Belorussiya davlat adabiyot va san’at arxiv-muzeyi

Vikipediya, ochiq ensiklopediya

Belorussiya davlat adabiyot va sanʼat arxiv-muzeyi (BDAASM; belaruscha: Беларускі дзяржаўны архіў-музей літаратуры і мастацтва) — Belorussiya arxivi boʻlib, unda XIX-asr boshidan hozirgi kungacha Belorus adabiyoti, tasviriy sanʼati, teatri va musiqasi tarixiga oid hujjatlar saqlanadi. 1960-yilda Minskda tashkil etilgan[1].

Tarix maʼlumotnomasi[tahrir | manbasini tahrirlash]

Arxiv 1960-yil 9-iyunda BSSR Markaziy davlat adabiyot va sanʼat arxivi (MDASA BSSR) nomi bilan tashkil etilgan[2][3][4]. Arxivning birinchi direktori Klara Stepanovna Jorova boʻlib, u 1960-yil 27-sentabrda lavozimga tayinlangan.

1976-yil mart oyida arxiv qayta tashkil etildi, natijada u BSSR Markaziy davlat adabiyot va sanʼat arxivi-muzeyi (MDASAM) deb nomlandi[5].

Belorussiya mustaqillikka erishgach, arxiv sanoatining tuzilishi oʻzgardi. 1993-yil 21-mayda MDASAM Belorussiya Davlat adabiyot va sanʼat arxivi-muzeyi (BDASAM) deb oʻzgartirildi[6][7].

2020-yil 1-yanvar holatiga koʻra, Belorussiya davlat adabiyot va sanʼat arxivi-muzeyida XIX asr boshidan hozirgi kungacha boʻlgan davr uchun 516 ta fond mavjud. Arxivning katta qismini yozuvchilar, bastakorlar, aktyorlar, rejissorlar, rassomlar va Belorussiyaning boshqa taniqli arboblarining shaxsiy fondlari tashkil etadi. BDASAM mamlakatning arxiv tizimidagi yetakchi respublika davlat muassasalaridan biridir. Arxiv Belorussiya madaniyati tarixi boʻyicha muhim manba hisoblanadi[8].

2003-yil may oyidan boshlab arxivning toʻliq nomi „Belorussiya davlat adabiyot va sanʼat arxivi-muzeyi“ muassasasidir[9].

Arxiv direktorlari[tahrir | manbasini tahrirlash]

  • 1960-1982-yillar: K. S. Jorova;
  • 1982-1993-yillar: A. I. Surmach[10];
  • 1993-yildan: A. V. Zapartiko.

Tuzilishi[tahrir | manbasini tahrirlash]

  • Boshqaruv;
  • Boʻlimlar[11]:
    • Tashkilotlar arxivlari va Milliy arxiv fondini shakllantirish boʻlimi;
    • Shaxsiy kelib chiqish hujjatlarining ilmiy tavsifi boʻlimi;
    • Buxgalteriya hisobi va hujjatlar saqlanishini taʼminlash boʻlimi;
    • Axborot-qidiruv tizimlari va avtomatlashtirilgan arxiv texnologiyalari boʻlimi;
    • Axborot, nashr va hujjatlardan foydalanish boʻlimi.
  • Buxgalteriya hisobi;
  • Belorussiyaning chet eldagi hujjatli merosini olish va oʻrganish markazi.

Fondlar[tahrir | manbasini tahrirlash]

2020-yil 1-yanvar holatiga koʻra fondlar soni: 516 ta fond, 120 865 ta saqlash birligi, 631 ta muzey ashyolari[12].

Arxivda XIII-XIX asrlarga oid hujjatlar nusxalari mavjud.

Hujjatlari[tahrir | manbasini tahrirlash]

Manbalar[tahrir | manbasini tahrirlash]

  1. Г. В. Запартыка. Беларускі дзяржаўны архіў-музей літаратуры і мастацтва // Беларуская энцыклапедыя: У 18 т. — Т. 2. —}: БелЭн, 1996. — С. 440.
  2. „Постановление Совета Министров БССР от 09.06.1960 № 323 «О создании Центрального государственного архива литературы и искусства БССР»“. 2018-yil 14-mayda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2018-yil 13-may.
  3. Дмитрий Исайчук. „Дата в истории: 54 года назад основан Белорусский государственный архив-музей литературы и искусства“ (deadlink). Агентство «Минск-Новости» (2014-yil 9-iyun). 2018-yil 13-avgustda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2018-yil 24-noyabr.
  4. Архівы г. Мінска // Збор помнікаў гісторыі і культуры Беларусі. Мінск. — : БелСЭ, 1988. — С. 322.
  5. „Историческая справка“. Сайт «Архивы Беларуси». 2022-yil 23-yanvarda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2020-yil 23-avgust.
  6. „Учреждению «Белорусский государственный архив-музей литературы и искусства» 50 лет“ (deadlink). NewsBY.org (2010-yil 8-iyun). 2018-yil 25-noyabrda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2018-yil 24-noyabr.
  7. „Постановление Совета Министров Республики Беларусь от 21.05.1993 № 336 «Об утверждении Положения о Комитете по архивам и делопроизводству при Совете Министров Республики Беларусь, а также сети республиканских государственных архивных учреждений»“. 2018-yil 14-mayda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2018-yil 13-may.
  8. „Гісторыя“. Сайт БГАМЛИ. 2020-yil 3-avgustda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2020-yil 23-avgust.
  9. „Сурмач Анна“. Электронная энцыкляпэдыя (slounik.org). 2018-yil 25-noyabrda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2018-yil 24-noyabr.
  10. „Сурмач Анна“. Электронная энцыкляпэдыя (slounik.org). 2018-yil 25-noyabrda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2018-yil 24-noyabr.
  11. „Аддзелы“. Сайт БГАМЛИ. 2020-yil 3-avgustda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2020-yil 23-avgust.
  12. „Характеристика фондов“. Сайт «Архивы Беларуси». Qaraldi: 2020-yil 23-avgust. [sayt ishlamaydi]

Adabiyotlar[tahrir | manbasini tahrirlash]

  • Белару́скі дзяржа́ўны архі́ў-музе́й літарату́ры і маста́цтва // Беларуская энцыклапедыя: У 18 т. Т. 2: Аршыца — Беларусцы (белор.) / Рэдкал.: Г. П. Пашкоў і інш. — Мн.: БелЭн, 1996. — С. 440. — 10 000 экз. — ISBN 985-11-0061-7.
  • Музеі Беларусі = Музеи Беларуси / рэд.: Г. П. Пашкоў [і інш.]; маст.: В. В. Катовіч, М. У. Чуднікаў. — : БелЭн імя П. Броўкі, 2008. — С. 86—90. — 559 с. — 2100 экз. — ISBN 978-985-11-0415-0.
  • Республика Беларусь: энциклопедия в 6 т. / Редкол.: Г. П. Пашков (гл. ред.) и др. — : БелЭн, 2006. — Т. 2: А — Герань. — С. 297. — 912 с. — ISBN 985-11-0371-3.
  • Ганна Запартыка. Беларускі дзяржаўны архіў-музей літаратуры і мастацтва // Энцыклапедыя гісторыі Беларусі / Рэдкал.: Г. П. Пашкоў (галоўны рэд.) i iнш.; Маст. Э. Э. Жакевiч. — Мн.: БелЭн, 2003. — Т. 6. Кн. 2. — С. 335—336. — 612 с. — 10 000 экз. — ISBN 985-11-0276-8. (белор.)

Havolalar[tahrir | manbasini tahrirlash]

[sayt ishlamaydi]