Tatarbunari

Vikipediya, ochiq ensiklopediya
Tatarbunari

Татарбунари
City
Skyline of Tatarbunari
45°50′7.87″N 29°36′52.78″E / 45.8355194°N 29.6146611°E / 45.8355194; 29.6146611 G OKoordinatalari: 45°50′7.87″N 29°36′52.78″E / 45.8355194°N 29.6146611°E / 45.8355194; 29.6146611 G O
Aholisi
 (2021)
 10 933
Vaqt mintaqasi UTCEET
[[File:|290px|Tatarbunari xaritada]]
Tatarbunari
Tatarbunari

Tatarbunari (ukraincha: Татарбуна́ри, talaffuzi [tɐtɐrbʊˈnɑrɪ] ; rumincha: Tatarbunar ; turkcha: Tatarpınarı) — Ukraina janubi-gʻarbiy qismidagi Odesa viloyatining Bilgorod-Dnistrovskiy tumanidagi shahar . Tatarbunari munitsipalitetining maʼmuriy markazi. U Dunay deltasidan shimolda, Budjak hududida, taxminan 100 kilometer (62 mi) viloyat markazidan janubi-gʻarbda, Odessa, Sasik lagunasiga yaqin joyda joylashgan. Aholisi:10,933.

„Tatarbunari“ soʻzi janubiy slavyan tillarida „tatar quduqlari“ degan maʼnoni anglatadi, „bunar“ turkiy „pinar“, „quduq“ dan olingan. Tatarbunar nomini Dimitriy Kantemir oʻzining " Descriptio Moldaviae " (1714—1716) asarida eslatib oʻtgan.

Tarixi[tahrir | manbasini tahrirlash]

Aholi hududlari 16-asrda[1], Moldaviya Knyazligi Usmonlilar imperiyasiga qaram boʻlib qolganda tashkil etilgan. Keyinchalik u 1812-yildaManba xatosi: The opening <ref> tag is malformed or has a bad name Bessarabiya (Moldova knyazligining sharqiy yarmi) bilan birga Rossiya imperiyasi tomonidan qoʻshib olingan. Rossiya inqilobidan keyin mintaqaga Moldaviya Demokratik Respublikasi, Ukraina Xalq Respublikasi va Odessa Sovet Respublikasi daʼvogarlik qildi. Nihoyat, 1918-yil fevral oʻrtalarida Ruminiya qoʻshinlari tomonidan bosib olingan, mart oyida Kishinyovdagi mintaqaviy kengash butun Bessarabiya bilan birlashganligini eʼlon qilgandan soʻng, u rasmiy ravishda Ruminiya Qirolligi tarkibiga kirdi. 1924-yil davomida aholi hududlarida dehqonlar qoʻzgʻoloni boʻlib, " Tatarbonlar qoʻzgʻoloni " deb nomlanadi.

1940-yilda Sovet Ultimatumidan keyin shahar va Budjak viloyati SSSR tarkibiga oʻtkazildi va Akkerman viloyati sifatida Ukraina SSR tarkibiga kiritildi. 1941—1944-yillarda Sovet Ittifoqiga Axis hujumi natijasida Ruminiya tomonidan bosib olingan. Ikkinchi Jahon urushi paytida Eynsatzgruppen mahalliy yahudiy aholisini ommaviy qirgʻin qildi[2].

1978-yilda Tatarbunari shahar maqomini oldi[3]. Shahar sanoati asosan vino va jun mato ishlab chiqaradi. Manba xatosi: The opening <ref> tag is malformed or has a bad name

Atrof-muhit muammolari[tahrir | manbasini tahrirlash]

2007-yil avgust oyida boʻlib oʻtgan baholash bir qancha muammolarni taʼkidladi[4].

Ichimlik suvi[tahrir | manbasini tahrirlash]

Markaziy suv taʼminoti aholining 60% ga xizmat qiladi, suv 120 metr chuqurlikdan tortib olinadi. Suvning shoʻr taʼmi va cheklangan sigʻimi tufayli kuniga atigi toʻrt soatgina vaqt mobaynida aholi uchun xizmat qiladi. Qolgan 40% aholi shaxsiy quduqlardan foydalanadi, ammo suv iflos va ichishga yaroqsiz. Koʻpchilik yomgʻir suvini yigʻadi, lekin bu ichish uchun yaroqsiz deb hisoblanadi. Uni sugʻorish va yuvish uchun ishlatish mumkin[5]. Odamlarning suv idishlaridagi qayta ishlangan suvni ichishdan boshqa iloji yoʻq[6].

Sanitariya[tahrir | manbasini tahrirlash]

Baʼzi oqava suvlar tozalanmagan holda Sasiq lagunasiga tushadi, boshqalari esa muntazam suv toshqini tufayli muammo tugʻdiradigan chuqur hojatxonalardan foydalanadi[7].

Ifloslanish[tahrir | manbasini tahrirlash]

Sasiq lagunasi ifloslanish, jumladan, pestitsidlar va ogʻir metallar tufayli suzish uchun juda xavfli boʻlib qoldi. Suv yoqimsiz hid bilan yashil tusga kirdi.

Bu 1970-yillarning oxirida, lagunani sugʻorish uchun ishlatish uchun chuchuk suv koʻliga aylantirish gʻoyasi bilan Sosiq lagunini Qora dengizdan ajratib turuvchi toʻgʻon qurilganda sovet loyihasidan keyin sodir boʻladi. Biroq, bu muvaffaqiyatsizlikka uchradi va Sosiq suvidan foydalanish natijasida 30 ming gektarga yaqin yer shoʻrlanib, ekinlarga taʼsir koʻrsatdi, yer osti suvlari va quduqlarning minerallashuviga olib keldi.[8]

Hozir koʻpchilik toʻgʻonni buzish va lagunani dengiz bilan bogʻlash rejasini maʼqul koʻrmoqda[9].

Salomatlik darajasi[tahrir | manbasini tahrirlash]

Bu mintaqada saraton darajasi, ayniqsa bolalar va yoshlar orasida eng yuqori koʻrsatkichdir[10].

Fotosuratlar[tahrir | manbasini tahrirlash]

  • Tatarbunari madaniyat saroyi
    Tatarbunari madaniyat saroyi
  • Dormition cherkovi
    Dormition cherkovi
  • Muqaddas Uch Birlik cherkovi
    Muqaddas Uch Birlik cherkovi
  • Tatarbunari qoʻzgʻoloni yodgorligi
    Tatarbunari qoʻzgʻoloni yodgorligi

Havolalar[tahrir | manbasini tahrirlash]

  1. ↑ Danylo Husar Struk. Encyclopedia of Ukraine: Volume V: St-Z. University of Toronto Press, Scholarly Publishing Division, 26 May 2016 — 534 bet. ISBN 978-1-4426-5127-2. 
  2. ↑ „YAHAD - IN UNUM“. yahadmap.org. Qaraldi: 18-iyun 2017-yil.
  3. ↑ Danylo Husar Struk. Encyclopedia of Ukraine: Volume V: St-Z. University of Toronto Press, Scholarly Publishing Division, 26 May 2016 — 534 bet. ISBN 978-1-4426-5127-2. Danylo Husar Struk (26 May 2016).
  4. ↑ Anna Samwel, WECF. „Tatarbunary, Odessa Oblast, Ukraine – Partner visit to Mama-86 and Vozrozhdeniye in the frame of the Empowerment & Local Action/MFS Program“ (22-avgust 2007-yil). 2009-yil 10-sentyabrda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 24-iyun 2017-yil.
  5. ↑ Anna Samwel, WECF. „Tatarbunary, Odessa Oblast, Ukraine – Partner visit to Mama-86 and Vozrozhdeniye in the frame of the Empowerment & Local Action/MFS Program“ (22-avgust 2007-yil). 2009-yil 10-sentyabrda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 24-iyun 2017-yil. Anna Samwel, WECF (22 August 2007).
  6. ↑ Anna Onisimova. „Women Transform the Mainstream“. MAMA-86 (21-yanvar 2016-yil). Qaraldi: 24-iyun 2017-yil.
  7. ↑ Anna Samwel, WECF. „Tatarbunary, Odessa Oblast, Ukraine – Partner visit to Mama-86 and Vozrozhdeniye in the frame of the Empowerment & Local Action/MFS Program“ (22-avgust 2007-yil). 2009-yil 10-sentyabrda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 24-iyun 2017-yil. Anna Samwel, WECF (22 August 2007).
  8. ↑ Anna Onisimova. „Women Transform the Mainstream“. MAMA-86 (21-yanvar 2016-yil). Qaraldi: 24-iyun 2017-yil. Anna Onisimova (21 January 2016).
  9. ↑ Anna Samwel, WECF. „Tatarbunary, Odessa Oblast, Ukraine – Partner visit to Mama-86 and Vozrozhdeniye in the frame of the Empowerment & Local Action/MFS Program“ (22-avgust 2007-yil). 2009-yil 10-sentyabrda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 24-iyun 2017-yil. Anna Samwel, WECF (22 August 2007).
  10. ↑ Anna Samwel, WECF. „Tatarbunary, Odessa Oblast, Ukraine – Partner visit to Mama-86 and Vozrozhdeniye in the frame of the Empowerment & Local Action/MFS Program“ (22-avgust 2007-yil). 2009-yil 10-sentyabrda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 24-iyun 2017-yil. Anna Samwel, WECF (22 August 2007). 
"https://uz.wikipedia.org/w/index.php?title=Tatarbunari&oldid=3853512" dan olindi