Bakoy
Bakoy ("Oq daryo", fransuzcha: Le Bakoye (Rivière Blanche)) — Gʻarbiy Afrikadagi daryo, Gvineya va Malida oqib oʻtadi, Bafing daryosi bilan qoʻshilgandan keyin Senegal daryosini hosil qiladi. Daryoning uzunligi 560 km[1][2].
Geografiyasi[tahrir | manbasini tahrirlash]
Bakoy, yanada kattaroq Bafing bilan birgalikda Malining gʻarbiy qismidagi Bafulabega qoʻshilgandan soʻng, Senegal daryosini hosil qiladi. Bafing, shuningdek, „Oq daryo“ deb ataluvchi Bakadan farqli oʻlaroq, „Qora daryo“ deb ataladi[3].
Bakoyning kelib manbalari Gvineyada, Sigiri (Gvineya) shimoli-gʻarbidagi Futa-Jallon togʻli mintaqasi choʻqqilarida[3] dengiz sathidan 706 m balandlikda joylashgan. U shimoli-sharqda Mandingo tepaliklari orqali Mali bilan chegaragacha oqadi. Mali hududida u shimoliy-shimoli-gʻarbiy tomonga buriladi, u erda Bamakoning gʻarbiy tomoniga Baulening asosiy irmogʻi („Qizil daryo“) quyiladi[4]. Keyin u gʻarbga Bafulabega (Mali) buriladi, u yerda Bafingga quyiladi va Senegal daryosini hosil qiladi. Qoʻshilish joyida Bakoyaning suv oqimi Bafing oqimining uchdan bir qismigacha[5] sarf boʻladi.
Daryoning uzunligi 560 km[6]. Suv havzasining maydoni 85 600 km². Daryoda kema yurish mumkin emas. Bu Gvineyaning Sigiri prefekturasida Nigerga quyilmaydigan yagona daryo.
Gidrografiyasi[tahrir | manbasini tahrirlash]
Daryo gidrografiyasi 1952-yildan 1990-yilgacha 39 yil davomida Bafingga quyilish joyidan 50 km uzoqlikda joylashgan Oualiya (Mali) stansiyasida kuzatilgan[7].
Ushbu davrda Oualiyada kuzatilgan oʻrtacha yillik oqim taxminan 84,400 km² suv havzasi uchun 141 m³/s ni tashkil etdi, bu Bakoyaning deyarli butun suv havzasi tashkil qilardi[7].
Bakoy — oʻrtacha darajada toʻliq oqim, lekin uzoq vaqt davomida toʻliq qurib qoluvchi juda tartibsiz oqim. May oyida kuzatilgan oʻrtacha oylik sarf (eng past osarf) 0,2 m³/s ga yetadi, bu sentabr oyidagi oʻrtacha oqimdan 3000 baravar kam, bu sezilarli mavsumiy beqarorlikni koʻrsatadi. 39 yillik kuzatuv davrida minimal oylik sarf 0 m³/s (toʻliq qurishi), maksimal oylik sarf esa 1382 m³/s edi[7].
Manbalar[tahrir | manbasini tahrirlash]
- ↑ „Caractéristiques physiques du fleuve Sénégal“ (fr) (deadlink). Organisation pour la mise en valeur du fleuve Sénégal. 2013-yil 16-iyulda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2012-yil 2-iyun. (Wayback Machine saytida 2013-07-16 sanasida arxivlangan)
- ↑ M. Maïga. Le bassin du fleuve Sénégal: de la Traite négrière au développement sous-régional autocentré. L'Harmattan, 1995 — 14 bet.
- ↑ 3,0 3,1 „IREL, Archives nationales d’outre-mer“ (fr). anom.archivesnationales.culture.gouv.fr. Qaraldi: 2020-yil 3-iyun.
- ↑ SENEGAL-HYCOS: Renforcement des capacités nationales et régionales d’observation, transmission et traitement de données pour contribuer au développement durable du bassin du Fleuve Sénégal (Document de projet préliminaire). Système Mondial d’Observation du Cycle Hydrologique (WHYCOS), 2007 — 4 bet.
- ↑ Étude des impacts environnementaux du projet d’aménagement de Félou. Organisation pour la mise en valeur du fleuve Sénégal — 59–61 bet.
- ↑ Mamdouh Shahin. Hydrology and Water Resources of Africa. New York: Kluwer, 2002 — 379 bet. ISBN 9781402008665.
- ↑ 7,0 7,1 7,2 „GRDC — Le Bakoye à Oualia“. www.grdc.sr.unh.edu. Qaraldi: 2020-yil 3-iyun.
Adabiyotlar[tahrir | manbasini tahrirlash]
- Mahamadou Maïga, Le bassin du fleuve Sénégal: de la Traite négrière au développement sous-regional autocentré, L’Harmattan, 1995, 321 p. ISBN 9782738430939