Ulug‘vor ko‘zagul
| Ulug‘vor ko‘zagul | |
|---|---|
 | |
Ilmiy tasniflash | |
| Olam: | O‘simliklar |
| Tip: | Gul |
| Sinf: | Dikot |
| Oila: | Qo‘ng‘iroq gullar |
| Xalqaro ilmiy nomi | |
| Ostrowskia Regel, 1884 | |
Ostrovskiy[1] (lotincha: Ostrowskia) — Qoʻngʻiroqguldoshlar (Camjpanulaceae) oilasiga mansub ikki pallali oʻsimliklarning shu jumladan Ostrovskiy muhtasham yoki ulugʻvor Ostrovskiy[2] (lotincha: Ostrowskia magnifica) turkumlari sanaladi[3].
Bu turni 1884-yilda nemis-rus botanigi Eduard Lyudvigovich Regel ajratib olgan[4] va Mixail Nikolayevich Ostrovskiy nomi bilan atalgan.
Ostrovskiy muhtasham — Markaziy Osiyo relikti[5]. Jinsning oʻzi qoʻngʻiroqguldoshlar[6] ichida alohida oʻrinni egallaydi; Baʼzi tadqiqotchilar hatto uni Ostrowskioideae alohida kichik oilasiga ajratishni taklifini berishadi[7].
Tarqalishi va oʻsish joyi[tahrir | manbasini tahrirlash]
Pomir-Oloy, Tyan-Shandagi Ugom tizmasi va Afgʻoniston shimolidan topilgan[8]. Ushbu oʻsimlik turining tarqalishi manbaga qarab farq qilishi mumkin[5][9].
U oʻrmon va togʻli hududlarda butalar orasida oʻsadi[8].
umumiy xususiyatlari[tahrir | manbasini tahrirlash]
Bu oʻsimlik sekin oʻsadigan koʻp yillik oʻsimlik turi[8].
Uning poyasi tuksiz, uzunligi 100-180 sm gacha boradi[8].
Barglari tuksiz, tishli, choʻzinchoq-tuxumsimon, har biri 2-5 donadan halqa hosil qilib oʻrnashgan[8].
Toji och binafsha rangli, baʼzan oq, uzunligi 8-10 sm, boʻlaklari tuxumsimon, naychasidan qisqa[8].
Mevasi Mevasi koʻsakchasimon. Urugʻi choʻziq tuxumsimon[2].
Maydan (togʻ etaklarida) va iyundan—iyulgacha (togʻlarda) gullaydi, avgust va sentyabrda mevasi yetiladi[8].
Tutgan oʻrni[tahrir | manbasini tahrirlash]
Oʻrta Osiyo va undan tashqaridagi botanika bogʻlarida yetishtiriladi. Oʻsimlikshunoslik madaniyatida ular urugʻning unib chiqishidan toʻrt-besh yil oʻtgach gullaydi[5].
Muhofaza choralari[tahrir | manbasini tahrirlash]
Ostrovskiy ulugʻvor navi noyob hisoblanadi[5]; U Qozogʻiston, Tojikiston va Oʻzbekiston Qizil kitoblariga kiritilgan va dastlab SSSR Qizil kitobiga ham kiritilgan[2].
Manbalar[tahrir | manbasini tahrirlash]
- ↑ „Островския — род Ostrowskia — Описание таксона — Плантариум“. 25-mart 2016-yilda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 27-aprel 2015-yil.
- ↑ 2,0 2,1 2,2 „Островския великолепная — Ostrowskia magnifica — Описание таксона — Плантариум“. 12-may 2015-yilda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 27-aprel 2015-yil.
- ↑ „Ostrowskia — The Plant List“. 4-sentabr 2017-yilda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 27-aprel 2015-yil.
- ↑ „Tropicos | Name — Ostrowskia Regel“. 21-mart 2019-yilda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 27-aprel 2015-yil.
- ↑ 5,0 5,1 5,2 5,3 „Архивированная копия“. 2015-yil 27-aprelda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 23-aprel 2015-yil.
- ↑ „Ostrowskia in Ornamental Plants From Russia And Adjacent States Of The Former Soviet Union @ efloras.org“. 18-iyul 2014-yilda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 27-aprel 2015-yil.
- ↑ pbio 450 Lecture Notes — Asteridae — Spring 1999
- ↑ 8,0 8,1 8,2 8,3 8,4 8,5 8,6 „Ostrowskia magnifica in Ornamental Plants From Russia And Adjacent States Of The Former Soviet Union @ efloras.org“. 24-sentabr 2015-yilda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 27-aprel 2015-yil.
- ↑ World Checklist of Selected Plant Families: Royal Botanic Gardens, Kew