqtisodiyot va boshqaruv fakultetiga oʻqishga kirib, 1985-yilda davlat boshqaruvi fakultetini tamomlagan.

1980-yilda oʻrta maktabni tugatgandan soʻng, ishchilar sinfining mehnat sharoitlarini oʻrganish uchun tikuvchilik sexlarida ishladi. Universitet yillarida ham ishlagan. 1988-yilda u jurnalist sifatida ishlay boshladi. Oʻsha yili u „Kasaplar deresi“dagi qabrlar haqida maʼruza qildi[2]. Oʻshandan beri u tadqiqot, jurnalistika va mualliflik sohalarida ishlamoqda.

1994-yilda Turkiyani tark etdi va Shveysariyaning Fribourg universitetida oʻqishni davom ettirdi va u erda boshqaruv / iqtisod, siyosiy sotsiologiya, geosiyosat boʻyicha bakalavr, magistr, doktorlik darajalarini oldi.

Siyosat[tahrir | manbasini tahrirlash]

U oʻrta maktab yillaridayoq siyosatga qiziqa boshlagan. U 12-sentabrdagi harbiy toʻntarish taʼqiblarini boshidan kechirgan. 1981-yil 9-fevralda u KAWA ishi boʻyicha hibsga olingan. U ikki oylik qiynoqlardan soʻng hibsga olingan[3].Selimiye kazarmasi va Metris qamoqxonasida boʻlganidan soʻng, 1981-yil sentyabr oyida u evakuatsiya qilindi. 1986-yilda u Siirtga koʻchib oʻtadi va u erda Xalq mehnat partiyasi (HEP) va Demokratiya partiyasi (DEP) boshqaruvida qatnashadi.

Inson huquqlarini himoya qilish[tahrir | manbasini tahrirlash]

1988-yilda Inson huquqlari assotsiatsiyasi Siirt boʻlimi direktorlar kengashi aʼzosi boʻldi. Keyinchalik u 1990-yilda filial prezidenti boʻldi. 1990-yilda u Human Rights Watch (HRW) tomonidan inson huquqlari boʻyicha mukofot bilan taqdirlandi.

Shaxsiy hayoti[tahrir | manbasini tahrirlash]

1983-yilda Zübeyir Aydarga turmushga chiqdi, ikki oʻgʻilning onasi. 1993-yilda u eridan ajrashdi va 1999-yilda ular rasman ajrashishdi.

Surgunda[tahrir | manbasini tahrirlash]

1993-yilda u PKKning Zele lageriga bordi va ikkita tergovini chop etish uchun u yerda uch yarim oy yashadi; „urush va inson“ va „PKKda qonun“. Hukumat uning Zelega tashrifidan xabardor boʻlgach, Anqara prokuraturasi uni hukm qilish uchun dalillar toʻplashga kirishdi. Ikkinchi marta hibsga olinmaslik va qamoqda qolishdan saqlaning. uzoq vaqt davomida u ikki oʻgʻli bilan 1993-yil noyabr oyida Turkiyani tark etdi, unga Shveysariya boshpana huquqini berdi.

Asarlari[tahrir | manbasini tahrirlash]

chop etilmaganlari

Turk Ordusu ve devlet yönetme geleneği/güç – Turk harbiy va hukumat anʼanasi / Kuch

Enverizm/Kemalizm ve Kürdler. I, II; III – enverizm/kemalizm va kurdlar. I, II, III

Ateş altında huquq – Olov ostida qonun

Kürdler ve göçertmeler, insansizlaştırma – Kurdlar va qulashlar, insoniylashtirish

Diaspora da Kürd gençliği – diasporadagi kurd yoshlari

chop etilganlari Sevgiye cheksiz qoyasiz (1998, Medya yayınlari, İsveç) – Sevgiga chek qoʻya olmaysiz

Kochgiri milliy ozodlik harakati (1999, APEC, Shvetsiya) – Kochgiri milliy ozodlik harakati

Ararat sayohatlari, insan ticareti, koʻch, multecilik (2005, Peri, Istanbul) – Ararat yoʻlovchilari, odam savdosi, migratsiya, boshpana

Tutkular va tutsaklar (2000, Peri, Istanbul) – Ehtiroslar va asirlar

Sheʼriyati Avaza Serpêhatiyan I, II, III (2004, Peri, Istanbul) Boshqa nashr qilinmagan sheʼriy kitoblar

Manbalar[tahrir | manbasini tahrirlash]

  1. Administrator „Evin Çiçek Ve eski bir gerlla Sakinenin dıramını anlattı“ (tr-tr). madiya.net. Qaraldi: 2017-yil 8-iyul.
  2. Zaman, Amberin „Turkey grants Kurdish militants no peace, even in death“ (en). Al-Monitor (2020-yil 28-aprel). Qaraldi: 2020-yil 22-may.
  3. „2006-09-08 Ifade Özgürlüğünü Uyum Yasaları Da Sağlayamadı - Radikal“. ab.gov.tr. Qaraldi: 2017-yil 8-iyul.
  1. A report about freedom of speech and eviction of Evin Çiçek
  2. interview with Evin Çiçek