Bolonya deklaratsiyasi
Bolonya deklaratsiyasi (toʻliq, 1999-yil 19-iyunda Bolonyada chaqirilgan Yevropa taʼlim vazirlarining Qoʻshma deklaratsiyasi) Bolonya jarayonining asosiy yoʻnaltiruvchi hujjatidir. U 1999-yilda Bolonyada boʻlib oʻtgan yigʻilishda Yevropaning 29 davlati taʼlim vazirlari tomonidan qabul qilingan.
Deklaratsiyada talabalar va bitiruvchilar bir mamlakatda olingan taʼlim darajalaridan boshqa bir mamlakatda keyingi taʼlimni olish uchun qabul normalariga asosan foydalangan holda mamlakatlar oʻrtasida erkin harakatlana olish imkonini beruvchi Yevropa oliy taʼlim hududini yaratish taklif qilindi.
Belgilangan asosiy maqsadlar quyidagicha edi:
- „Oson oʻqiladigan va taqqoslanadigan darajalar tizimini qabul qilish“. Yaʼni, mamlakatlar umumiy atama va standartlarni qabul qilishlari kerak.
- „Mohiyatan ikkita asosiy sikl hisoblanuvchi bakalavriat va magistraturaga asoslangan tizimni qabul qilish. Ikkinchi bosqichga (bitiruv malakaviy taʼlimi) kirish uchun kamida uch yil davom etadigan birinchi bosqichni muvaffaqiyatli yakunlash kerak. Birinchi bosqichdan keyin berilgan daraja, shuningdek, tegishli malaka darajasi sifatida Evropa mehnat bozorida ham amal qilishi kerak. Ikkinchi bosqich koʻplab Evropa mamlakatlarida boʻlgani kabi magistr va/yoki doktorlik darajasiga olib kelishi kerak.“
Bergen yigʻilishi keyinchalik bu masaladagi ikkinchi nuqtani aniqladi va Buyuk Britaniya terminologiyasida (eng kamida qisman koʻplab Evropa mamlakatlari tomonidan) qabul qilingan uch yillik birinchi darajali bakalavr, undan keyin esa, magistr boʻlishi kerak boʻlgan uch bosqichli malaka loyihasini ishlab chiqdi. Doktorlik darajasi „keng koʻlamli ishlarni amalga oshirgan holda oʻrganilgan va oʻrganilmagan bilimlar doirasida kengayib boruvchi original tadqiqotlar orqali qoʻshgan hissasi“ uchun beriladigan daraja boʻlishi belgilandi.
Bolonya deklaratsiyasi keyinchalik Yevropa Ittifoqi vazirlari oʻrtasida bir qator uchrashuvlar oʻtkazdi. Har bir yigʻilish oʻz muhokamalari asosida kommyunike ishlab chiqdi. Bugungi kunga kelib, Praga kommyunikesi (2001), Berlin kommyunikesi (2003), Bergen kommyunikesi (2005), London kommyunikesi (2007), Leuven va Luven-la-Neuve kommyunikesi (2009) kiradi.
Yevropa Komissiyasi (Yevropa hamjamiyatlari, 2009-yil fevral) „ECTS foydalanuvchilari uchun qoʻllanma“, [1], shu jumladan, „Milliy qoidalarning umumiy koʻrinishi (…)“ va „Proklamatsiya statusi“ni chop etdi.
2010-yil mart oyida Budapesht va Vena shaharlarida 2010-yilgi Bolonya vazirlarining yillik konferensiyasi boʻlib oʻtdi. Unda Budapesht-Vena deklaratsiyasi eʼlon qilindi.
Kommyunikelar Bolonya deklaratsiyasining Yevropa oliy taʼlim hududi maqsadiga erishish yoʻlida muvaffaqiyatga erishilayotganligini koʻrsatadi, biroq bu umumbashariy holatda kutilgan natija sifatida qabul qilinmagan [2].
Budapesht-Vena deklaratsiyasiga koʻra, navbatdagi vazirlar yigʻilishi 2012-yil 26-27-aprel kunlari Buxarestda boʻlib oʻtdi [3].
Manbaalar[tahrir | manbasini tahrirlash]
- ↑ „ECTS Users’ Guide“
- ↑ Lorenz on the Bologna Process. Questions have also been posed, e.g. by Prof. Hauke Bronckhorst, as to the democratic legitimacy of the Bologna Process.
- ↑ „Making the Most of Our Potential: Consolidating the European Higher Education Area — Bucharest Communiqué“
