Aleksandr Jovtis
Aleksandr Lazarevich Jovtis (1923-yil 5-aprel, Vinnitsa, Ukraina — 1999-yil 4-noyabr, Olmaota) — shoir, tarjimon, filologiya fanlari doktori (1975), professor (1981).
1946-yilda Qozoq davlat universitetining filologiya fakultetini tamomlagan va „Leninskaya smena“ gazetasining adabiyot va sanʼat boʻlimi mudiri boʻlgan. Keyinchalik u oʻqituvchilik lavozimiga oʻtdi va KazMUda dars berdi.1954-yilda „Sovet tarixiy romanlari muammolari“ mavzusida nomzodlik dissertatsiyasini himoya qildi.1978-yildan Abay nomidagi Qozoq pedagogika institutining rus va chet el adabiyoti kafedrasi professori lavozimida ishlagan.1975-yilda „Erkin sheʼriyat muammolari va sheʼriy shakllar evolyutsiyasi“ mavzusida doktorlik dissertatsiyasini himoya qilgan.Ota, Lazar Borisovich — huquqshunos, onasi — Rozaliya Borisovna; Kashshof boʻlib, frankochilar respublikachilarni Ispaniyadagi Fransiya chegarasiga itarib yuborganlarida, u respublikachilar magʻlub boʻlganini eʼlon qildi va u kashshoflar safidan chetlashtirildi. 1942-yilda oila Olmaotaga evakuatsiya qilindi. 1944 yilda mo''jiza omon qoldi, uning sinfdoshi Dora Sturman „Sovetlarga qarshi harakatlarda ishtirok etgani uchun“ hibsga olingan.1973-yildan — Olmaotadagi Qozoq pedagogika institutida beshinchi marta — „Sionizm“ uchun (bar talabalari va shoir Galich oldida chiqish uyushtirdi), keyin koreys tilidan tarjima qilib tirikchilik qildi.
„Qayta qurish“ davrida unga doktorlik ishini himoya qilish uchun ruxsat berildi, chet elga chiqish va maʼruza qilish uchun ruxsat berildi, ish va professor unvonini taklif qildi.
Versifikasiya va poetika nazariyasi tadqiqotchisi Taras Shevchenko.
Abay,S.Toʻraygʻirov,J.Sizdiqov,J.Moldagaliyevlar qator asarlarini rus tiliga tarjima qilgan.Qozoq xalq qoʻshiqlari soʻzlarini tarjima qilib, „Dunyoda goʻzallar yoʻq“ nomi bilan alohida kitob nashr ettirgan. 1977-yilda S. To‘rayg‘irovning Moskvadagi „Xudozhestvennaya literatura“ nashriyotidan „Ogonek Stepi“ nomi bilan nashr etilgan tanlangan sheʼrlar to‘plamini nashr ettirdi. „Qor bilan qoplangan bambuk“, „8—19-asrlar koreys sheʼriyati antologiyasi“ nomli tarjima kitoblarini nashr ettirgan.[1]
Ishlari[tahrir | manbasini tahrirlash]
- Stihi kerak. Ilmiy ish. A., „Yozuvchi“, 1968;
- Dunyoda goʻzal odamlar yoʻq. Qozoq qoʻshiq. Tarjima. A., „Yozuvchi“, 1980;
- Echo. Tanlangan tarjimalar kitobi. A., „Yozuvchi“, 1984[2][3]
Manbalari[tahrir | manbasini tahrirlash]
- ↑ "Qazaqstan": Ұlttiq ensklopediya/Bas redaktor Ә. Nisanbaev — Almati „Qazaq ensiklopediyasi“ Bas redaksiyasi, 1998. ISBN 5-89800-123-9
- ↑ Qazaqstan jazushilari: Aniqtamaliq/Qұrastirushi: Qamshiger Sayat, Jұmasheva Qayirnisa - Almati: „Aң aris“ baspasi, 2009 jil
- ↑ Qazaq әdebietі. Ensiklopediyaliq aniqtamaliq. — Almati: „Aruna Ltd.“ JShS, 2010 jil.ISBN 9965-26-096-6