Bristol universiteti
Bristol universiteti Angliyaning Bristol shahridagi Russell Guruhining tadqiqotlar universitetidir[1]. U oʻzining qirollik ruxsatnomasini 1909-yilda olgan[2]. Universitet kelib chiqishi 1595-yilda tashkil etilgan Savdogarlar maktabi va 1876-yildan beri mavjud boʻlgan Bristol Universiteti qoshidagi kollej bilan bogʻlanadi[3].
Bristol, asosan, shaharning Tyndalls Park hududida 200 dan ortiq bakalavriat kurslaridan tashkil topgan oltita akademik fakultetdan iborat[4]. Universitet 2021–22-yillarda jami 833,1 million funt sterling daromadga ega bo‘lgan. Shundan tadqiqot grantlari va kontraktlardan 186,4 million funt sterling kelib tushgan[5]. Universitet shahardagi eng yirik mustaqil ish beruvchi markaz hisoblanadi[6]. Hozirgi akademiklar orasida Tibbiyot fanlari akademiyasining 21 nafar, Britaniya akademiyasining 13 nafar, Qirollik muhandislik akademiyasining 13 nafar va Qirollik jamiyatining 44 nafar xodimlari bor[7]. Bristol universitetining bitiruvchilari va sobiq talabalaridan 9 nafari Nobel mukofoti sovrindorlari bo'lishgan.
Bristol universiteti Buyuk britaniya ilmiy-tadqiqot universitetlari birlashmasi bo'lgan Rassell guruhining[8], Yevropa miqyosidagi Koimbra guruhining [9] va Butunjahon Universitetlar tarmog'iga a'zosi bo'lib, universitetning avvalgi prorektori Erik Tomas 2005 yildan 2007 yilgacha rais bo'lgan[10]. Bundan tashqari, universitet Erasmus Xartiyasiga ega bo'lib, yiliga 500 dan ortiq talabalarni Yevropadagi hamkorlikdagi institutlarga yuboradi[11]. Unda har bir bakalavriat yo‘nalishi uchun o‘rtacha 6,4 (fanlar fakulteti) dan 13,1 (tibbiyot va stomatologiya fakulteti) ariza beruvchilar bor[12].
Tashkil etilishi[tahrir | manbasini tahrirlash]
Universitetning eng qadimgi asosi savdogarlar texnik kollejining muhandislik bo'limi (1595 yilda maktab sifatida tashkil etilgan) bo'lib, Bristol universitetining muhandislik fakultetiga aylandi[13]. Universitetdan oldin Bristol tibbiyot maktabi (1833) va 1876 yilda tashkil etilgan Bristol universiteti qoshidagi kolleji bo'lib, undagi birinchi ma'ruzasi faqat 99 talaba ishtirok etgan[14]. Universitet tamaki plantatsiyalari, shokolad va qul savdosida boylik orttirgan Wills, Fray va Kolston oilalarining moliyaviy yordami tufayli qirollik nizomiga ariza topshirishga muvaffaq bo'ldi. Universitet tomonidan 2018-yilda o‘tkazilgan tadqiqot shuni ko‘rsatdiki, universitet tashkil etish uchun sarflangan xayriya fondlarining 85 foizi bevosita qul savdosi bilan bog‘liq[15].
Qirollik nizomi 1909-yil may oyida qabul qilindi. 1909-yil oktyabr oyida universitetga 288 nafar bakalavr va 400 nafar boshqa talaba qabul qilindi. Genri Overton Uills III uning birinchi dekani bo'ldi[3]. Universitet kolleji ayollarni erkaklar bilan bir xil huquqda qabul qilgan mamlakatdagi birinchi muassasa edi. Biroq 1906-yilgacha ayollarga tibbiyot fakultetiga imtihon topshirish taqiqlangan edi[16].
Tarixiy rivojlanish[tahrir | manbasini tahrirlash]
| Bizning Bristol shahrida bundan buyon Universitet bo'ladi. . . |
| Qirol Edvard VII, Bristol universitetining korporatsiya nizomi, 1909-yil 4- dekabr[17] |
Universitet 1909-yilda tashkil etilganidan beri sezilarli darajada rivojlandi. Garchi u talabalar soni bo'yicha yaqin atrofdagi G'arbiy Angliya universitetiga qaraganda kichikroq bo'lsa ham hozirda mahalliy hududdagi eng yirik ish beruvchi markazlardan biri hisoblanadi[18].
Manbalar[tahrir | manbasini tahrirlash]
- ↑ „Maps and Guides“. The University precinct map. Qaraldi: 2008-yil 28-aprel.
- ↑ „The University of Bristol Acts“. The University of Bristol Act 1909. Qaraldi: 2007-yil 13-may.
- ↑ 3,0 3,1 „Bristol University History“. History of the University. Qaraldi: 2007-yil 13-may.
- ↑ Bristol. „About our courses - Study at Bristol - University of Bristol“. www.bristol.ac.uk.
- ↑ „Financial Statements for the Year to 31 July 2022“. University of Bristol. Qaraldi: 2023-yil 4-fevral.
- ↑ „Key Facts and Figures“. University of Bristol (2014). Qaraldi: 2014-yil 12-yanvar.
- ↑ „Nobel Prizes and Fellowships“. University of Bristol. Qaraldi: 2015-yil 2-may.
- ↑ „Russell Group Our Universities“. Qaraldi: 2012-yil 27-yanvar.
- ↑ „The Coimbra Group“. List of Coimbra Group Members. 2013-yil 2-mayda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2007-yil 14-may.
- ↑ „The Worldwide Universities Network“. List of WUN Group Members. Qaraldi: 2007-yil 14-may.
- ↑ Bristol. „Our research impact - Research - University of Bristol“. www.bristol.ac.uk.
- ↑ Bristol. „Facts and figures - About the University - University of Bristol“. www.bristol.ac.uk.
- ↑ United Kingdom. „Education – The Society of Merchant Venturers, Bristol UK“. Merchantventurers.com. 2009-yil 29-avgustda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2009-yil 5-iyun.
- ↑ „University of Bristol“. The Guardian (2007-yil 1-may). Qaraldi: 2007-yil 6-dekabr.
- ↑ „Past Matters: the University of Bristol and transatlantic slavery“. University of Bristol. 2019-yil 30-oktyabrda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2019-yil 30-oktyabr.
- ↑ „Papers of the University of Bristol“. Archives Hub. 2012-yil 29-fevralda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2007-yil 6-dekabr.
- ↑ „Charter of Incorporation“. University of Bristol. 2007-yil 30-sentyabrda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2007-yil 3-dekabr.
- ↑ „Table 0a – All students by institution, mode of study, level of study, gender and domicile 2006/07“ (Microsoft Excel spreadsheet). 2013-yil 9-iyulda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2008-yil 5-aprel.