Afgʻoniston ayollar kengashi
Afgʻoniston Xotin-qizlar Kengashi (AJK) (Ayollar Kengashi nomi bilan ham tanilgan) Afgʻonistondagi ayollar tashkiloti edi. Tashkilot notijorat boʻlib, afgʻon ayollari va bolalarining turmush sharoitini yaxshilash hamda inson huquqlaridan xabardorligini oshirish orqali ularga yordam berishga intilgan.
1990-yilda Afgʻoniston Demokratik Ayollar Tashkiloti tugatildi. Chunki u prezident Najibulloh islomiy qarshilikni bostirish davrida marksistik deb hisoblangan. Uning oʻrniga Afgʻoniston ayollari kengashi tashkil etilgan, bu esa siyosatdan uzoqroq boʻlgan ayollar tashkiloti edi[1].
1989-yilgacha tashkilot rahbari Masuma Esmati-Vardak boʻlgan, Vardak Afgʻoniston Xalq Demokratik partiyasi (XDP) aʼzosi boʻlmagan va 1991-yilda taʼlim vaziri boʻlgan[2].
Tashkilotni Vardak va sakkiz nafar ayoldan iborat xodimlar boshqargan. Bu xodimlarning baʼzilari XDP aʼzolari ham boʻlgan. 1978-yilda Nur Muhammad Tarakiy davrida kommunistik rejim boshlanganda hukumat ayollarga teng huquqlar berdi. Endi ayollar oʻz hayotlari haqida qaror qabul qilish huquqiga ega edilar[3]. Xotin-qizlar Kengashi aʼzolari mamlakat boʻylab 150 000 atrofida boʻlgan va Vardak va Katavazdan tashqari barcha Afgʻoniston viloyatlarida filiallari va bazalariga ega edi. Kobuldagi ayollarning aksariyati mujohidlarga ayollarga nisbatan qoʻzgʻatuvchi qonunlari tufayli qarshilik koʻrsatgan[2].
Xotin-qizlar Kengashi Afgʻonistondagi ayollarga savodsizlikka qarshi kurashda ijtimoiy xizmatlar koʻrsatgan va kotib, sartaroshlik va ustaxonalarda ishlayotganlar uchun kasbiy tayyorgarliklarni oʻrgatgan. Koʻpchilik 1987-yilda boshlangan milliy yarashuv muzokaralarida kengash qurbon boʻlishidan qoʻrqishgan[3].
Xotin-qizlar Kengashining eng muhim dasturlaridan biri qizlarning savodxonligi va bilim olishi uchun kurash edi. Kengash soʻroviga koʻra, 1991-yilda Afgʻoniston boʻylab 7 mingga yaqin ayol oliy oʻquv yurtlarida va 230 mingga yaqin qiz maktablarda tahsil olgan. So‘rov natijalariga ko‘ra, mamlakatda 190 ga yaqin ayol professor va 22 ming nafar ayol o‘qituvchi faoliyat yuritgan[3].
Manbalar[tahrir | manbasini tahrirlash]
- ↑ Valentine Moghadam: From Patriarchy to Empowerment: Womenʼs Participation, Movements, and Rights
- ↑ 2,0 2,1 Mary Ann Tétreault. Women and revolution in Africa, Asia, and the New World, 1994. ISBN 9781570030161. 2009-yil 24-martda qaraldi.
- ↑ 3,0 3,1 3,2 Lawrence Kaplan. Fundamentalism in comparative perspective. Univ of Massachusetts Press — 139 bet. 2009-yil 24-martda qaraldi. „DRA Afghan Minister of.“