Bülend Ulusu

Vikipediya, ochiq ensiklopediya

Saim Bulend Ulusu (1923-yil 1-iyul, Istanbul - 2015-yil 22-dekabr[1], Istanbul), turk askari va siyosatchisi. 9. Dengiz kuchlari qoʻmondoni, 18. Turkiya Bosh vaziri.

Hayot[tahrir | manbasini tahrirlash]

Harbiy hayot[tahrir | manbasini tahrirlash]

1940-yil 1-mayda oʻqishga kirgan Harbiy- dengiz akademiyasini 1941-yil 15-oktabrda praporşik unvoni bilan tamomlagan. Oʻqishni tamomlagandan soʻng u esminetslarda filial boshligʻi, boʻlim boshligʻi va turli shtab-kvartiralarda xizmat qildi. 1955-yilda Harbiy dengiz harbiy kollejini tamomlagan. Keyin, navbati bilan, TCG Gaziantep qoʻmondonligi, turli qarorgoh vazifalari va II. U jangovar flot komandori boʻlib xizmat qilgan.

1964-yilda unga kontr-admiral unvoni berilgan. Bu unvonda u dengiz operatsiyalari boshqarmasi boshligʻi va minalar otryadi komandirining oʻrinbosari lavozimlarida ishlagan. 1967-yilda unga kontr- admiral unvoni berilgan. Bu unvonda u Harbiy flot qoʻmondoni va dengiz operatsiyalari boshligʻi boʻlib xizmat qilgan. 1970-yilda u vitse-admiral unvoniga koʻtarildi. Ushbu unvonda u Shimoliy dengiz hududi qoʻmondonligi, Harbiy-dengiz kuchlari shtab boshligʻi va dengiz floti qoʻmondonligi lavozimlarida ishlagan.

1974-yilda unga admiral unvoni berilgan. Bu unvonda u Oliy harbiy kengash aʼzosi va Milliy mudofaa vazirligi kotibi maslahatchisi lavozimlarida ishlagan. 1977—1980-yillarda Harbiy-dengiz kuchlari qoʻmondoni lavozimida ishlagan. 1980-yil avgust oyida nafaqaga chiqdi. 12-sentabr davlat toʻntarishi oldidan 11-iyulda oʻtkazilishi rejalashtirilgan Bayroq operatsiyasining ortga surilishi tufayli u harbiy aralashuvni amalga oshirgan xodimlar orasida boʻla olmadi[2].

Siyosiy hayot[tahrir | manbasini tahrirlash]

1980-yil 12-sentabrdagi harbiy toʻntarish bilan armiya hokimiyatni qoʻlga oldi. Keyin unga Milliy Xavfsizlik Kengashi hukumatni shakllantirish topshirigʻini berdi. U 1983-yilgacha yana erkin saylovlar oʻtkazilgunga qadar bosh vazir boʻlib ishladi. Bosh vazirlik davrida MGK tomonidan qabul qilingan iqtisodiy va siyosiy qarorlarni amalga oshirishda eng nufuzli shaxslardan biriga aylandi. MGK koʻmagida oʻng-markaziy partiya tuzishga harakat qilgan boʻlsa-da, yetarlicha yordam bera olmagani uchun bu lavozimga intilmagani aniq. 1983-yil 6-noyabrdagi saylovlarda Millatchi Demokratiya partiyasi (MDP) roʻyxatidan Istanbulga mustaqil deputat etib saylandi.

Yeditepe universiteti vasiylik kengashi aʼzosi edi[3]. 2012-yilda 1980-yil 12-sentabr davlat toʻntarishi boʻyicha quyi qoʻmitada parlament toʻntarishi va memorandumlar tadqiqot komissiyasi doirasida deputatlarning savollariga javob berdi[4]

Bulend Ulusu 2015-yilning 22-dekabr kuni Istanbulda 92 yoshida vafot etdi[1]. 24-dekabr kuni Zincirlikuyu qabristoniga dafn qilindi[5]. U uylangan va farzandli boʻlgan.

Manbalar[tahrir | manbasini tahrirlash]

  1. 1,0 1,1 „Bülend Ulusu vefat etti“. Hürriyet (23-avgust 2015). 24 dekabr 2015da asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 24 dekabr 2015.
  2. Mehmet Ali Birand, „12-Sentaybr Saat: 04:00“, Karacan Yayınları, Iyul 1985, 12. Baskı, s. 213
  3. „Yeditepe Üniversitesi“. 27 dekabr 2010da asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 22-fevral 2011.
  4. „12-Sentaybr 1980 Darbesi Alt Komisyonu, Ulusu'yu Dinledi“. haberler.com (14-iyun 2012). 26-yanvar 2016da asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 9-yanvar 2016.
  5. „Arşivlenmiş kopya“. 30-yanvar 2016da asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 23-yanvar 2016.