Faetusa
Faetusa (qadimgi yunoncha: Φαέθουσα) — yunon mifologiyasida Geliosning qizlaridan biri singlisi Lampetiya bilan birga Trinakria orolida podalar boqib yurgan.
Mifologiyasi[tahrir | manbasini tahrirlash]
Ovidiyning soʻzlariga koʻra, Faetusa, singlisi Lampetiya kabi, Gelios va nimfa Neeraning[1] qizlari edi. Shoir ikkita singil uchta Geliadning ikkisi edi deydi, lekin u uchinchi Geliadning nomini tilga olmaydi[2]. Psevdo-Giginga koʻra, Geliadalar yettita, ular orasida Lampetia bor, lekin Faetusa yoʻq[3].
Gomerning „Odissey“ asarida opa-singillar Trinakria orolida yashaydilar, u yerda uzoq vaqtdan beri otalari Geliosning chorvalarini seroʻt yaylovlarda boqib kelishgan. Yetti poda buqa va shuncha qoʻchqordan iborat edi, har bir podada ellik bosh boʻlib, doim sanalar edi. Semiz buqalar va doʻmboq qoʻchqorlar koʻpaymaydi va ajoyib jingalaksoch nimfalar Faetusa va Lampetia ularni tinimsiz kuzatishar edi. Ularning onasi Neera oʻz qizlarini tarbiyalab, ularni bu issiq orolga joylashtirgan, shunda ular odamlardan uzoqda otalarining buqalari va qoʻchqorlarini hushyorlik bilan boqishar edi. Gelios podasiga qoʻl uzatgan kishi soʻzsiz oʻlimga mahkum edi[1].
Kirka va Tiresiyning soyasi Odisseyni Trinakriyaga tushmasligi, u yerda oʻtlayotgan hayvonlarga tegmasligi haqida ogohlantirgan[4]. Biroq, Odisseyning hamrohlari Stsilla va Xaribdadan muvaffaqiyatli xalos boʻlib, orolga kelib, taxminan bir oy davomida qoʻmondonlariga boʻysunmay, xudolarga yashirincha buqalarni tutib kelib qurbon qilishdi. Gʻazablangan Gelios Zevsni ularga halokat yuborishga koʻndiradi. Natijada Odisseyning hamrohlari halok boʻladi va uning vataniga qaytishi yetti yilga kechiktiriladi[5].
Ukasi Faeton vafot etganida, Geliadalar, jumladan, Faetusa va Lampetiya Eridan qirgʻogʻida motam tutib, teraklarga, koʻz yoshlari esa qahraboga aylanadi[6].
Eponimi[tahrir | manbasini tahrirlash]
- (296) Phaetusa, asosiy kamar asteroidi.
Manbalar[tahrir | manbasini tahrirlash]
Adabiyotlar[tahrir | manbasini tahrirlash]
- Псевдо-Гигин. Мифы. — СПб.: Алетейя, 2000. — 360 с. — ISBN 5-89329-198-0.
- Гомер. Одиссея. — М.: Наука, 2000. — 488 c. — ISBN 5-02-011652-1.
- Публий Овидий Назон. Метаморфозы. — M.: Художественная литература, 1977. — 430 с.
- Тахо-Годи А. А.. Мифы народов мира: Гелиады. — 1987. — Т. 1.