Bekruks
Bekruks yoki Mimoza (Janubiy xoch Betasi; β Cru / β Crucis / Beta Crucis) ― Janubiy Xoch yulduz turkumidagi ikkinchi eng yorqin yulduz (Janubiy xoch Alfasi dan keyin) va tungi osmondagi oʻn toʻqqizinchi eng yorqin yulduz. Bekruksning toʻgʻri nomi Bayer belgisi β va Crux yulduz turkumining lotincha nomidan iborat.
U Quyoshdan 280 yorugʻlik yili uzoqlikda joylashgan.
1957-yilda nemis astronomi Vulf-Diter Xaynts Beckruksning tarkibiy qismlari bir-biriga juda yaqin boʻlgan, teleskop yordamida aniqlash uchun juda yaqin boʻlgan spektral qoʻshaloq yulduz ekanligini aniqladi.
Asosiy komponent β Cru A — bu Beta Sefeid sinfining massiv oʻzgaruvchan yulduzi. Uning massasi quyoshnikidan 16 marta katta, sirt harorati esa 27 000 K ga teng.
2021-yilda yulduz haqidagi yangilangan maʼlumotlar eʼlon qilindi, ular Avstraliya, AQSh va Yevropa astronomlari tomonidan 13-yillik kuzatishlar asosida birgalikda olingan. Ushbu maʼlumotlarga koʻra, uning massasi 14,5±0,5 quyosh massasi, yoshi taxminan 11 million yil va konvektiv yadrosi umumiy massaning ~28% ga teng.
Natija astroseysmologiya asosida amalga oshirilgan oʻlchovlarni birlashtirish, yulduzning muntazam harakatlarini oʻrganish va polyarimetriya (yorugʻlik qutblanish yoʻnalishini oʻlchash) orqali olingan. Xususan, astroseysmologik oʻlchovlar yulduz ichida aks etuvchi va yorugʻlik qutblanishida oʻlchanadigan oʻzgarishlarni keltirib chiqaradigan seysmik toʻlqinlarni aniqlashga asoslangan edi. Effektning kichikligini hisobga olgan holda, Gʻarbiy Sidney universitetining Siding Spring va Penrit observatoriyalarida oʻrnatilgan Yangi Janubiy Uels universitetida (UNSW) rekord polyarimetri maxsus qurilgan. NASA ning WIRE va TESS sunʼiy yoʻldoshlari va 13-yillik Yevropa Janubiy Observatoriyasining yuqori aniqlikdagi yerga asoslangan spektroskopiyasidan kosmosga asoslangan yorugʻlik intensivligi oʻlchovlari ham qoʻllanildi, ular birgalikda yangi maʼlumotlarni taqdim etdi. Bugungi kunga kelib, u yoshi astroseysmologiya[1] asosida aniqlangan eng massiv yulduzdir.
Tadqiqotlar Nature Astronomy[2] jurnalida batafsil nashr etilgan.
Yulduz Avstraliya, Braziliya, Yangi Zelandiya, Papua-Yangi Gvineya va Samoa bayroqlarida tasvirlangan.
Manbalar[tahrir | manbasini tahrirlash]
- ↑ „New technique reveals the age of massive Southern Cross star“ (en). phys.org. Science X (2021-yil 7-dekabr). Qaraldi: 2021-yil 12-dekabr.
- ↑ {{{заглавие}}}.
Havolalar[tahrir | manbasini tahrirlash]
- „MIMOSA“ (en). Stars. 2009-yil 9-yanvarda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2005-yil 28-noyabr.
- „Beta Crucis“ (en). Alcyone Ephemeris. 2012-yil 14-martda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2005-yil 28-noyabr.
- Becrux(ingl.)