Adıyaman
Adıyaman ( kurdcha: Semsûr[1][2][3] ) — Turkiya janubi-sharqidagi shahar va tuman bo'lib , Adıyaman viloyatining markazi hisoblanadi. Shahar aholisi asosan kurdlar tashkil qiladi[4][5].
Etimologiyasi
[tahrir | manbasini tahrirlash]Tasdiqlanmagan nazariya[6] shuki, shaharning sobiq nomi Hisn-Mansur 758-yilda Al-Mansur tomonidan oʻldirilgan Umaviy amiri Mansur ben Djavana nomidan kelib chiqqan[7]. Mahalliy aholi orasida Hisn-Mansurni ismini aytish qiyin bo'lganligi sababli, Semsur laqabi paydo bo'ladi[8].
Ism uchun turli tasdiqlanmagan nazariyalar mavjud[8].
Qiziqarli joylari
[tahrir | manbasini tahrirlash]Ba'zi o'tayotgan sayyohlik karvoni uchun asosiy turistik diqqatga sazovor joy— Nemrut tog'idir .
- Pirin g'orlari (qadimgi Perre shahri) Adiyamandan 5 km uzoqlikda joylagan. Ular ming yillar davomida qabriston sifatida foydalanilgan. Diqqatga sazovor joylar orasida shahar harobalari va qoyaga o'yib yozilgan bitishmalar shunday ko'zga tashlanadi.
- Adiyaman viloyatidagi yagona faol cherkov bu yerda joylashgan boʻlib, u Adiyaman suriyalik pravoslav cherkovining markazi hisoblanadi[9][10]. U 2012-yilda taʼmirlanib, qayta ishga tushirilgan[11].
Iqlimi
[tahrir | manbasini tahrirlash]Adıyamanda Köppen tasnifi bo'yicha O'rta yer dengizi iqlimi va ba'zi kontinental xususiyatlarga ega Trewartha tasnifi ostida quruq-issiq yoz subtropik iqlimi bo'lib yoz juda issiq va juda quruq bo'ladi. Ko'pincha harorat yoz oyining o'rtalarida 40 °C (104 °F) darajagacha yetishi mumkin. Eng yuqori qayd etilgan harorat 45.3 °C (113.5 °F)ni tashkil etdi va bu hodisa 2000-yil 30-iyulda qayd etiladi. Adıyaman qishi kuchli yog'ingarchilik bilan quruq sovuq bo'ladi. Eng past qayd etilgan harorat −14.4 °C (6.1 °F) edi 1972-yil 24-yanvar kuniga to'g'ri keladi.
Mahallalari
[tahrir | manbasini tahrirlash]- Ahmethoca 37°50′N 38°12′E / 37.833°N 38.200°E
- Akdere 37°27′43″N 38°12′59″E / 37.46194°N 38.21639°E
- Akpınar 37°34′26″N 38°13′12″E / 37.57389°N 38.22000°E
- Akyazı 37°30′N 38°18′E / 37.500°N 38.300°E
- Akçalı 37°51′N 38°12′E / 37.850°N 38.200°E
- Akıncılar
- Alibey 37°38′N 38°07′E / 37.633°N 38.117°E
- Ardıçoluk 37°45′N 38°23′E / 37.750°N 38.383°E
- Atakent
- Aydınlar 37°41′N 38°23′E / 37.683°N 38.383°E
- Ağaçkonak 37°54′N 38°18′E / 37.900°N 38.300°E
- Battalhüyük 37°38′N 38°11′E / 37.633°N 38.183°E
- Bağdere 37°45′N 38°12′E / 37.750°N 38.200°E
- Bağlıca 37°56′N 38°17′E / 37.933°N 38.283°E
- Bağpınar 37°35′29″N 38°19′06″E / 37.59139°N 38.31833°E
- Başpınar 37°44′23″N 38°06′45″E / 37.73972°N 38.11250°E
- Bebek 37°31′59″N 38°15′28″E / 37.53306°N 38.25778°E
- Bozhüyük 37°37′N 38°18′E / 37.617°N 38.300°E
- Boztepe 37°43′56″N 38°29′36″E / 37.73222°N 38.49333°E
- Boğazözü 37°51′N 38°25′E / 37.850°N 38.417°E
- Börkenek 37°41′N 38°06′E / 37.683°N 38.100°E
- Büklüm 37°44′41″N 38°07′43″E / 37.74472°N 38.12861°E
- Büyükkavaklı 37°42′07″N 38°15′32″E / 37.70194°N 38.25889°E
- Büyükkırıklı 37°49′06″N 38°09′29″E / 37.81833°N 38.15806°E
- Damdırmaz 37°49′N 38°02′E / 37.817°N 38.033°E
- Dardağan 37°48′2″N 38°9′37″E / 37.80056°N 38.16028°E
- Davuthan 37°44′N 38°05′E / 37.733°N 38.083°E
- Derinsu
- Dişbudak
- Doyran
- Durak
- Durukaynak 37°47′N 38°08′E / 37.783°N 38.133°E
- Ekinci
- Elmacık
- Esence
- Esentepe
- Eskihüsnümansur 37°42′N 38°21′E / 37.700°N 38.350°E
- Gökçay 37°56′N 38°16′E / 37.933°N 38.267°E
- Gölpınar
- Gözebaşı
- Gümüşkaya
- Güneşli
- Güzelyurt
- Hacıhalil
- Hasancık
- Hasankendi
- Karaağaç
- Karagöl
- Karahöyük
- Karakoç
- Kavak
- Kayacık
- Kayaönü
- Kaşköy
- Kemerkaya
- Koruköy
- Kozan
- Koçali 37°55′25″N 38°15′28″E / 37.92361°N 38.25778°E
- Kuyucak 37°51′40″N 38°20′37″E / 37.86111°N 38.34361°E
- Kuşakkaya 37°49′N 38°07′E / 37.817°N 38.117°E
- Kömür 37°52′02″N 38°25′42″E / 37.86722°N 38.42833°E
- Kındırali
- Kızılcahöyük
- Kızılcapınar
- Mestan
- Olgunlar
- Oluklu
- Ormaniçi
- Palanlı
- Payamlı
- Paşamezrası 37°40′N 38°12′E / 37.667°N 38.200°E
- Pınaryayla 37°54′N 38°28′E / 37.900°N 38.467°E
- Rezip 37°52′25″N 38°16′48″E / 37.87361°N 38.28000°E
- Sarıharman
- Sarıkaya
- Taşgedik
- Taşpınar
- Tekpınar
- Toptepe
- Uludam 37°47′N 38°28′E / 37.783°N 38.467°E
- Uzunköy
- Uzunpınar
- Uğurca
- Yarmakaya 37°43′N 38°10′E / 37.717°N 38.167°E
- Yayladamı
- Yaylakonak 37°49′30″N 38°04′49″E / 37.82500°N 38.08028°E
- Yazlık
- Yazıbaşı
- Yazıca
- Yedioluk
- Yenice
- Yenigüven 37°48′N 38°20′E / 37.800°N 38.333°E
- Yeniköy
- Yeşilova
- Yeşiltepe
- Ziyaretpayamlı 37°46′N 38°20′E / 37.767°N 38.333°E
- Çamgazi 37°42′N 38°09′E / 37.700°N 38.150°E
- Çamlıca 37°42′46″N 37°59′31″E / 37.7128°N 37.9919°E
- Çamyurdu
- Çatalağaç
- Çaylı
- Çayırlı
- Çemberlitaş
- Çobandede
- İncebağ 37°41′N 38°26′E / 37.683°N 38.433°E
- İnceler 37°46′30″N 38°25′33″E / 37.77507°N 38.42583°E
- İndere
- Şerefli
Manbalar
[tahrir | manbasini tahrirlash]- ↑ Ofra Bengio. Kurdish Awakening: Nation Building in a Fragmented Homeland, 2014 — 136-bet.
- ↑ Avcıkıran, Adem. Kürtçe Anamnez Anamneza bi Kurmancî (tr, ku), 2009 — 56-bet.
- ↑ Çiftçi, Tekin (2019). "Adıyaman ve Çevresinde Halk İnançları ve Halk Hekimliği (Baweriyên Gelêrî û Dermanê Kurmancî Li Herêma Semsûrê)" (tr). Dicle University Institute of Social Sciences (Dicle University): 42.
- ↑ Polat, Müslüm; Türkan, Yavuz (2012). "Osmanlıdan Günümüze Kürtlerde Ekonomik Hayat". Kimlik, Kültür ve Değişim Sürecinde Osmanlı’dan Günümüze Kürtler Uluslararası Sempozyum (Bingöl University): 307.
- ↑ Balcı. „The 2014 elections: Reflections on the Kurdish question“. Sakarya University. SETA (2014). 2021-yil 19-aprelda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2021-yil 19-aprel.
- ↑ Sinclair, Thomas T. (July 2008). "Adıyaman". Encyclopedia of Islam, Third Edition. https://referenceworks.brillonline.com/entries/encyclopaedia-of-islam-3/adyaman-SIM_0303?s.num=435&s.rows=100&s.start=380.
- ↑ Taeschner, Franz (24 April 2012). "Adiyaman". Encyclopedia of Islam, Second Edition. https://referenceworks.brillonline.com/entries/encyclopaedia-of-islam-2/adiyaman-SIM_0316.
- ↑ 8,0 8,1 Han, Suna (2001). "Adıyaman Tarihi ve Kültürü". Near East University Science Literature Faculty (Nicosia: Near East University): 1. Archived from the original on 2021-04-20. https://web.archive.org/web/20210420104321/http://docs.neu.edu.tr/library/6294007862.pdf. Qaraldi: 2022-11-25.Adıyaman]]
- ↑ „Mor Malki Ürek“. soc-wus.org. 2018-yil 24-aprelda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2018-yil 24-aprel.
- ↑ location of building-37.757316, 38.273478
- ↑ „Mor Petrus-Mor Paulus Kilise'si restore edilerek ibadete açıldı! - 10-12-2012“. emlakkulisi.com. 2016-yil 4-martda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2018-yil 24-aprel.