Burya nad Aziey

Burya nad Aziey
Rejissyor(lar)	Komil Yormatov
Ssenariynavis(lar)	Mixail Melkumov Komil Yormatov
Rollarda	Anatoliy Solovyov, Ruslan Axmetov, Shukur Burhonov
Bastakor(lar)	Ikrom Akbarov
Studiya(lar)	„Oʻzbekfilm“
Chiqarilgan sanasi	1964
Davomiyligi	83 daqiqa
Mamlakat	SSSR
Til	ruscha

Burya nad Aziey (ruscha: Буря над Азией; tarjimasi „Osiyo ustidagi toʻfon“) — 1964-yilda Komil Yormatov suratga olgan oq-qora film.

Mazkur film Komil Yormatovning tarixiy-inqilobiy trilogiyasini (Burya nad Aziey, Vsadniki revolyutsii va Gibel Chyornogo konsula) ochib beradi.

Mazmuni[tahrir | manbasini tahrirlash]

Jamol degan oʻspirin yigit oʻz qishlogʻiga keladi, shunda u bosqinchilar tomonidan amakisining uyini qanday yoqib, talon-toroj qilishayotganini koʻradi. Qisqa tortishuvdan soʻng uni Yusup Yalantush deb nom olgan qaroqchilar toʻdasi boshligʻi oldiga olib borishadi. Toʻda sardori Oq podshohdan oʻch olishini, boylarni uyini kulini koʻkka sovurib, talon-toroj qilishini, ammo olgan hamma narsani „beva-bechoralarga beraman“, deydi. Bunga javoban u Jamoldan oʻz voqeasini aytib berishini soʻraydi. Uning soʻzlariga koʻra, u 876 yilda asir boʻlgan va Petrograd qamoqxonasida olti oy oʻtirgan, ammo fevral inqilobi tufayli chiqib ketgan. Koʻcha boʻylab yurib, oʻlimidan oldin uni jarohatlashga muvaffaq boʻlgan jandarmni linchilashda ishtirok etadi. Uyga qaytish mahalida kasalxonaga tushib qoladi. Kerenskiyning Oqtepa hokimiyat tepasiga kelishi tufayli bosqin boʻlib, Jamol oʻzi uyiga qaytishga majbur boʻladi. Yigit xalqni oʻzlariga tegishli narsalarni talon-toroj qilmaslikka va kulini koʻkka sovurmaslikka undaydi. Yalantoʻsh Jamolni sinamoqchi boʻladi va unga amaldor boʻlgan amakisini osishni buyuradi. Biroq Jamol buni rad etadi. Bu yerda u Yalantushning hurmatiga sazovor boʻlgan Lenin nomini eslaydi. „Yaxshi otliq“ — bu Jamolning oʻziga xos xususiyati edi.

Jamol Toshkent inqilobiy qoʻmitasining yigʻilishida ishtirok etadi, unda ochlikdan sillasi qurib vafot etayotganlarga non rekvizisiya qilish toʻgʻrisida qaror qabul qilinadi. Mahalliy amaldor Koflonbek uning donini olib, Yalantushni oʻgʻirlikda ayblaydi. Jamol doʻstining oldiga borib, uni raqib bilan mushtlashayotgan holda topadi. Yalantoʻsh Koflonbekni oʻgʻirlab ketadi va uni oʻldirmoqchi boʻladi, lekin Jamol hamma narsa inqilobiy qonunga muvofiq boʻlishini talab qiladi. Oqibatda Koflonbek otib tashlanadi, lekin uning oʻgʻli Aziz qasos oʻti olmoqchi boʻladi. Ayni paytda Oktyabr inqilobi haqidagi xabarlar paydo boʻldi, ammo general yangi hukumatni va Inqilobiy qoʻmitaning huquqlarini tan olishni rad etadi. Qoʻrgʻonda „Kontra“ mustahkamlangan. Yaalantush inqilobchilarga yordamga keladi, ular oʻzini general tomonida boʻlgandek koʻrsatadi va hatto polkovnik unvonini oladi, lekin keyin qalʼa darvozasini ochib berishadi. Qoflonbekning oʻgʻli Aziz rus unter-ofiser qiyofasida Yalantushni toʻpponchadan otib oʻldiradi.