Angora mushugi
| Turk angorasi | |
|---|---|
.JPG) | |
| Kelib chiqishi | Andoza:Флагификация |
| Breed standards | |
| FIFe | standard |
| WCF | standard |
| Uy mushugi (Mushuk) | |
Angora mushugi yoki turk angorasi[1] XX asr oʻrtalarida Anqara hayvonot bogʻidan (Turkiya) olingan bir guruh turlar asosida Yevropa va Amerika seleksionerlari tomonidan yaratilgan uy mushuklarining zotidir. Bugungi kunga kelib, Angora mushugi deyarli barcha xalqaro felinologik tashkilotlar, jumladan FIFe, CFA, TICA, WCF va boshqalar tomonidan tan olingan. Shu bilan birga, qadimgi Vizantiya shahri Angoradan Yevropaga olib kelingan yarim uzun sochli mushuklar Yevropada XVI asrdan beri maʼlum. Bundan tashqari, Angora mushuklari Yevropada ham, Rossiyada ham shunchalik mashhur ediki, barcha oq yoki ochiq rangli uzun va yarim uzun sochli mushuklar angora deb ataldi. Angora mushuklarining oʻrtacha umr koʻrish muddati 12-15 yil, yaxshi parvarish bilan ular 20 yilgacha yashashi mumkin.
Havolalar[tahrir | manbasini tahrirlash]
Barcha uy mushuklari singari, turk angoralari xonaki yovvoyi Afrika mushukining (Felis silvestris lybica) yoki boshqa yovvoyi Yaqin Sharq mushukining avlodlari hisoblanadi. Hozirgi Turkiya hududida joylashgan Sharqiy Anadoluda xonakilashtirilgan. Keyinchalik Misrga olib borilgan. Yaqinda oʻtkazilgan genetik tadqiqotlar natijasida aniqlanganidek, Sharqiy Anadoludagi uy mushuklari, jumladan Van mushuki, shuningdek, turk Angora zotining vakillari toʻgʻridan-toʻgʻri eng qadimgi uy mushuklaridan kelib chiqqan. Turk Angora mushukining Van mushukiga yuzaki oʻxshashligiga qaramay, bu ikki zot nafaqat tashqi koʻrinishda, balki gen darajasida ham sezilarli farqlarga ega, shunga qaramay, Oʻrta Yer dengizi genetik guruhining bir qismidir.
Uzoq sochli mushuklar Buyuk Britaniya va Fransiyaga XVI asr oxirida Vizantiya Ankirasi (zamonaviy Anqara), Markaziy Osiyo, Fors va Rossiyadan olib kelingan, garchi ular Yevropada XIV asrda Salib yurishlari paytida paydo boʻlganligi haqida dalillar mavjud. Turk Angorasi yoʻq boʻlib ketish arafasida boʻlganida, fors mushuklarining turini yaxshilash uchun ishlatilgan. Turk Angorasi XVII asrning boshlarida Yevropada mustaqil zot sifatida tan olingan.[2]
1917-yilda Turkiya hukumati Anqara hayvonot bogʻi bilan hamkorlikda milliy boylikni — oq koʻzli turk Angorasini himoya qilish va saqlashga qaratilgan naslchilik dasturini boshladi. Ushbu dastur bugungi kungacha davom etmoqda. Hayvonot bogʻida bir koʻzi koʻk, ikkinchisi sariq rangda boʻlgan oq angora mushuklari ayniqsa qadrlanadi[3].
Turk angoralari 1973-yilda CFA[3] tomonidan rasman roʻyxatga olingan. Biroq 1978-yilgacha faqat oq rangli Angoralar qayd etilgan. Bugungi kunda turk Angorasi barcha yirik mushuk sevuvchilar uyushmalari tomonidan tan olingan.
Tashqi koʻrinish[tahrir | manbasini tahrirlash]
Turk Angora — oʻrta uzunlikdagi, oʻrta boʻyli, moslashuvchan mushuk. Jagʻi kuchli, tumshugʻi oʻrta uzunlikda, ancha tor, silliq[4]. Dogʻli qora mushuklar jigarrang rang va qorin boʻshligʻida kulrang pastki jun bilan ajralib turadi. Jun doimiy parvarishni talab qiladi, koʻp toʻkiladi[5].
Xulq-atvor[tahrir | manbasini tahrirlash]
Turk angoralari oʻynoqi, mehribon va sodiq mushuklardir[5]. Bu zotning mushuklari aqlli va juda qiziquvchan, odatda juda faol hayot tarzini olib boradi. Ular doimo diqqat markazida bolishga harakat qiladilar, koʻpincha odamlarning suhbatiga oʻzlarining „hissalarini“ qoʻshadilar. Turk angoralari odatda uzoq vaqt yolgʻiz qolishni yoqtirmaydilar, lekin ular odam bilan soatlab oʻynashlari mumkin. Ular osongina eshiklarni ochish yoki chiroqlarni yoqishni oʻrganishlari mumkin. Ular juda mehribon, bitta egasini afzal koʻradilar, unga narsalarni olib kelishni yaxshi koʻradilar. Ular oʻziga xos nutq uslubiga ega .
Manbalar[tahrir | manbasini tahrirlash]
- ↑ „The white beauty of Ankara: Ankara Cat“. Hürriyet Daily News. 2016-yil 20-dekabrda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2016-yil 8-dekabr.
- ↑ ngorskaya koshka // Ensiklopedicheskiy slovar Brokgauza i Yefrona : v 86 t. (82 t. i 4 dop.). — SPb., 1890—1907..
- ↑ 3,0 3,1 „Choosing a Turkish Angora“. 2015-yil 10-yanvarda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2007-yil 8-fevral.
- ↑ „Турецкая ангора: О ПОРОДЕ — Породы кошек — CATS-“. 2007-yil 16-fevralda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2007-yil 8-fevral.
- ↑ 5,0 5,1 Sarah Gerrity Updated February 22, 2021. „17 Long-Haired Cat Breeds to Swoon Over“ (en). Daily Paws. Qaraldi: 2022-yil 27-sentyabr.
Adabiyotlar[tahrir | manbasini tahrirlash]
- Standart ACFA(ingl.)
- Standart CFA(ingl.)
- Standart CCA(ingl.)
- Tureskaya Angora (rus.)
- Tureskaya angorskaya koshka (Wayback Machine saytida 2012-11-01 sanasida arxivlangan) Arxivnaya kopiya ot 1 noyabrya 2012 na Wayback Machine (rus.)