Amur (daryo)

Amur – Sharqiy Osiyodagi daryo, Shilka va Argun daryolari qo‘shilishidan hosil bo‘ladi. A. Amur limani va Sa-xalin qo‘ltig‘i orqali Oxota dengiziga quyiladi. Uz. 2824 km, Argun irmog‘i boshidan esa 4440 km. Havzasining maydoni 1855 km². A. yuqori oqimida baland tog‘lar orasidan, o‘rta va quyi oqimida esa pasttekisliklardan o‘tadi. A.ga 10600 katta-kichik soy va 61400 ga yaqin ko‘l qo‘shiladi. A. asosan yozgi-kuzgi mus-son yomg‘irlaridan suv oladi. Yozgi mus-son yomg‘irlari davrida daryo to‘lib oqadi, ba’zan toshadi. Asosiy irmoqlari: Zeya, Bureya, Amgun (chapdan), So‘ngari, Ussuri (o‘ngdan). O‘rtacha suv sarfi Bogorodskoye qishlog‘ida 10900 m³/sek (maksimali 40000 m³/sek, minimali 611 m³/sek). A. noyabr boshidan may boshigacha muzlaydi. Eng katta suv toshqinlari 1897, 1928 va 1956 yillarda bo‘lgan. A. irmoqlari bilan Uzoq Sharkdagi eng katta transport magi-strali hisoblanadi. A.da kema qatnaydi. A.da 100 ga yaqin baliq turi bor, ulardan 20 turi endemik. Asosiy ovlanadigan baliq turlari: amur osyotri, beluga, tay-men, oq amur, sazan, laqqa baliq, olabug‘a va boshqa

Adabiyotlar

• OʻzME. Birinchi jild. Toshkent, 2000-yil.