Aladağ (Adana)
Aladağ Aladağ tuman | |
|---|---|
 | |
 TurkiyaBayroq | |
| Mamlakat | Turkiya |
| Maydon | 1,347 km2 (520 mi²) |
| Rasmiy til(lar)i | turk tili |
| Aholisi (2020) |
15 998 |
| Vaqt mintaqasi | UTCShYV |
| Avtomobil kodi | 01 |
Aladağ, oldingi Karsantı tumani, Adana shahridan 100 km shimolda joylashgan Turkiyaning Adana viloyatidagi tuman hisoblanadi. Viloyatning shimolidagi tuman iqtisodiy jihatdan rivojlanmagan hudud hisoblanib, xalqi qishloq va oʻrmon xoʻjaligi bilan kun kechiradi. Garchi sayohat uchun juda uzoq yoʻl boʻlishiga qaramasdan, Chukurova aholisi yozda tekislikdagi jaziramadan qochish uchun bu yerga borishadi.
Aladağlar togʻlari Toros togʻlarining sharqiy davomi hisoblanadi. Bu baland togʻlar toqqa chiqish uchun mashhur hudud boʻlib, odatda shimoldan Niğde shahri orqali kirish mumkin. Aladağ shahri ularning janubiy tomonida joylashgan boʻlib, unga Adanadan yuqoriga yoʻl orqali kirish mumkin. Aladağ aholi punktidan taxminan 9 kilometr uzoqlikda joylashgan Meydan Kalesi, Kilikiya Armaniston Qirolligi davrida qurilgan qal'a va ibodatxonalardan tashkil topgan. Ushbu qal'alarda uchta hovli, bir qator yumaloq shaklda qurilgan minoralar va naqshinkor bezaklarni oʻz ichiga olgan mehminlar va marosimlar uchun katta zali mavjud[1][2].
Sharqda Kozan tumani, janubda İmamoğlu va Karaisalı tumanlari, gʻarbda Pozantı tumani, shimolda Niğde va Kayseri viloyatlari joylashgan. Maydoni 1347 km² va aholisi 2020-yilgi aholini roʻyxatga olish maʼlumotlariga koʻra 15998 kishi.
Tuman markazi — Aladağ shahri. Tumanning shimoliy qismida Toros togʻlarining Aladağ deb atalgan qismi bor. Tuman oʻz nomini shu togʻlardan olgan. Tuman geografik jihatdan togʻli hududda joylashganligi sababli qishloq xoʻjaligida hosildorlik past. Tuman 6360-sonli qonun bilan poytaxt tuman munitsipalitetiga aylantirilgan va 31 ta qishloq va mahallalardan iborat[3].
Turizm, Tarixi[tahrir | manbasini tahrirlash]
Turizm nuqtai nazaridan eng mashhur joylar; Akören cherkovi, Meydan qal'asi, Kup sharsharasi, Ağacakise yodgorlik daraxti, Simit sharsharasi, Eğner, Kapuzbaşı sharsharasi, Mazilik Ören qal'asi, Posyağbasan qal'asi va Sandıkli suvi.
Aladağning sobiq nomi Karsantı boʻlib, 1973-yilda Karsanti deb oʻzgartirildi. Bu joy 1987-yilda tuman markaziga aylangach, hozirgi nomi berilgan. Bu nom Toros togʻlarining Aladağlar deb atalgan qismidan kelib chiqqan[4].
Qadimiy aholi punkti sifatida ma'lum boʻlgan Aladağdan Xet, Rim va Vizantiya hukmronligidan keyin Saljuqiylar sulolasi davrida aholi punkti sifatida foydalanilgan. 1360-yillarda shahar Ramazonoʻgʻullari bekligiga va Yavuz Sulton Salim davrida Usmonlilar imperiyasiga qoʻshib olindi. 1973-yilda shaharda munitsipal tashkilot tashkil etildi. 1987-yilda hudud hozirgi nomdagi tuman markaziga aylandi.
Aladağning 31 qishloq va mahallalaridan 4 tasi markazda joylashgan. 4080 nafar aholi (25,7%) markaziy mahallalarda istiqomat qiladi. Eng olis mahalla 106 km uzoqlikdagi Qishloqdir. Büyüksofulu mahallasi markaziy mahallalardan tashqarida 1664 kishi istiqomat qilishi bilan eng yuqori aholiga ega hisoblanadi. Aladağning aholisi 2017-yilda 2,68% ga kamaydi[5].
Mahallalar:[tahrir | manbasini tahrirlash]
Aladağ tumanidagi mahallalarning mahalladan tuman markazigacha boʻlgan masofasi va aholisi soni
| No | Mahalla/Qishloq nomi | Masofasi(km) | Balandlik
(dengiz sathidan) |
Aholi soni | |
| 1 | Akpınar Mah. | 4,4 | 486 | 449 | |
| 2 | Başpınar Mah. | 4,1 | 713 | 693 | |
| 3 | Mansurlu Mah. | 3,5 | 1.519 | 1.497 | |
| 4 | Sinanpaşa Mah. | 0,0 | 1.489 | 1.441 | |
| ALADAĞ (Markaz) | 862 | 4.207 | 4.080 | ||
| 5 | Akören Mah. | 17,9 | 427 | 996 | 958 |
| 6 | Boztahta Mah. | 32,8 | 296 | 255 | 262 |
| 7 | Büyüksofulu Mah. | 27,3 | 1.046 | 1.697 | 1.664 |
| 8 | Ceritler Mah. | 12,7 | 882 | 1.031 | 974 |
| 9 | Dailer Mah. | 24,1 | 246 | 118 | 108 |
| 10 | Darılık Mah. | 13,2 | 823 | 144 | 139 |
| 11 | Dölekli Mah. | 22,8 | 800 | 602 | 584 |
| 12 | Ebrişim Mah. | 14,7 | 966 | 127 | 125 |
| 13 | Eğner Mah. | 22,2 | 271 | 133 | 124 |
| 14 | Gerdibi Mah. | 38,0 | 925 | 1.208 | 1.166 |
| 15 | Gireğiyeniköy Mah. | 6,5 | 976 | 293 | 293 |
| 16 | Gökçeköy Mah. | 104,0 | 560 | 299 | 296 |
| 17 | Kabasakal Mah. | 6,9 | 684 | 226 | 214 |
| 18 | Karahan Mah. | 103,0 | 749 | 215 | 212 |
| 19 | Kıcak Mah. | 23,9 | 996 | 867 | 864 |
| 20 | Kışlak Mah. | 106,0 | 870 | 268 | 234 |
| 21 | Kızıldam Mah. | 21,1 | 1.164 | 540 | 557 |
| 22 | Kökez Mah. | 15,2 | 829 | 1.036 | 1.037 |
| 23 | Köprücük Mah. | 34,7 | 1.015 | 363 | 340 |
| 24 | Küp Mah. | 38,0 | 813 | 81 | 73 |
| 25 | Madenli Mah. | 18,7 | 921 | 107 | 98 |
| 26 | Mazılık Mah. | 10,8 | 825 | 95 | 91 |
| 27 | Posyağbasan Mah. | 21,4 | 847 | 405 | 396 |
| 28 | Topallı Mah. | 39,5 | 170 | 258 | 248 |
| 29 | Uzunkuyu Mah. | 14,2 | 711 | 215 | 209 |
| 30 | Yetimli Mah. | 13,6 | 853 | 456 | 462 |
| 31 | Yüksekören Mah. | 30,8 | 575 | 91 | 88 |
| ALADAĞ (qishloq) | 12.126 | 11.816 | |||
| ALADAĞ | 16.333 | 15.896 | |||
Manbalar:[tahrir | manbasini tahrirlash]
- ↑ Edwards, Robert W.. The Fortifications of Armenian Cilicia: Dumbarton Oaks Studies XXIII. Washington, D.C.: Dumbarton Oaks, Trustees for Harvard University, 1987 — 189–194 bet. ISBN 0-88402-163-7.
- ↑ Photographs and a plan of Meydan / Aladağ Kalesi
- ↑ „"Coğrafya ve İdari Yapı". Aladağ Belediyesi. 29 Nisan 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Ekim 2009.“.
- ↑ „Ahmet Kenarlı (2004). "Şehrim! Adını kim koydu?". Tablet Basım Yayın. ss. s. 61.“.
- ↑ „TÜİK 1 Şubat 2018 verileri“.