Aql tishi

Aql tishlari — ketma-ket 8-chi tish, uchinchi molar (jami 12 ta bor), odatda 17-25 yoshda^[1] yorib chiqadi (baʼzan keyinroq, kam hollarda oldinroq, baʼzida ular chiqmaydi). Toʻliq chiqmagan tishlar „yarim retinatsiyalangan“ deb ataladi. Ularning yoʻqligi stomatologiyada patologiya sifatida emas, balki normaning bir varianti sifatida koʻrib chiqiladi.

Aql tishlari qolgan tishlarga qaraganda ancha kechroq paydo boʻlganligi sababli, insonning aqliy rivojlanishi mukammal deb hisoblangan va inson aqlliligining rivojlanishi boshlangan yoshda paydo boʻlganligi sababli shunday deb nomlanadi.

Pastki aql tishlarini kesish paytida, tishning faqat bir qismi koʻrinadigan boʻlsa, tish goʻshti va tish oʻrtasidagi hosil boʻlgan choʻntakda koʻpincha yiringli yalligʻlanish paydo boʻladi — perikoronit . Perikoronitni davolash uchun osilgan saqichni kesish tavsiya etiladi. Agar perikoronit tez-tez takrorlansa, unda aql tishini olib tashlash koʻrsatiladi.

Koʻpincha aql tishlari jagʻda boʻsh joy yetishmasligi tufayli notoʻgʻri chiqib ketishi va fiziologik boʻlmagan pozitsiyani egallashi mumkin. Uchinchi molarlar, ayniqsa, yuqori tishlar ogʻiz tomonini kesib, ogʻiz shilliq qavatini shikastlashi mumkin. Pastki aql tishlari qoʻshni tishga moyil boʻlib chiqishi ham mumkin. Shu sababli, oziq-ovqat ikkinchi va uchinchi molarlar orasidagi boʻshliqqa tushadi. Ushbu hududni yetarli darajada gigienik davolashning mumkin emasligi tufayli qoʻshni tishning kariyesi, qattiq (tartar) va yumshoq blyashka, gingivit yoki perikoronitning koʻpayishi mumkin. Bunday patologiyalar bilan tishlar odatda olib tashlanadi^[1].

Oddiy yorib chiqishi va fiziologik shaklga ega boʻlgan holda, aql tishlari protezda koʻprik protezi uchun tayanch tish sifatida yoki olinadigan protezlarda qisqichni yoki biriktirmani mahkamlash uchun ishlatilishi mumkin.

Kamdan-kam hollarda (avstraloid irqi vakillari orasida) qoʻshimcha, toʻrtinchi molarlar mavjud^[2].

Manbalar[tahrir | manbasini tahrirlash]

↑ ^1,0 ^1,1 „Wisdom Teeth“. American Association of Oral and Maxillofacial Surgeons. — „This generally occurs between the ages of 14 and 25“. 2012-yil 20-fevralda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2010-yil 28-sentyabr.
↑ С. В. Дробышевский. „Особенности тасманийцев“. Антропогенез.РУ. 2018-yil 21-dekabrda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2014-yil 17-sentyabr.

Havolalar[tahrir | manbasini tahrirlash]

VikiOmborda Aql tishi mavzusi boʻyicha mediafayllar bor

VikiOmborda Aql tishi mavzusi boʻyicha mediafayllar bor

[aaoms-1] 1,0 ^1,1 „Wisdom Teeth“. American Association of Oral and Maxillofacial Surgeons. — „This generally occurs between the ages of 14 and 25“. 2012-yil 20-fevralda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2010-yil 28-sentyabr.

[2] С. В. Дробышевский. „Особенности тасманийцев“. Антропогенез.РУ. 2018-yil 21-dekabrda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2014-yil 17-sentyabr.

[1]

[2]