Kontent qismiga oʻtish

Akveduktal stenoz

Vikipediya, ochiq ensiklopediya

Akvedukt stenozi – bu Slivus yoʻlining torayishi, bu ventrikulyar tizim miya-spinal suyuqligining (CSF) oqimini yopib qoʻyadi. Akveduktning toʻsiqlanishi gidrosefalusga olib kelishi mumkin, ayniqsa tugʻma yoki obstruktiv gidrosefalusning umumiy sababi sifatida namoyon boʻladi[1][2].

Belgilari va alomatlar[tahrir | manbasini tahrirlash]

Gidrosefaliya kasalligiga chalingan odamning bosh suyagining kengayishi, bu ventrikulyar tizimdagi ortiqcha CSFning alomatidir. Bu akvedukt stenozi tufayli sodir boʻlishi mumkin va baʼzi hollarda, gidrosefalus akvedukt stenozini keltirib chiqaradi deb oʻylashadi.

Akveduktal stenozning koʻplab belgilari va alomatlari gidrosefaliyaning belgilariga oʻxshaydi. Ushbu tipik alomatlar quyidagilarni oʻz ichiga oladi: bosh ogʻriq, koʻngil aynishi va qusish, kognitiv qiyinchiliklar, uyqusizlik, muvozanat va yurish buzilishi, koʻz anomaliyasi va inkontinensiya.[3]

Sabablar[tahrir | manbasini tahrirlash]

Oʻsimtalarning siqilishi[tahrir | manbasini tahrirlash]

Oʻsimtaning siqilishi tufayli akveduktal stenoz paydo boʻlganda, oʻrta miya hududida miya shishi hosil boʻladi. Anatomik jihatdan aniqroq boʻlganida, oʻrta miya sohasida shish paydo boʻladi, u oʻrta miyaga orqaga qarab joylashgan va Silvius akvedukti bilan tenglashtirilgan[4].

Tor akvedukt[tahrir | manbasini tahrirlash]

Tabiiyki, tor suv kanali uni osonroq toʻsib qoʻyishga imkon beradi. Kichik suv quvurlari oʻzgacha toʻqima xususiyatlariga ega emas va ventrikllar epitel hujayralari bilan qoplangan boʻladi. Torayib ketishi tugʻilganda paydo boʻladigan nuqson boʻlib, buning natijasida akveduktal stenoz paydo boʻlishi mumkin. Ushbu nuqsonga olib kelishi mumkin boʻlgan rivojlanish xatolari orasida asab naychasining anormal boʻlib oʻtishi, bu esa neural quvur tugʻilishdan boshlab torayishiga sabab boʻladi[5].

Gidrosefaliya bilan bogʻliqlik[tahrir | manbasini tahrirlash]

Umuman olganda, akvedukt stenozi kommunikatsiya qilmaydigan gidrosefaliyaning prekursori hisoblanadi, chunki akveduktning toʻsiqlanishi gidrosefaliyada koʻrgan CSF toʻplamini keltirib chiqaradi. Biroq, baʼzi tadqiqotlar shuningdek, miya shishi bilan bogʻliq boʻlmagan akvedukt stenoz holatlari aslida uning sababchisi emas, balki gidrosefaliya bilan bogʻlanishi natijasida sodir boʻlganini taʼkidlaydi. Bemorda kommunikativ gidrosefaliiya boʻlganida, chakka boʻlaklarining yon tomirlari va oʻrta qismlari akveduktni kengaytirib, siqadi. Natijada, toʻrtinchi qorincha ichidagi bosim pasayadi va suv quvurining yopilishi kuchayadi[6][7].

Diagnoz[tahrir | manbasini tahrirlash]

uchinchi ventrikli qizil koʻrinadigan ventrikul tizim
Toʻrtinchi ventrikli qizil koʻrinadigan ventrikul tizim

KT skanerlash[tahrir | manbasini tahrirlash]

KT skanerlari bilan tanani kesish kerak boʻlmagan holda, uning ichki tuzilishini tekshirishga imkon beradi. Akveduktal stenozni aniqlash maqsadida bemorning miyasi skaner qilinadi. Oʻshanda uchinchi qorinchaninng kattalashishi va toʻrtinchi qorincha (lateral koʻrinishida) koʻrsatilgan rasmlar odatda akvedukt stenozining koʻrsatkichi deb hisoblanadi, ammo bu hali ham faqat taxmin[4][8]. KT skanerlari odatda qorincha oʻlchamini tahlil qilish va qurilma ishlamoqchiligini aniqlash uchun shunt davolashdan keyin ishlatiladi.

MRI tasvirlash[tahrir | manbasini tahrirlash]

MRI akvedukt stenozini aniqlashning eng yaxshi usuli hisoblanadi, chunki unda akveduktning butun uzunligini koʻrish mumkin, oʻsimtalarni aniq tasvirlash mumkin va ventriklning kengayishi yoki boshqa deformatsiyalarni koʻrsatishi mumkin[4][8].

Adabiyotlar[tahrir | manbasini tahrirlash]

  1. ↑ „Aqueductal Stenosis“. UCLA Neurosurgery. UCLA Health. Qaraldi: 2013-yil 15-oktyabr.
  2. ↑ name="Nervous System Diseases">„Aqueductal Stenosis“. Nervous System Diseases. Qaraldi: 2013-yil 15-oktyabr.
  3. ↑ Seiler, F. Arran; Sean M. Lew (2010). "Aqueductal Stenosis Presenting as Isolated Tremor: Case Report and Review of the Literature". Pediatric Neurosurgery 46 (5): 392–5. doi:10.1159/000323419. PMID 21412026. 
  4. ↑ 4,0 4,1 4,2 „Aqueductal Stenosis“. Nervous System Diseases. Qaraldi: 2013-yil 15-oktyabr.„Aqueductal Stenosis“. Nervous System Diseases. Retrieved 15 October 2013.
  5. ↑ name="Cinalli">Cinalli, G.; Spennato, P.; Nastro, A.; Aliberti, F.; Trischitta, V.; Ruggiero, C.; Mirone, G.; Cianciulli, E. (Oct 2011). "Hydrocephalus in aqueductal stenosis". Childs Nervous System 27 (10): 1621–42. doi:10.1007/s00381-011-1546-2. PMID 21928028. Cinalli, G.; Spennato, P.; Nastro, A.; Aliberti, F.; Trischitta, V.; Ruggiero, C.; Mirone, G.; Cianciulli, E. (Oct 2011). „Hydrocephalus in aqueductal stenosis“. Childs Nervous System. 27 (10): 1621–42. doi:10.1007/s00381-011-1546-2. PMID 21928028.
  6. ↑ McMillan, J. J.; Williams, B. (June 1977). "Aqueduct stenosis. Case review and discussion". Journal of Neurology, Neurosurgery, and Psychiatry 40 (6): 521–532. doi:10.1136/jnnp.40.6.521. PMID 302852. PMC 492757. //www.pubmedcentral.nih.gov/articlerender.fcgi?tool=pmcentrez&artid=492757. 
  7. ↑ name="Cinalli">Cinalli, G.; Spennato, P.; Nastro, A.; Aliberti, F.; Trischitta, V.; Ruggiero, C.; Mirone, G.; Cianciulli, E. (Oct 2011). "Hydrocephalus in aqueductal stenosis". Childs Nervous System 27 (10): 1621–42. doi:10.1007/s00381-011-1546-2. PMID 21928028. 
  8. ↑ 8,0 8,1 Cinalli, G.; Spennato, P.; Nastro, A.; Aliberti, F.; Trischitta, V.; Ruggiero, C.; Mirone, G.; Cianciulli, E. (Oct 2011). "Hydrocephalus in aqueductal stenosis". Childs Nervous System 27 (10): 1621–42. doi:10.1007/s00381-011-1546-2. PMID 21928028. Cinalli, G.; Spennato, P.; Nastro, A.; Aliberti, F.; Trischitta, V.; Ruggiero, C.; Mirone, G.; Cianciulli, E. (Oct 2011). „Hydrocephalus in aqueductal stenosis“. Childs Nervous System. 27 (10): 1621–42. doi:10.1007/s00381-011-1546-2. PMID 21928028. 
"https://uz.wikipedia.org/w/index.php?title=Akveduktal_stenoz&oldid=4349640" dan olindi