Kontent qismiga oʻtish

Aladağ (Adana)

Vikipediya, ochiq ensiklopediya
Aladağ

Aladağ tuman
Skyline of Aladağ
Turkiya bayrogʻi Turkiya
Bayroq
Mamlakat Turkiya
Maydon 1,347 km2 (520 kv mi)
Rasmiy til(lar)i turk tili
Aholisi
 (2020)
15 998
Vaqt mintaqasi UTCShYV
Avtomobil kodi 01

Aladağ, oldingi Karsantı tumani, Adana shahridan 100 km shimolda joylashgan Turkiyaning Adana viloyatidagi tuman hisoblanadi. Viloyatning shimolidagi tuman iqtisodiy jihatdan rivojlanmagan hudud hisoblanib, xalqi qishloq va oʻrmon xoʻjaligi bilan kun kechiradi. Garchi sayohat uchun juda uzoq yoʻl boʻlishiga qaramasdan, Chukurova aholisi yozda tekislikdagi jaziramadan qochish uchun bu yerga borishadi.

Aladağlar togʻlari Toros togʻlarining sharqiy davomi hisoblanadi. Bu baland togʻlar toqqa chiqish uchun mashhur hudud boʻlib, odatda shimoldan Niğde shahri orqali kirish mumkin. Aladağ shahri ularning janubiy tomonida joylashgan boʻlib, unga Adanadan yuqoriga yoʻl orqali kirish mumkin. Aladağ aholi punktidan taxminan 9 kilometr uzoqlikda joylashgan Meydan Kalesi, Kilikiya Armaniston Qirolligi davrida qurilgan qal'a va ibodatxonalardan tashkil topgan. Ushbu qal'alarda uchta hovli, bir qator yumaloq shaklda qurilgan minoralar va naqshinkor bezaklarni oʻz ichiga olgan mehminlar va marosimlar uchun katta zali mavjud[1][2].

Sharqda Kozan tumani, janubda İmamoğlu va Karaisalı tumanlari, gʻarbda Pozantı tumani, shimolda Niğde va Kayseri viloyatlari joylashgan. Maydoni 1347 km² va aholisi 2020-yilgi aholini roʻyxatga olish maʼlumotlariga koʻra 15998 kishi.

Tuman markazi — Aladağ shahri. Tumanning shimoliy qismida Toros togʻlarining Aladağ deb atalgan qismi bor. Tuman oʻz nomini shu togʻlardan olgan. Tuman geografik jihatdan togʻli hududda joylashganligi sababli qishloq xoʻjaligida hosildorlik past. Tuman 6360-sonli qonun bilan poytaxt tuman munitsipalitetiga aylantirilgan va 31 ta qishloq va mahallalardan iborat[3].

Turizm, Tarixi

[tahrir | manbasini tahrirlash]

Turizm nuqtai nazaridan eng mashhur joylar; Akören cherkovi, Meydan qal'asi, Kup sharsharasi, Ağacakise yodgorlik daraxti, Simit sharsharasi, Eğner, Kapuzbaşı sharsharasi, Mazilik Ören qal'asi, Posyağbasan qal'asi va Sandıkli suvi.

Aladağning sobiq nomi Karsantı boʻlib, 1973-yilda Karsanti deb oʻzgartirildi. Bu joy 1987-yilda tuman markaziga aylangach, hozirgi nomi berilgan. Bu nom Toros togʻlarining Aladağlar deb atalgan qismidan kelib chiqqan[4].

Qadimiy aholi punkti sifatida ma'lum boʻlgan Aladağdan Xet, Rim va Vizantiya hukmronligidan keyin Saljuqiylar sulolasi davrida aholi punkti sifatida foydalanilgan. 1360-yillarda shahar Ramazonoʻgʻullari bekligiga va Yavuz Sulton Salim davrida Usmonlilar imperiyasiga qoʻshib olindi. 1973-yilda shaharda munitsipal tashkilot tashkil etildi. 1987-yilda hudud hozirgi nomdagi tuman markaziga aylandi.

Aladağning 31 qishloq va mahallalaridan 4 tasi markazda joylashgan. 4080 nafar aholi (25,7%) markaziy mahallalarda istiqomat qiladi. Eng olis mahalla 106 km uzoqlikdagi Qishloqdir. Büyüksofulu mahallasi markaziy mahallalardan tashqarida 1664 kishi istiqomat qilishi bilan eng yuqori aholiga ega hisoblanadi. Aladağning aholisi 2017-yilda 2,68% ga kamaydi[5].

Aladağ tumanidagi mahallalarning mahalladan tuman markazigacha boʻlgan masofasi va aholisi soni

No Mahalla/Qishloq nomi Masofasi(km) Balandlik

(dengiz sathidan)

Aholi soni
1 Akpınar Mah. 4,4 486 449
2 Başpınar Mah. 4,1 713 693
3 Mansurlu Mah. 3,5 1.519 1.497
4 Sinanpaşa Mah. 0,0 1.489 1.441
ALADAĞ (Markaz) 862 4.207 4.080
5 Akören Mah. 17,9 427 996 958
6 Boztahta Mah. 32,8 296 255 262
7 Büyüksofulu Mah. 27,3 1.046 1.697 1.664
8 Ceritler Mah. 12,7 882 1.031 974
9 Dailer Mah. 24,1 246 118 108
10 Darılık Mah. 13,2 823 144 139
11 Dölekli Mah. 22,8 800 602 584
12 Ebrişim Mah. 14,7 966 127 125
13 Eğner Mah. 22,2 271 133 124
14 Gerdibi Mah. 38,0 925 1.208 1.166
15 Gireğiyeniköy Mah. 6,5 976 293 293
16 Gökçeköy Mah. 104,0 560 299 296
17 Kabasakal Mah. 6,9 684 226 214
18 Karahan Mah. 103,0 749 215 212
19 Kıcak Mah. 23,9 996 867 864
20 Kışlak Mah. 106,0 870 268 234
21 Kızıldam Mah. 21,1 1.164 540 557
22 Kökez Mah. 15,2 829 1.036 1.037
23 Köprücük Mah. 34,7 1.015 363 340
24 Küp Mah. 38,0 813 81 73
25 Madenli Mah. 18,7 921 107 98
26 Mazılık Mah. 10,8 825 95 91
27 Posyağbasan Mah. 21,4 847 405 396
28 Topallı Mah. 39,5 170 258 248
29 Uzunkuyu Mah. 14,2 711 215 209
30 Yetimli Mah. 13,6 853 456 462
31 Yüksekören Mah. 30,8 575 91 88
ALADAĞ (qishloq) 12.126 11.816
ALADAĞ   16.333 15.896