Almeriya qal’asi

Vikipediya, ochiq ensiklopediya

Almeriya qal’asi (ispancha: Alcazaba de Almeria) ― Ispaniya janubidagi Almeriya shahridagi alkasaba. U 955-yilda birinchi Andalusiya xalifasi Abdu ar-Rahmon III[1] tomonidan mudofaa qalʼasi sifatida tashkil etilgan. Bino maydoni 35 000 m²[2]. Shahar markazida joylashgan. 1931-yildan beri Ispaniya milliy yodgorligi[2].

Tarixan Ispaniyaning janubida joylashgan port shahri Almeriya savdo jihatidan muhim strategik ob’ekt boʻlgan[2]. Turli davrlarda shaharga rimliklar, karfagenliklar, finikiyaliklar[2] egalik qilganlar. Biroq rivojlantirishga eng katta hissani musulmonlar qoʻshdilar. 955-yilda Alkasaba de Almeriya qal’asi qurilishiga birinchi tosh qoʻyildi, dastlab qoʻriqlash minorasi va qal’a devorlari qurildi, keyinchalik qal’a xalifalik qarorgohiga aylandi va eng katta tongni XI-asrda xalifa Al-Jayronligida eng rivojlanish davri boʻlib, Andalusiyaning savdo markaziga aylandi[3].

Qal’aning bir necha darajalari bor[4]. Pastki qavat harbiy lager vazifasini bajargan (hozir u yerda bogʻlar oʻsadi), oʻrta qavati xalifalik hukumatiga berilgan, qavatlar harbiy istehkomlar bilan jihozlangan kuzatuv zinapoyasi bilan oʻzaro bogʻlangan. Qal’a seysmik xavfli hududda joylashgan boʻlib, mavjudligida vaqti-vaqti bilan zilzilalarga duchor boʻlgan, bu infratuzilma ob’ektlariga salbiy taʼsir koʻrsatgan, ularning aksariyati hozir vayronaga aylangan, bugungi kungacha musulmon binolaridan faqat Xalifaning quduqlari yaxshi holatda saqlanib qolgan.

1489-yilda katoliklar Alkazabani musulmonlar qoʻlidan jang bilan tortib olgach, qalʼaning yuqori qavati qurilgan, unga harbiy maqsadlarda artilleriya joylashtirilgan[4]. 1524-1562-yillarda qal’a hududida gotika uslubidagi Kafedra sobori qurilgan, ibodatxonaning asosi butunlay qayta qurilgan Islom masjidi boʻlib, qurilish meʼmori Diego de Siloe[2] edi.

Turli vaqtlarda qal’a hududida badiiy filmlar suratga olingan: „Johil Konan“, „Indiana Jons va oxirgi salib yurishi“, „Hech qachon hech qachon dema“[5]. HBO telekanalining „Taxtlar oʻyini“ (2015-2018) teleserialida ishlash paytida, oʻylab topilgan Dorn qirolligiga tegishli boʻlgan sahnalar suratga olingan.

Yana qarang[tahrir | manbasini tahrirlash]

Manbalar[tahrir | manbasini tahrirlash]