Kontent qismiga oʻtish

Barbara Blackmun

Vikipediya, ochiq ensiklopediya
Barbara Blackmun
Tavalludi 29-iyun 1928-yil
Vafoti 6-iyul 2018-yil(2018-07-06)
(90 yoshda)
Lexington, Kentucky, U.S.
Taʼlimi
Kasbi San'atshunos, professor, muzey direktori
Mukofotlari

Barbara Winston Blackmun (1928-yil 29-iyun – 2018-yil 6-iyul) AQShlik sanʼatshunos, professor va muzey direktori. U Nigeriya antikvarlari, jumladan Nok terakotalari, Ife bronzalari va Nigeriyadagi Benin Qirolligining bronzalari va fil suyagiga ixtisoslashgan yoʻnalishda faoliyat yuritgan. Afrika sanʼatida motivlarni aniqlash va talqin qilishda kompyuter tahlilidan foydalanishi bilan ham tanilgan. Kaliforniyaning Mersed shahrida tugʻilgan Blackmun UCLAda tasviriy sanʼat va oʻqituvchilik boʻyicha bakalavr darajasini, Arizona shtat universitetida sanʼat magistri darajasini olgan va keyinchalik UCLAda doktorlik dissertatsiyasini tamomlagan.

Blackmunning merosi uning keng qamrovli tadqiqotlari va nashrlari bilan ajralib turadi, ular Nigeriya artefaktlarining tarixiy va madaniy ahamiyati haqida chuqurroq maʼlumot beradi. Uning ishi Fulbright va Milliy gumanitar fanlar jamgʻarmasi granti bilan taqdirlangan. U San-Diego Mesa kollejining fakultetida 40 yilga yaqin sanʼat tarixidan dars bergan. Tadqiqotlaridan tashqari, Blackmunning taʼlimga boʻlgan sadoqati va Afrika tadqiqotlari assotsiatsiyasining Badiiy kengashdagi roli uning Afrika sanʼatshunosligini rivojlantirishga sodiqligini koʻrsatgan.

Hayoti va taʼlimi

[tahrir | manbasini tahrirlash]

Barbara Winston 1928-yil 29-iyunda Kaliforniyaning Mersed shahrida tavallud topgan[1]. U oʻzining ilk yillarini milliy bogʻlarda oʻtkazgan, u yerda otasi Fuqarolik muhofazasi korpusi uchun lagerlarni boshqargan[2]. 1949-yilda Tasviriy sanʼat boʻyicha bakalavr (BFA) darajasi va UCLAdan oʻqituvchilik sertifikatini olgan[3]. 1951-yilda Rupert Beall Blackmunga turmushga chiqqan[4][5].

Oʻz faoliyatini Kaliforniyaning Trona shahrida, Mojave choʻlida davlat maktabi oʻqituvchisi sifatida boshlagan va u yerda sanʼat, musiqa va dramadan dars bergan[2]. San-Diegoga koʻchib oʻtgandan soʻng, turli boshlangʻich va oʻrta maktablarda dars bergan[3]. Uning Afrika sanʼatiga boʻlgan qiziqishi San-Diegodagi inson muzeyiga tashrif buyurib, uning Afrika maskalari toʻplamini tomosha qilgandan keyin boshlangan[2].

U sanʼat tarixi boʻyicha oʻz taʼlimini oshirishga qaror qilgan va Arizona shtat universitetiga oʻqishga kirgan. 1971-yilda sanʼat tarixi boʻyicha sanʼat magistri darajasini olgan[3]. Uning dissertatsiyasi Malavidan kelgan Maravi niqoblariga qaratilgan[2]. Keyin u San-Diego Mesa kolleji fakultetiga qoʻshildi va u yerda 1971-yildan 2010-yilgacha sanʼat tarixi va gumanitar fanlardan dars bergan[3].

Faoliyati va tadqiqot ishi

[tahrir | manbasini tahrirlash]

Blackmunning Afrika bilan dastlabki uchrashuvi 1960-yillarning oxirida oilasi bilan Malavida sodir boʻlgan va u yerda Malavi Politexnika kollejida va Malavi universitetida oʻqituvchilik qilgan[6][2]. Shuningdek, u eri bilan Saudiya Arabistoni va Eronga kengaytirilgan loyihalari uchun sayohat qilgan[7].

U 1978-yilda Arnold Rubin rahbarligida UCLAda Afrika sanʼati tarixi boʻyicha falsafa doktori (PhD) dasturini boshlagan[2][6]. 1978–1979 yillarda arxeolog Frank Wilett bilan Nigeriya antikvarlari boʻyicha hamkorlik qilgan. 1981–1982 yillarda Benin shahrida koʻplab boshliqlar va gildiya aʼzolari, jumladan marhum Igbesanmvan Ine, bosh Devid Omoregi bilan suhbatlar oʻtkazgan[7][3]. Unga tadqiqotini qoʻllab-quvvatlash uchun Fulbright granti berildi[6] hamda Rubin va Benin mutaxassisi Paula Girshick tomonidan oʻqitiladigan Benin sanʼati boʻyicha maxsus UCLA seminarida ishtirok etgan[2][6][3].

1984-yilda Benin shahridagi (Nigeriya) oʻyilgan qurbongoh tusklarining ikonografiyasi[2] nomli dissertatsiya ishini tugatgan. Bu bir vaqtlar Benin shahridagi qirollik ajdodlarining qurbongohlarini bezab turgan 130 dan ortiq fil suyagi tishlarini tahlil qilish bilan ajralib turgan[6]. U tekshirish uchun Benin tishlari va fil suyagiga eʼtibor qaratgan, hamda motif tahlili va talqini uchun kompyuterdan foydalangan birinchi olimlardan biri boʻlgan[6]. U Benin sanʼatining keyingi talabalari uchun manba boʻlgan ikonografik „lugʻat“ ni yaratgan[7].

  1. „Obituary information for Barbara Winston Blackmun PhD“. carecremationservice.com (1928-yil 29-iyun). Qaraldi: 2023-yil 8-dekabr.
  2. 2,0 2,1 2,2 2,3 2,4 2,5 2,6 2,7 Ezra, Kate (February 1, 2019). "Barbara Winston Blackmun 1928–2018". African Arts 52 (1): 11–13. doi:10.1162/afar_a_00442. 
  3. 3,0 3,1 3,2 3,3 3,4 3,5 „Barbara Blackmun Collection, EEPA 2016-012“. Smithsonian Institution. Qaraldi: 2023-yil 8-dekabr.
  4. „Rupert Blackmun Obituary (2008)“. Legacy.com (2008-yil 7-fevral). Qaraldi: 2023-yil 8-dekabr.
  5. „Barbara Blackmun“. Legacy.com (2018-yil 18-avgust). Qaraldi: 2023-yil 8-dekabr.
  6. 6,0 6,1 6,2 6,3 6,4 6,5 DeLancey 2018.
  7. 7,0 7,1 7,2 Mark Dike DeLancey. „Obituary: Barbara Winston Blackmun“. H-Net (2018-yil 16-sentyabr). Qaraldi: 2023-yil 8-dekabr.