Al-Horis ibn Hilliza al-Yashkuriy
Al-Horis ibn Hilliza al-Yashkuriy ( arabcha: الحارث بن حلزة اليشكري ) islomdan avvalgi arab shoiri bo'lib, 5-asrda yashagan, Bakr qabilasiga mansub. Al-Horis islomgacha yozilgan, “Muallaqot” nomi bilan mashhur bo'lgan 7 ta she'rlardan birining muallifi edi. Uning hayoti to'g'risida ma'lumotlar kam. [1]
Al-Horis tuzgan muallaqotning hikoyasi quyidagicha: [2][3] Bir qancha Tag‘lib qabilasiga mansub yosh yigitlar sahroda jon taslim qilganlaridan keyin Tag‘lib va Bakr qabilasi a'zolari o‘rtasida nizo kelib chiqdi. Tag'lib aholisi Iroq janubidagi al-Hiro shohi Amr ibn Hind (vaf. 569) huzurida o'z da'volarini bayon qilish uchun shahzodalari Amr ibn Kulsumni tanladilar. Ibn Kulsum oltinchi muallaqani o'qib, Tag'lib qabilasining da'vosini bayon qildi. Shundan so‘ng Ibn Kulsum va Bakr voizi an-Nu’mon o‘rtasida janjal kelib chiqdi, natijada podshoh ikkalasini ham o'z qabilalarining vakillari bo'lishdan chetlatdi va al-Horisdan an-No‘mon o‘rniga Bakr qabilasining vakili bo‘lishini so‘radi. Shunda al-Horis yettinchi muallaqani o'qidi. Aytishlaricha, al-Horis bu vaqtga kelib keksayib qolgan va moxov kasalligiga chalingan edi, shuning uchun u she'rini parda ortidan o'qishni talab qildi. Aytishlaricha, al-Horis zodagon va jangchi bo‘lgan.
Muallaqa asosan o'tinch she'ri bo'lib, shoh Amrga xushomadgo'ylik bilan o'ralgan bo'lsa-da, u an'anaviy qasida uslubiga ko'ra shoirning mahbubasidan ajralganidan pushaymonligi va tuyada uchish tasviri bilan boshlanadi.
Al-Horisning boshqa she'rlaridan faqat bir nechta parchalari qolgan. [4]
Manbalar[tahrir | manbasini tahrirlash]
- ↑ Chisholm, Hugh, ed. (1911). "Harith Ibn Hilliza Ul-Yashkuri". Encyclopædia Britannica (11th ed.). Cambridge University Press
- ↑ Blunt, A. & Blunt, W. (1903) The Seven Golden Odes of Pagan Arabia, pp. 37, 44.
- ↑ Arberry, A.J. (1957). The Seven Odes, pp. 213-216.
- ↑ Arberry, A.J. (1957) The Seven Odes, p. 211.
Havolalar[tahrir | manbasini tahrirlash]
- Ann va Uilfred Blant tomonidan yozilgan Al-Horis muallaqasining tarjimasi, kirish qismi va qaydlar bilan.
- Al-Horis muallaqasining arabcha matni (Wayback Machine saytida 2021-10-24 sanasida arxivlangan)
- Odil ibn Hazmon tomonidan muallaqaning ovozli shakli