Bifya
Bifya (Bitiya; qadimgi ivrit: בתיה; „Yahvening qizi“) — Injildagi Eski Ahd qahramoni; nomaʼlum fir’avnning qizi va Yahudo qabilasidan Meredning xotini (1Par. 4:18). Midrashda u Musoning asrab oluvchi onasi deb ataladi[1].
Agadik adabiyotda[tahrir | manbasini tahrirlash]
Midrashning soʻzlariga koʻra, Bitiya Musoni asrab olgan. Uning ismi quyidagicha izohlanadi: Xudo unga dedi: "Sen Musoni oʻgʻling deb atading, lekin u sening oʻgʻling emas edi. buning uchun men seni qizim deb atayman, (qiz) va ya (Xudo), garchi sen mening qizim boʻlmasang ham"[2]. Bitiya ham xuddi shu oyatda tilga olingan "uning yahudiy xotini" (1Par. 4:18) va bu ism, Agadistlarning talqiniga koʻra, u yahudiy boʻlib, ota-bobolarining butparastligidan voz kechganligini koʻrsatishi kerak[3].
Bibliya satrida sanab oʻtilgan „u tugʻilgan“ odamlarning ismlari xaggadada Musoning turli xil belgilari sifatida talqin qilingan. Oyatda Bifya ona deb ataladi, chunki yetim bolani tarbiyalagan ota-ona uning haqiqiy ota-onasi hisoblanadi[4].
Uni "olgan" Mered Xolib boʻlib, „Mered“ („qoʻzgʻolon“) deb ataladi, chunki u otasiga va uning oilasiga qarshi isyon koʻtargan, u esa ularning yomon maslahatlariga amal qilishni istamay, aygʻoqchilarga qarshi isyon koʻtargan[5].
Bitya Nil daryosida yuvinardi, chunki u teri kasalligidan aziyat chekdi va faqat sovuq suvda choʻmila olardi; Muso yotgan savatga tegishi bilanoq u darhol tuzalib ketadi; keyin u bolaning taqdiri buyuk ishlarni amalga oshirishi kerakligini tushunadi[6]. Xizmatkorlar uni fir’avnning qizi otasining buyrugʻiga zid ish tutishi odobsiz ekanligiga ishontira boshlaganlarida, farishta Jabroil paydo boʻlib, ularni oʻldirdi va Bifyaning oʻzi suvdan savatni oladi. Sohildan savatgacha ancha masofa boʻlgani uchun moʻjiza roʻy beradi: Bifyaning qoʻli shunchalik choʻzildiki, fir’avnning qizi savatga yetib bordi[7][8].
Bifya toʻngʻich edi („antenat“), lekin Musoning ibodati tufayli uning hayoti toʻngʻichning oʻlimida[9] saqlanib qoldi (oʻninchi Misr vabosi: toʻngʻichning kaltaklanishi). U tiriklay jannatga kirganlar (koʻtarilganlar) qatorida zikr qilingan; Musoni qutqargani uchun Bifya abadiy oʻlimdan ozod boʻladi[10].
Manbalar[tahrir | manbasini tahrirlash]
- ↑ Бития // Еврейская энциклопедия Брокгауза и Ефрона. — СПб., 1908—1913.
- ↑ Wajikra rab., I, 3
- ↑ Меред // Еврейская энциклопедия Брокгауза и Ефрона. — СПб., 1908—1913.
- ↑ Бифья // Библейская энциклопедия архимандрита Никифора. — М., 1891—1892.
- ↑ ibid.; Sanh., 19b; Targum k etomu stixu
- ↑ Pirke r. El., XLVIII; Schem rab., Ι, 27
- ↑ Sota, 12b; Megil., 15b
- ↑ Халев (евр. Калеб) был в числе 12 разведчиков, посланных Моисеем из пустыни исследовать Ханаанейскую землю / Калеб // Еврейская энциклопедия Брокгауза и Ефрона. — СПб., 1908—1913.
- ↑ Pesik., izd. Bubera, VII, 65a; Schem. rab., XVIII, 3
- ↑ Антенат // Энциклопедический словарь Брокгауза и Ефрона : в 86 т. (82 т. и 4 доп.). — СПб., 1890—1907.