Avstraliya — Shimoliy Koreya munosabatlari

Vikipediya, ochiq ensiklopediya
Avstraliya va Shimoliy Koreya davlatlarining xaritada joylashuvi. Yashil rangda Avstraliya, sariq rangda Shimoliy Koreya koʻrsatilgan.
Shimoliy Koreyaning Kanberradagi elchixonasi. Avstraliya. 2007-yil

Avstraliya va Shimoliy Koreya oʻrtasida tarixiy ikki tomonlama munosabatlar (koreyscha: 오스트랄리아-조선민주주의인민공화국 관계) mavjud.

Ikki davlat nominal jihatdan har xil munosabatlarga ega, ammo 2013-yilga kelib na Avstraliya, na Shimoliy Koreya rasmiy diplomatik vakolatlarga ega emas. Buning oʻrniga, ular oʻrtasidagi diplomatik munosabatlar norezident elchixonalar tomonidan boshqariladi. Avstraliyaning Seuldagi elchixonasi Shimoliy Koreya bilan munosabatlarni boshqaradi, Indoneziyaning Jakarta shahridagi KXDR elchixonasi esa Avstraliya bilan aloqalar uchun javobgardir[1]. Bundan tashqari, Shvetsiyaning Pxenyandagi elchixonasi avstraliyaliklarga cheklangan yordam beradi[2][3].

Umuman olganda, munosabatlar Avstraliyaning Koreya urushida Qoʻshma Shtatlarning yaqin ittifoqchisi boʻlganligi va Shimoliy Koreya yadroviy dasturi kabi zamonaviy tortishuvlar tufayli keskinlashgan.

2013-yilgi BBC Jahon xizmati soʻroviga koʻra, avstraliyaliklarning atigi 7 foizi Shimoliy Koreya taʼsiriga ijobiy, 85 foizi esa salbiy fikr bildirgan.

Tarixi[tahrir | manbasini tahrirlash]

1988-yildan beri Shimoliy Koreyaga Avstraliya tovarlari eksportining oylik qiymati (million Avstraliya dollari miqdorida)
1988-yildan beri Shimoliy Koreyaning Avstraliyaga eksport qilinadigan tovarlarining oylik qiymati (million Avstraliya dollari miqdorida)

2003-yilda Pong Su hodisasi deb nomlangan voqeada Shimoliy Koreyaning Pong Su kemasi Avstraliya suvlarida ekipaj aʼzolari geroin kontrabandasi bilan shugʻullanayotgan paytda topilgan. Kema qochishga urinib koʻrdi va toʻrt kunlik taʼqibdan soʻng avstraliyalik komandorlar tomonidan bosib olingan.

2008-yil yanvar oyida Shimoliy Koreya Kanberradagi elchixonasini yopdi. 2013-yil yanvar oyida garchi Avstraliya yadroviy rejim davom etayotgani sababli mamlakatga qarshi xalqaro sanksiyalar kuchayganini qoʻllab-quvvatlasa ham Shimoliy Koreya oʻzining Kanberradagi elchixonasini qayta ochishga ruxsat soʻradi[4]. Avstraliya 2013-yil iyun oyida soʻrovni rad etdi[5].

Avstraliyaning Janubiy Koreyadagi elchisi Villiam Paterson 2016-yil iyun oyida Shimoliy Koreyaga rasmiy toʻrt kunlik safarda boʻldi, Paterson Pxenyanda hukumat amaldorlari bilan uchrashuvlar oʻtkazdi, shuningdek, Avstraliya yordami bilan moliyalashtiriladigan loyihalarni tekshirish uchun poytaxt tashqarisiga chiqdi[6].

Avstraliya mudofaa kuchlari Shimoliy Koreyaga qarshi sanksiyalarni qoʻllash boʻyicha xalqaro saʼy-harakatlar doirasida 2018-yildan buyon Shimoliy Osiyoga vaqti-vaqti bilan harbiy kemalar va samolyotlarni joylashtiradi. Ushbu joylashtirish Argos operatsiyasi deb nomlanadi[7].

Avstraliyaning sobiq elchixonasi[tahrir | manbasini tahrirlash]

Avstraliyaning Pxenyandagi elchixonasi 1975-yil 30-aprelda doimiy rezident Jon Votson tomonidan ochilgan. Votsonning olti nafarga yaqin xodimlari boʻlgan[8]. Xitoyda doimiy elchi boʻlgan Stiven FitsJerald Shimoliy Koreyadagi elchi sifatida akkreditatsiya qilingan[9]. FitsJerald 1975-yil 30-mayda Shimoliy Koreya vitse-prezidentiga ishonch yorliqlarini topshirdi[10].

Hukumatlararo muammolar tufayli elchixona 1975-yil 8-noyabrda yopilgan va avstraliyalik xodimlar olib ketilgan[11]. Avstraliya Shimoliy Koreyadagi norezident elchisining akkreditatsiyasini bekor qilmadi, biroq Xitoydagi elchilarini almashtirganda akkreditatsiyani yangilamadi[12]. Ikki davlat oʻrtasida diplomatik aloqalarni tiklash boʻyicha muzokaralar 1979-yilda[13] va yana 1990-yilda[14] boʻlib oʻtgan, biroq munosabatlar 2000-yilning mayigacha tiklanmagan va Seuldagi elchixona 2008-yil avgustidan boshlab Shimoliy Koreyada akkreditatsiya qilingan[15].

Manbalar[tahrir | manbasini tahrirlash]

  1. ↑ „Democratic People's Republic of Korea“. Department of Foreign Affairs and Trade. 2013-yil 4-aprelda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 25-avgust 2013-yil.
  2. ↑ „Embassies in North Korea“. Everything2. Qaraldi: 20-iyul 2016-yil.
  3. ↑ „Democratic People's Republic of Korea“. Smart Traveller. Qaraldi: 20-iyul 2016-yil.
  4. ↑ Wroe. „North Korea moves to open embassy in Canberra“.
  5. ↑ „Australia says no to North Korean embassy“ (5-iyun 2013-yil).
  6. ↑ Macdonald. „Australian Ambassador to South Korea visits North Korea“. NK News (29-iyun 2016-yil). Qaraldi: 20-iyul 2016-yil.
  7. ↑ „Operation Argos – North East Asia“. Department of Defence. Qaraldi: 17-iyul 2021-yil.
  8. ↑ Cranston, Frank. „N. Korean mission closed“. The Canberra Times (31-oktabr 1975-yil), s. 1.
  9. ↑ Cranston, Frank. „North Korea one up in diplomacy“. The Canberra Times (10-avgust 1977-yil), s. 15.
  10. ↑ „Credentials“. The Canberra Times (2-iyun 1975-yil), s. 3.
  11. ↑ „Six embassy staff“. The Canberra Times (7-noyabr 1975-yil), s. 1.
  12. ↑ Cranston, Frank. „North Korean post not changed“. The Canberra Times (3-noyabr 1976-yil), s. 10.
  13. ↑ „Talks begin on diplomatic ties with N. Korea“. The Canberra Times (8-avgust 1979-yil), s. 8.
  14. ↑ „Secret talks with North Korea on relations“, The Canberra Times, ACT: 5, 7–noyabr 1990–yil{{citation}}: CS1 maint: date format ()
  15. ↑ „Democratic People's Republic of Korea (North Korea)“. Department of Foreign Affairs and Trade. Qaraldi: 10-may 2015-yil. 
"https://uz.wikipedia.org/w/index.php?title=Avstraliya_—_Shimoliy_Koreya_munosabatlari&oldid=3757578" dan olindi